Geri Dön

Flood susceptibility mapping for Ankara using modified analytical hierarchy process (M-AHP)

Değiştirilmiş analitik hiyerarşik süreci (M-AHP) kullanılarak Ankara için taşkın duyarlılık haritasının çıkarılması

PDF İndir

  1. Tez No: 669274
  2. Yazar: BURHAN SÖZER
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. SULTAN KOCAMAN, DOÇ. DR. HAKAN AHMET NEFESLİOĞLU
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Jeodezi ve Fotogrametri, Jeoloji Mühendisliği, Geodesy and Photogrammetry, Geological Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2020
  8. Dil: İngilizce
  9. Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Geomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 88

Özet

Dünyada sıklıkla gerçekleşen pek çok doğal afet ülkelerin ekonomilerini ve insan yaşamını etkilemektedir. En sık karşılaşılan doğal afet türleri deprem, heyelan, taşkın, kuraklık ve tsunami şeklinde sıralanabilir. Türkiye'de de bu doğal tehlikelerden bir kısmı sıkça görülmekte ve can ve mal kaybına sebep olmaktadır. Doğal tehlike duyarlılık haritaları, bu tehlikelerin mekansal olasılık dağılımını gösterir ve kentsel ve kırsal planlama ve afet yönetimi amaçlı kullanılır. Bu tez çalışmasında Ankara'nın yoğun yerleşim alanlarında Değiştirilmiş Analitik Hiyerarşi Süreci (M-AHP) yöntemi kullanılarak taşkın duyarlılık haritası çıkarımı hedeflenmiştir. Önerilen yöntem, uzman görüşüne dayalı gelişmiş bir karar destek sistemidir. Bu çalışmada, uydu görüntüleri, Harita Genel Müdürlüğü (HGM)'den alınan coğrafi veriler ve Maden Tetkik Arama (MTA) Kurumu'ndan alınan litoloji verileri işlenerek karar destek yöntemi için kullanılabilir hale getirilmiştir. Landsat uydu görüntüleri kullanılarak denetimli sınıflandırma yapılmış ve arazi kullanımı ve örtüsü haritası üretilmiştir. Bu haritanın sınıfları sanayi bölgesi, yerleşim bölgesi, yol, sulak alan, yeşil alan ve çıplak alan olarak belirlenmiştir. HGM verileri vektör ve raster olarak iki farklı formattadır. Vektör veriler, HGM'ye bağlı TopoVT veritabanından alınmıştır ve bunlardan havza ve nehir bilgileriyle eş yükselti eğrileri bilgileri çıkarılmıştır. Eş yükselti eğrileri kullanılarak da sayısal arazi modeli (SAM) üretilmiştir. SAM'dan ise su toplama alanları, eğim, topografik nemlilik indeksi ve kuru ve kalıcı derelere mesafe bilgilerini içeren topoğrafik parametreler elde edilmiştir. HGM'den alınan bir diğer veri türü olan raster görüntüler ise 2008 ve 2015 yıllarına ait fotogrametrik hava fotoğraflarını içermektedir. Bu görüntülerden ortofoto ve sayısal yüzey modeli (SYM) üretilmiştir. Diğer yandan, litoloji verileri MTA Yer Bilimleri Portalından temin edilmiştir. Bu veriler de karar destek sisteminde kullanılmak üzere vektörden raster formata dönüştürülmüştür. Bu ön işleme adımları tamamlandıktan sonra M-AHP işlemini uygulayabilmek için parametre puanlandırılması bu alanda uzman kişiler tarafından yapılmıştır. Bu puanlandırma işleminde her bir parametre için sınıflandırma yapılmıştır ve her alt sınıf taşkın duyarlılığına olan etkisine göre puanlandırılmıştır. Ayrıca, üretilecek olan taşkın duyarlılık haritaları için çok düşük, düşük, orta, yüksek ve çok yüksek olmak üzere 5 karar noktası belirlenmiştir. Bu karar noktalarına göre üretilen sınıflar ilgili alanın taşkına ne kadar eğilimli olduğunu gösterir. M-AHP işlemi tamamlanarak 2008 ve 2015 yıllarına ait taşkın duyarlılık haritaları üretilmiştir. Bu haritanın 3B görselleştirilmesi SYM üzerine giydirilerek yapılmış ve görsel olarak karşılaştırılmıştır. Elde edilen sonuçlar, kullanılan yöntem ve verilerin bölgesel ölçekte taşkın duyarlılık haritası üretiminde kullanılabilir olduğunu ortaya çıkarmıştır.

