Türkiye'de büyükşehir statüsünde bazı kentlerde sosyal donatım alanlarının durumu ve planlama ile ilişkileri
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 100783
- Danışmanlar: PROF.DR. AYTEN ÇETİNER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1999
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 234
Özet
TÜRKİYE'DE BÜYÜKŞEHİR STATÜSÜNDEKİ BAZI KENTLERDE SOSYAL DONATIM ALANLARININ DURUMU VE PLANLAMA İLE İLİŞKİLERİ ÖZET Bu tez örnek olarak seçilmiş, Diyarbakır, Erzurum, Gaziantep, Kayseri ve Konya büyükşehirlerindeki sosyal donatımlar ve yürürlükteki İmar Planlan arasındaki ilişkiyi incelemektedir. Araştırma metodu, anket ve gözlem tekniklerine dayanmaktadır. Birinci bölümde tezin konusu, genel olarak tanıtılmıştır. İkinci bölümde Türk İmar Mevzuatına göre, ülkemizdeki şehir planlama sistemi, irdelenmiştir. Türkiye'deki planlama sistemi, ilk etapta, iki sımfa indirgenmiştir. Bunlardan birincisi üst ölçekli planlamadır ki bu planlar; Ülke Kalkınma Planlan ve Bölge Planlanndan oluşmaktadır. Günümüzde Ülke Kalkınma Planlan, her beş yılda bir yapılırken, Bölge Planlan yapılmamaktadır. Bu eksiklik bir yandan, ulusal kaynaklann ve ulusal kalkınma sürecinin rasyonel kullanılamamasma neden olurken, diğer yandan da sosyal donatımlann, başansız mekan organizasyonuna sebep olmaktadır. Planlama sistemindeki diğer sınıf alt ölçekli planlamadır ki bu planlama, farklı ölçekteki fiziki planlan kapsamaktadır. Bu planlar şehirsel yerleşme sistemindeki hiyerarşiyi ve düzenli dağılmış sosyal donatımları sağlamaktadır. Böylece sosyal donatımlar, şehir planlamada, temel ilkeler arasına alınmıştır. Özetle şehir planlama disiplininde donatımlar, her sektörün gelişmesinin ve bölgelere ayırma çalışmasının temelidir. Yine aynı disiplin gereğince sosyal donatımlar, iskan bölgelerine hizmet eden, eğitim, idari, sosyal, kültür, sağlık ve dinlenme-eğlence-spor eylemlerinden oluşan kamu kullanımlarını kapsamaktadır. Sosyal donatım tesisleri, sağlıklı toplumsal gelişme ve sosyo-ekonomik büyümenin sağlanması ilkesine bağlı olarak, optimum nüfus büyüklüğüne göre düzenlenmelidir. Bu tesislerin başansı, sağlıklı şehir planlamasına bağlıdır. Günümüzde sağlıklı şehir planlamasında, pek çok problem yaşanmaktadır. Bu problemler, genel olarak aşağıdaki gibi sınıflandınlabilir: 1. İmar planlannın hazırlanmasıyla ilgili sorunlar, 2. İmar planlannın onayı aşamasındaki sorunlar, 3. İmar planlannın uygulanması aşamasındaki sorunlar. İmar planlanndaki bu problemler, sosyal donatımlann dağılımım etkilemektedir. Bu tezin üçüncü bölümünde bu etkiler, Diyarbakır, Erzurum, Gaziantep, Kayseri ve Konya büyükşehir belediyelerinde incelenilmiştir. xıvİlk önce bu şehirlerin, sosyo-ekonomik özellikleri tanıtılmış ve 1997'deki sosyal donatım tesislerinin 1997 nüfusuna göre, alan ve adetleri dağılım bilgileri verilmiştir. Bu sosyal donatım bilgileri, 3194 İmar Kanununa göre olması gereken optimum büyüklüklerle karşılaştırılmıştır. İkinci aşamada, son plandaki projeksiyon nüfusuna bağlı, donatım tesisi büyüklükleri verilmiştir. Bu bilgiler, plan müelliflerince projeksiyon nüfusuna göre hesaplanmış, optimum sosyal donatım tesisleri büyüklükleri ile, karşılaştırılmıştır. Üçüncü aşamada, İmar Planlarının onama ve uygulama aşamaları, incelenmiştir. Bu incelemeye göre, ilgili belediyeler yürürlükteki imar planlarında pek çok değişiklik yapmıştır. Bu plan değişiklikleri, sosyal donatım tesislerini, oldukça kötü bir şekilde etkilemiştir. Çünkü genellikle değişiklikler, yeşil alan, eğitim, idari, sosyal, kültürel, yönetim ve sağlık tesisleri hakkındadır. Üstelik örneklem alanlarında plan değişikliği yolu ile değiştirilen sosyal donatımlar, çoğunlukla eşdeğer tesis önerileri getirilmeden planlarda tamamen ortadan kaldırılmıştır. Sosyal donatım planlamasını etkileyen diğer bir faktör de, plan değişikliklerini onaylayan