Sağlık ekonomisi (Sağlık hizmetlerinin kalkınmaya etkisi)
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 9930
- Danışmanlar: PROF. DR. TÜRKAN ÖNCEL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1990
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Maliye Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 171
Özet
V1X1 ÖZET Sağlıklı yaşam kişinin en doğal hakkıdır. Sağlıklı olmanın kişisel yararı yanında toplumsal yararı da vardır. Kişinin sağlık düzeyinin iyi olması onun üretken olmasını ve kalkınmada etkin rol üstlenmesini sağlar. Sosyo-ekonomik kalkınma sağlık alanını da kapsadığından sağlık hizmetlerinin gelişmesi ve yaygınlaşması sosyo-ekonomik kalkınmanın bir parçası olmaktadır. Kalkınmanın sonuçları endüstrileşme, kentleşme, çevre kirliliği ve hızlı nüfus artışı gibi olumsuz dışsal etkenler olarak, sağlık sorunların da kendini göstermekte ve sağlık hizmetlerine yeni görevler yüklemekte dirler. Çünkü sağlık sektörü dışında kalan fakat ekonomi içinde sağlık açısından önemi bulunan eğitim, beslenme, konut, içme suyu ve kanalizas yon vb. sorunlarının tüm yerleşme alanları içinde yeterince çözümlenme miş olması durumunda bireylerin ve toplumun sağlığı olumsuz yönde etki lenecektir. Dolayısıyla sosyal gelişmede amaçlanan hedeflere ulaşabilmek; ekonomik gelişmenin sosyal gelişme ile dengelenebilmesine bağlıdır. Bu ilişki gerektiği biçimde değerlendirilmeden ekonomik gelişmeye ağırlık verilirse bu gelişmenin sosyal huzursuzluklar, hastalıklar ve kişisel feda-XX karlıklar pahasına sağlanabileceği öne sürülmektedir. Sosyo-ekonomik gelişmeleri ileri düzeyde bulunan ülkelerin sağ lık düzeyi gelişmekte olan ve geri kalmış ülkelere nazaran daha iyidir, ülkelerin sağlık düzeylerini karşılaştırdığımızda, kişi başına düşen GSMH'daki artışlara paralel olarak toplumların sağlık düzeylerinde olum lu bir gelişme gözlemlenmektedir. Halk sağlığı ve iktisadi kalkınma arasındaki ilişki ve karşılıklı olarak birbirlerini etkileme durumu ülkemiz açısından ele alındığında bu ilişkinin olumsuz yönde geliştiği görülmektedir. Bugün Türkiye'nin önde gelen sorunlarının başında doğurganlık, bebek ve ana ölümleri, beslenme bozuklukları, kontrol altına alınamayan çevresel sorunlar ve nüfusun hızla artması konuları gelmektedir. Sağlık ortamının niteliği koruyucu sağlık hizmetlerinin verilmesini ve sağlık harcamalarının bu hizmet lehine'dönüş- türülmesini gerektirirken ülkemizde durum tersine gelişmektedir. Türkiye'de sağlık sektörü oldukça karmaşık bir görünüm arzet- mektedir. Çok sayıda resmi, yarı resmi ve özel kuruluşlar sağlık hizmetleri nin finansmanında ve sunulmasında görev almaktadır. Örneğin kamu sektö ründe sağlık hizmetleri üretimi sadece SSYB ile sınırlı değildir. Tıp Fakül teleri üniversite hastaneleri yoluyla sağlık hizmetleri talebinin önemli bir bölümünü karşılamaktadır. SSK sadece kendi hastanelerinde hizmet ver mekle kalmamakta, üyelerinin resim ve özel kuruluşun hizmetlerinden yararlanmalarını da sağlamaktadır. M.S. B. ordunun geniş sağlık örgütü üyelerinin, emeklilerinin ve bakmakla yükümlü olduğu yakınlarının sağlık gereksinmelerini karşılamaktadır. Diğer bakanlıklar (Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı), Kamu kuruluşları (PTT, TCDD) ve diğer kamu iktisa di teşebbüsleri hala kendi hastanelerini işletmektedirler. Kâr amaçlı bir çok özel sektör hastanelerine ek olarak dini grupların ve azınlıklarla bazı yabancı toplulukların birçok vakıf ve hastaneleri vardır. Bu kamu ve özel kuruluşların yanında özellikle