Özet (Çeviri)

Many natural disasters occur in the world and affect both the economies of countries and people's lives. These disasters can happen in the forms of earthquakes, landslides, tsunamis, droughts, floods, etc., and many disaster events occur in Turkey as well. Natural hazard susceptibility maps, which show the spatial probability distribution of the hazards are needed for land use planning and disaster mitigation purposes. In this thesis, flood susceptibility map production is aimed for dense residential areas in Ankara by using the Modified Analytic Hierarchy Process (M-AHP) method. The method allows sophisticated decision making based on expert opinions. The satellite images, data obtained from the TopoVT geodatabase of General Directorate of Mapping (in Turkish Harita Genel Müdürlüğü - HGM), Ankara, and the lithology data obtained from General Directorate of Mineral Research and Exploration (in Turkish Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü - MTA), Ankara, were used for pre-processing prior to the expert based decision making. Freely available Landsat satellite imagery were employed in a supervised classification process to produce LULC map of the area. The classes of the LULC map were determined as industrial areas, urban, roads, water areas, green fields and barren lands. The geodata obtained from HGM involve both vector and raster datasets. The vector data taken from the TopoVT database of HGM include the hydrological data (e.g. rivers) and the contour lines. A Digital Terrain Model (DTM) was produced by using the contour lines. Topographic derivatives such as flow accumulation, slope, topographic wetness index (TWI) and distance to dry and permanent rivers were computed from the DTM. Raster data obtained from HGM include aerial photogrammetric images of 2008 and 2015. Orthophotos and digital surface models (DSM) of both years were produced from these images. Lithology data were obtained from Earth Science Data Portal of MTA. This dataset was transformed to raster format to be used in the decision making process as well. After the preprocessing, parameter scoring (weighting) was completed by the expert to perform the M-AHP procedure. In the scoring process, each parameter was classified and scored according to the effect of each class on the flood sensitivity. Furthermore, five decision points; i.e. very low, low, moderate, high, and very high, were specified for flood susceptibility map production. These decision points show whether the related area is prone to flood. After these operations, M-AHP process was completed and the flood susceptibility maps of year 2008 and year 2015 were produced. For 3D visualization of the results, the output flood susceptibility map was draped on the DSM. Thus, the flood susceptibility models for both years were produced and compared visually. The results show that the employed data and methods are suitable for the production of flood susceptibility maps at regional scale.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    895697

    An approach for multi-hazard susceptibility assessment for landslides, earthquakes and floods

    Heyelan, deprem ve taşkın tehlikelerinin çoklu duyarlılık değerlendirmesi için bir yaklaşım

    GİZEM KARAKAŞ

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    Jeodezi ve FotogrametriHacettepe Üniversitesi

    Geomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SULTAN KOCAMAN GÖKÇEOĞLU

  2. Tez No

    804439

    Edirne Oğulpaşa deresi havzasının coğrafi bilgi sistemleri yöntemleri taşkın risk analizi

    Flood risk analysis of Edirne Oğulpaşa stream basin with geographic information systems methods

    DENİZ BİTEK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Jeodezi ve FotogrametriÇanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

    Harita Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. RAMAZAN CÜNEYT ERENOĞLU

  3. Tez No

    830924

    Sel ve taşkın yönetiminde yeni bir öneri: Bozburun Yarımadası (Muğla) örneği

    A new suggestion for torrent and flood management: Bozburun Peninsula (Muğla) example

    EFEKAN ÖZKAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    CoğrafyaUşak Üniversitesi

    Coğrafya Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SELAHATTİN POLAT

    DOÇ. DR. İSMAİL EGE

  4. Tez No

    457095

    Çerçi deresi (Fethiye-Muğla) paleotaşkınlarının belirlenmesi ve taşkın risk alanlarının CBS kullanılarak haritalanması

    Determination of paleofloods in Cerci river (Fethiye-Mugla) and flood risk mapping using GIS

    GÜZİN AKIN TÜZGEN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Jeoloji MühendisliğiÇanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. ÖZNUR KARACA

  5. Tez No

    736444

    Comprehensive flood risk assessment and identification of the potential flood mitigation strategies

    Kapsamlı bir taşkın risk değerlendirmesi ve olası risk azaltma stratejilerinin belirlenmesi

    ÖMER EKMEKCİOĞLU

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET ÖZGER

Geri Dön