meclis üyeleridir. Genellikle meclis üyeleri, ilkokul, ortaokul ve lise mezunudur. Ayrıca şehir plancısı, mimar, mühendis gibi teknik elemanları, ya az sayıda içermektedir ya da yoktur. Bu sebeple, plan onama aşamasında birey yaran ağırlıklı kararlar alınmaktadır. Diyarbakır ve Gaziantep gibi alanlarda, plan değişikliklerini onama konusunda, yalnızca büyükşehir belediye başkanları yetkili kılınmıştır. Fakat bu durum, hem demokratik Türk İdari Düzenine hem de şehir planlama ilkelerine aykırıdır. Sonuç olarak ülkemizdeki sosyal donatım planlaması, pek çok soruna sahiptir. Bu problemler; 1. İmar planlarının düzenlenmesi aşamasındaki sorunlar, 2. İmar planlarının onama aşamasındaki sorunlar, 3. İmar planlarının uygulama aşamasındaki sorunlar, şeklinde sınıflandırılabilir. İlgili sorunlar bu araştırmanın üçüncü ve dördüncü bölümlerinde incelenilmiştir. Araştırma sonucunda varılan genel yargılar ise, kısaca öneriler başlığı altında aşağıda özetlenmiştir. Öneriler Araştırmaya göre büyükşehir belediyelerinde optimum sosyal donatım düzenlemesi ve başarılı planlama çalışmaları için, yapılması gerekenler şunlardır: ? Sosyal donatımların alan standartları, planlama bölgelerinin yerel sosyo ekonomik, coğrafık, kültürel vb. karakteristiklere göre geliştirilmelidir. İlgili standartlar, yapılan tüm bilimsel araştırmaların sonuçlarını da değerlendirerek, eksikliklerin giderileceği Çerçeve İmar Kanununda yasalaştırılmalıdır. XV? Plan açıklama raporları, planların kolay anlaşılması ve hızlı kontrolünü sağlayacak şekilde hazırlanmalıdır. İlgili raporlar sosyal donatımların tesis olarak, mevcut ve projeksiyon dönemindeki adet ve alan dağılımlarına dair, detaylı bilgileri de içermelidir. ? Sosyal donatımlar planlarda, kamu arazileri üzerinde yapılandırılmaya çalışılmalıdır. ? Büyükşehir belediyelerindeki teknik altyapı uygulamalarında, eşgüdüm sağlayan Altyapı Koordinasyon Merkezlerine, sosyal donatım planlamasından sorumlu kamu iktisadi kuruluşları ile plan yürütücüsü belediyeler arasında, eşgüdümü sağlama görevi de ilave edilerek, ilgili birimler yeterli teknik elemanla donatılmalıdır. ? Plan yapımı ve uygulama aşamasında önemli rolü olan Fen ve İmar İşleri Bölümlerinin, en kısa zamanda yeterli teknik elemanla donatılması zorunludur. ?:? Planların onama aşamasında sorumluluklan olan İmar komisyonu üyeleri, büyükşehir belediyelerindeki daimi teknik personel arasından seçilmelidir. onanmamalıdır. Birey yararına yapılan plan değişiklerini önlemek üzere, plan yapımı, onama ve uygulama safhalarında, kamu katılımı bir an önce sağlanmalıdır. xvı
Özet (Çeviri)
A RESEARCH AIMED AT EXPLANTNG THE RELATIONS BETWEEN URBAN PLANNING AND SOCIAL EQUIPMENTS OF SOME MAJOR CITIES IN TURKEY SUMMARY The subject of this thesis is the relations between the urban planning and the social equipment of some major cities such as Diyarbakır, Erzurum, Gaziantep, Kayseri and Konya. This thesis consists of four chapters, conclusion and proposals. The Methods of this research are the techniques of inquiry and the observation on the sampling areas. In the first chapter is introduced the subject of this thesis. In the second chapter is given the system of city planning as to the Construction Law in our country. Firstly the planning system can be divided into two categories in Turkey. One of them is the upper scaled planning which consists of national development plans and regional plans. Today while national development plans are made in every five years, regional plans are not made yet. This situation causes a fortune in are made spatial organizations of social equipment. And also it result's badly using of national resource's and national development process. Other category in the planning system is lower scaled planning which comprises different scaled physical plans. These plans provide a regular distributed social equipment