sosyal hastalıklarla savaş amacı ile kurul muş çeşitli gönüllü kuruluşlar da (Verem Savaş, Kanserle Savaş Derneği vb. gibi) bulunmaktadır.Türk sağlık sistemi örgütsel yapısı içinde en üst düzeyde sağlık politikasını saptayan ve denetim sorumluluğunu taşıyan örgüt Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığıdır. Bakanlık kuruluş yasalarında yer alan hüküm ler gereği sağlık hizmetlerini yürütmek üzere bir dizi yasal düzenleme ger çekleştirmiştir. Bu yasaların en önemlisi, halkın eşit biçimde sağlık hiz- metlerinden yararlanmasını sağlayan koruyucu ve tedavi edici hizmetlerini kapsayan 224 sayılı“Sosyalleştirme Yasası”olmuştur. Sosyalleştirme programı, sağlık-insan gücünün gelişmiş illerde yoğunlaşması sonucu istenen biçimde gelişememiş ve sağlık hizmetlerinin yaygınlaştırılarak tedavi edici hizmetlere aşırı talebi önlemek mümkün ola mamıştır. Sağlık-insan gücünün sağlanmasına ilişkin yasal düzenlemeler hizmette iyileşmeyi bir ölçüde sağlamış ancak yardımcı sağlık personeli konusunda eksiklik devam etmektedir. Sağlık konusunun önemi ve sağlık hizmetlerinin yarı kamusal mal özelliği, bu hizmete ayrılacak kaynağın belirlenmesinde özellikle Tür kiye gibi ülkelerde darboğazlar oluşturmaktadır. Ancak doğrudan insana yönelik bir hizmet olması da kaynak ayırımında özenli olmayı gerektirmek tedir. Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı hizmetlerinin kapsamının genişlemesine paralel olarak konsolide bütçe harcamaları içinde ve GSMH içindeki payında artma olmamıştır. Planlı dönemde konsolide bütçe içinde SSYB harcamalarının payı gittikçe düşmüştür. 1980 yılı ve sonrasında Türkiye'nin büyük bir bölümü (49 il) sosyalleştirme kapsamına alınmış, tedavi kurumlarında yatak sayısı artmış ve sağlık-insan gücü sayısında da artışlar gözlendiği halde konsolide bütçe içinde SSYB harcamaların payı artmamış, aksine giderek azalmıştır. Ülkemizde nüfusun artması ve sağlık sektörünün gelişmesine rağ-XI men devletin sağlık sektörünün gelişmesine rağmen devletin sağlık hizme ti için ayırdığı kaynaklarda önemli değişiklikler yapılmıştır. SSYB bütçesi nin genel bütçe içindeki payında da nisbi bir azalma izlenmektedir. Temel sağlık hizmetlerine kaynak ayrımında öncelik verilmesi öngörülmüşse de harcamalar değerlendirildiğinde tedavi hizmetlerinin en büyük payı aldığı görülmektedir. Yataklı tedavi hizmetlerinde fiziki hedeflerle gelişme sağlanmış ancak iller arası dengesizlik giderilememiştir. Fiziki hedeflerde bu geliş me SSYB harcamaları içinde, yatırım harcamaları açısından temel sağlık hizmeti aleyhine daha fazla kaynak ayrılmasıyla gerçekleşmiştir. Çalışma sonucunda görüyoruz ki; Türkiye'de sağlık sektöründe planlı dönem içinde gelişmeler sağlanmış ise de ülke düzeyinde sağlık, bes lenme durumu, doğurganlık ve temel sağlık hizmetlerinden yararlanma konularında dağıtım sisteminin etkinliği sağlanamamıştır. Sorun; Türki ye'de sağlık hizmetlerinin verimli ve etkin hale getirilmesidir. Bu konuda, tüm kamu sağlık kuruluşlarını aynı çatı altında topla yacak bir örgütlenmeyle kaynakların etkin kullanımını sağlamayı amaçla yan Genel Sağlık Sigortası Projesi çalışmaları başlamıştır. Genel Sağlık Sigortası söz konusu olduğunda sistemin işlemesi için devletin sağlıkla ilgili harcamalarını önemli ölçüde artırması gereke cektir. Çünkü sosyal güvenlik kapsamında olmayan, sağlık sigortası primi Ödeyecek geliri olmayan kitlenin sağlık ihtiyaçları kamusal finansman des teği ile yürütülecektir. Sağlık hizmetlerinde özel sektörün gelişmesini ve sağlık sigorta sı