Yerleşim alanlarındaki derelerde taşkın analizleri ve kontrol yöntemleri: Kağıthane deresi (İstanbul) örneği
Flood analysis and control methods of stream in urban areas: Case of Kağıthane stream (İstanbul)
- Tez No: 105554
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET EKMEKÇİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2001
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji (Hidrejeoloji) Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 79
Özet
Ill ÖZET Serbest akan derelerin aşırı yağışlarla akımlarının hızla artarak yatağından taşması sonucunda, plansız ve denetimsiz olarak gelişen yerleşim alanları sular altında kalmaktadır. Kağıthane deresi (İstanbul) sık sık yatağından taşarak yatağı boyunca yer alan tarım alanlarını, fabrikaları ve evleri taşkın sulan altında bırakmaktadır. Taşkın kontrol yöntemlerinin belirlenebilmesi için öncelikle taşkınların tahmin edilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda öncelikle taşkını kontrol eden faktörlerin başında gelen, Kağıthane deresi havzası jeolojisi, morfolojisi, hidrolojik ve hidrojeolojik özellikleri ortaya konmuştur. 155 km2'lik bir drenaj alanına sahip olan Kağıthane deresi 4. dereceden bir deredir ve havzasımn yaklaşık % 80'i hidrojeolojik açıdan geçirimsiz / yan geçirimli, birimlerle örtülüdür. Geçirimsizliği düşük olan Trakya formasyonu ile Belgrad formasyonunun drenaj ağı yoğunluğu ile litolojik birimlerin geçirgenliği arasındaki ilişki dikkate alındığında havzanın hemen hemen tamamını kaplayan bu iki formasyonun taşkın analizleri açısından aynı özelliklere sahip olduğu belirlenmiştir. Kağıthane deresine ait yeterli ve güvenilir akım değerleri bulunmadığı için birim hidrograf havza fiziksel özellikleri ve yağış değerleri kullanılarak sentetik yöntemle elde edilmiştir. Taşkın akımı çalışmalarında Kağıthane deresi beslenme alanı içerisinde ve yakın çevresinde yer alan üç ölçüm istasyonuna ait yağış verileri kullanılmış, yağış değerlerine en iyi uyan Log Pearson IE olasılık dağılım fonksiyonu kullanılarak 100 yıl yinelenme süreli yağış değeri hesaplanmıştır. Yüzeysel akışın belirlenmesinde, SCS eğri numarası yöntemi kullanılarak Kağıthane deresi havzası için CN 77 bulunmuş ve baz akım ilavesi ile yüzyıl yinelenme süreli taşkın akımı Qıoo 267.2 m3/s olarak belirlenmiştir Taşkın akımının (Qıoo=267.20 m3/s) 20m kanal taban genişliğinde 3,5m yüksekliğinde beton kaplamalı, dikdörtgen, basit en kesitli kanal içerisinde akışının sağlanması çalışma alanında yapısal taşkın önleme yöntemi olarak önerilmektedir. Etkili bir taşkın kontrolü yapısal projelere ek olarak yapısal olmayan önlemleri de dikkate alarak gerçekleştirilebilir. Taşkın önleme amaçlı yapısal olmayan yöntemler taşkın yatağı arazi kullanımının kontrollü olarak yapılması ilkesine dayanmaktadır. Çalışma alanı arazi kullanımı, % 60 orman, % 19 yerleşim, % 13 tanm, % 5 yol, % 3 çayır olarak belirlenmiştir. Arazi kullanımında değişiklik olması halinde, proje taşkın akımları değişebilecek, önerilen yapısal önlem yetersiz kalabilecektir. Anahtar Kelimeler : Kağıthane deresi (İstanbul), Eğri Numarası, birim hidrograf, sentetik birim hidrograf, havza morfolojisi, hidroloji, taşkın
Özet (Çeviri)
IV ABSTRACT Urban area that have grown out of control are often flooded by stream after storm rainfall. Kağıthane stream (Istanbul) frequently floods and damages the agriculture area, factories and houses in its flood plain. An effective flood control method necessities an accurate prediction of flood. In this regard, the major factors such as geology, morphology, hydrology and hydrogeology that control the flood phenomena were studied for the Kağıthane stream. Kağıthane stream with a 155 km2 drainage basin is a fourth order stream and 80 % of the watershed is covered with impermeable/semi impermeable units. Based on the drainage density analysis, the Trakya and Belgrad lithological formations were considered to have the same geohydrologic characteristics and that can be taken as a single unit in the flood analyses. Due to the lack of reliable and sufficiently long stream flow data, the unite hydrograph that was required for flood analysis was derived using the synthetic methods The rainfall data used in flood prediction were obtained from three meteorological stations located in and around the Kağıthane watershed area. The probability distribution of the extreme rainfall data were found to fit best with The Log Pearson EQ function Soil Conservation Service Curve Number Method was used for direct runoff calculations. Taking all basin characteristics such as lithology, slope and land use the curve number for the Kağıthane stream was found to be CN = 77. After adding the baseflow to the calculated runoff a flood flow of 267.2 m3/s was determined for a 100 year return period. As a structural flood control method a rectangular shaped concrete channel of 20 m x 3.5 m is suggested to carry the 100 year return period flood. However, it is very important to state that the most effective flood control is passable only if the non-structural control methods are also applied together with the above suggested structural control methods. In this regard, a controlled land-use is essential particularly in the flood-plain of the stream. In case of a change in the current land use in the Kağıthane watershed area which is designated as 5% roads, 3% pasture, 19 % residential, 60 % forest; the flood flow will change and consequently the suggested control structure will most probably fail to function effectively. Key Word: Kağıthane stream (Istanbul), Curve Number, unite hydrograph, synthetic unite hydrograph, watershed morphology, hydrology, flood.
Benzer Tezler
- İstanbul derelerinin fiziki değişimi ve arazi kullanım ilişkisi
Transformation of streams in Istanbul and the impact of landuse
HÜLYA DİNÇ
Doktora
Türkçe
2015
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. FULİN BÖLEN
- Sel ve taşkın zararlarının önlenmesi üzerine bir araştırma: Düzce-Kaynaşlı örneği
A research on the prevention of torrent and flood damages: A case study on Düzce-Kaynaşlı
TARIK ÇİTGEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Ormancılık ve Orman MühendisliğiDüzce ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. REFİK KARAGÜL
- Flood susceptibility mapping for Ankara using modified analytical hierarchy process (M-AHP)
Değiştirilmiş analitik hiyerarşik süreci (M-AHP) kullanılarak Ankara için taşkın duyarlılık haritasının çıkarılması
BURHAN SÖZER
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
Jeodezi ve FotogrametriHacettepe ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SULTAN KOCAMAN
DOÇ. DR. HAKAN AHMET NEFESLİOĞLU
- Ege Üniversitesi kampüsü içinde yerleşim ve tarım alanlarında zaman zaman meydana gelen su baskınlarının nedenleri ve önleme olanakları üzerinde bir araştırma
A Study about reosons and preventing possibilities of flood occurred sometimes in resident and agricultural area in Ege University campus
S. CUMHUR HARPUTLU
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
ZiraatEge ÜniversitesiTarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AZİZ BALCI
- Orta Sakarya vadisinde Sarıcakaya, Mihalgazi ve İnhisar ilçelerinde arazi kullanımı ve planlama önerileri
Land use and planning suggestions in Sarıcakaya, Mihalgazi and İnhisar districts in central Sakarya valley
ÖZGÜR GÖKMEN