and hierarchy of urban settlements. Equipment conditions can be considered as one of the main tenets in urban planning studies. This point of view is fundamental for each sectoral growth and zoning. Social equipment covers those areas including educational, administrative, social, public health, cultural and recreational activities, which serve to residential areas. Social equipment facilities should be adjusted in accordance with the population growth in respect of economic and social growth and social welfare. The success of these facilities depends on the healthy city planning. Today there are many problems in healthy city planning. These problems can be classified as follow: 1. Problems at the preparatory stage of construction plans, 2. Problems at the approval stage of construction plans, 3. Problems at the application stage of construction plans. These problems of development plans affect the distribution of social equipment. These affects have been examined at Diyarbakır, Erzurum, Gaziantep, Kayseri and Konya municipalities in the third chapter of this thesis. First of all the social economic characteristics are introduced and given the distribution of the number and areas of social equipment facilities in 1997. xvii. Decisions of urban planning variations are extremely increased the mosques, commercial facilities and residential areas. Because these adequately in the existing settlement are distributed settlement pattern, During the application of construction, construction programs are not used by municipalities. This situation leads to the equipment settlements contrary to the plans, Social equipment are generally located on the land of individuals which are obtained freely, Suggestions As a conclusion of this research, to regulate optimum social equipment and to be successful in planning studies in major municipalities the followings are necessary: ? Newly standardized social equipment must be developed according to the local social-economic, geographic, cultural features. ? Reports of plan explanation must include the data of the number and area of social equipment in order to control plans quickly. ? The construction councilors must be elected from among the permanent personnel of major municipalities, ? Municipalities must regulate the planning system as to the Law of Public Regulation in Turkey. ? Social equipment facilities must be located according to construction plans in application. ? Public participation must be provided at the preparation, approving and application stage of plan. xix
Benzer Tezler
- Rural resilience index of Istanbul
İstanbul'un kırsal dayanıklılık endeksi
NUR KARDELEN ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİYE AHU AKGÜN
- Kırsal mahalle düzenlemesi: Sarımsaklı Mahallesi örneği
Rural neighborhood regulation: Example Sarımsaklı Neighborhood
BEYZA UGUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Kamu YönetimiErciyes ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATUN KORKMAZ
- Mudanya'da kentleşme süreci ve kentsel gelişimi etkileyen faktörler
Factors affecting urbanization process and urban development in Mudanya
SİNAN ALBAYRAK
- Köy tasarım rehberlerinin hazırlanmasında kırsal peyzaj karakterlerinin yeri: Antalya Elmalı örneği
The role of rural landscape characters in the preparation of village design statements: the case study of Elmalı, Antalya
SILA BALTA
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Peyzaj MimarlığıAkdeniz ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MERYEM ATİK
- Türkiye'de yerel yönetimlerin gelişimi ve 2000 sonrası reform çalışmaları
The development of local goverment in Turkey and the studies of reform efforts after 2000
FERHAT ATAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Kamu YönetimiNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ABDULLAH KARATAŞ