uygulamasını destekleyen sağlık politikasının kamu sağlık hizmetlerine arzı kısıtlayıcı etkisi olmamalı ve sağlık koşullarının iyileştirilmesi için koruyucu sağlık hizmetleri programlarının yürütülmesinde kamunun temel sorumluluğu korunmalıdır.GİRİŞ Sağlık yalnız hastalık ve sakatlığın olmayışı değil fiziksel, ruhsal ve sosyal bakımdan tam bir iyilik halidir. Sağlığa bu yaklaşım hastalığın olmayışı biçiminde tanımın eksikliğini ortaya çıkarmakta, çok boyutlu sağlık olayını sosyal iyilik hali ile de koşullandırmakta dır. Sağlığın önemi konuya uluslararası yaklaşımı gerekli kılmış Dünya Sağlık Örgütü (WHO) 1977 Genel Kurul Toplantısı sonrası hedefi“2000 yılına dek dünyada herkese sağlık hizmetlerinin sağlan ması”olarak belirlemiştir^). Şimdi sağlık hizmetlerinde öngörülen bu hedefe nasıl ulaşılacağı sorunu çözüm beklemektedir. - - Halk sağlığı ve ulusal ekonomi arasında sıkı ilişki vardır ve karşılıklı olarak birbirlerini etkiledikleri bilinen bir gerçektir. Bunu göz önüne alan bir çok ülkede sağlık hizmetlerinin en yararlı ve de ekonomik yürütülmesini sağlamak amacı ile araştırmalar ve çalışma lar yapılmaktadır. Gelişmekte olan ülkelerde kalkınmanın sonucu olarak orta ya çıkan hızlı nüfus artışı, sanayileşme, kentleşme ve çevresel sorun lar ile toplum ve bireyin gereksinimleri her geçen gün biraz daha art maktadır. Buna karşın ulusal kaynakların sınırlı kalması ya da gereksi nime yanıt verecek duruma gelmemesi, kıt kaynakların kullanımında verimlilik ve etkinlik ilkelerinin kullanılmasını zorunlu kılmaktadır. Gelişmiş ülkelerde İse sağlıklı yaşamın önemini ve gereğini kavramış insanlar, toplumun çoğunluğunu oluşturduklarından, sağlık hizmetlerine talep hızla artmakta fakat arz aynı hızla artırılmamakta dır. Bu arz yetersizliği iki faktörle açıklanabilir. Birincisi; maliyeti (1) Kenan Mortan, Sağlık Ekonomisi Metodolojisi, Etkinlik, Finansman ve Türkiye Örneğinde Uygulamalı bir Çalışma, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, 1980, s.l. T/t. ®. Kurulu
Özet (Çeviri)
Özet çevirisi mevcut değil.
Benzer Tezler
- Gebze'de sağlık ocaklarında maliyet-etkinlik perpormans değerleme üzerine bir deneme
Başlık çevirisi yok
AYŞE DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Mühendislik BilimleriGebze Yüksek Teknoloji Enstitüsüİşletme Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÖKHAN ÖZER
- Sağlık ocaklarında maliyet-etkililik ve performans analizi üzerine bir deneme
Başlık çevirisi yok
ZEYNEP GÜLDEM ÖKEM
Yüksek Lisans
Türkçe
1993
HastanelerHacettepe ÜniversitesiSağlık Kurumları Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET TOKAT
- Kalkınma ekonomisi ve sağlık göstergeleri üzerine üç makale
Three essays on development economics and health indicators
ELİF ZEHRA YILMAZ
- Sağlık hizmetleri çıktı göstergelerini etkileyen faktörlerin belirlenmesi ve bölgeler arası performans karşılaştırması
Determination of factors affecting output indicators of health services and interregional performance comparison
YILDIRIM ŞİMŞEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Sağlık YönetimiİZMİR BAKIRÇAY ÜNİVERSİTESİSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEDA KUMRU
DOÇ. DR. ÜMİT ÇIRAKLI
- The influence of Ghana's social welfare system on the vulnerabilities
Gana'daki sosyal refah sisteminin kırılganlıklar üzerine etkileri
JAMAL APPIAH-KUBI
Doktora
İngilizce
2022
Sosyal HizmetAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiSosyal Politika Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULKADİR DEVELİ