Characterization of masonry mortars used in some Anatolian Seljuk monuments in Konya, Beyşehir and Akşehir
Konya, Beyşehir ve Akşehirdeki bazı Anadolu Selçuklu yapılarında kullanılan harçların özellikleri
- Tez No: 116517
- Danışmanlar: PROF. DR. EMİNE NEVİN CANER SALTIK, PROF. DR. ÖMÜR BAKIRER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Orta Çağ yığma yapılan, tarihi kireç harçları, puzolanik harçlar, Anadolu Selçuklu Dönemi M, Medieval masonry, historic lime mortars, pozzolanic mortars, Anatolian Seljuk Period IV
- Yıl: 2001
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 148
Özet
öz KONYA, BEYŞEHİR VE AKŞEHİRDEKİ BAZI ANADOLU SELÇUKLU YAPILARINDA KULLANILAN HARÇLARIN ÖZELLİKLERİ Tuncoku, S. Sarp Doktora, Restorasyon Programı, Mimarlık Bölümü Tez Yöneticisi : Prof. Dr. Emine N. Caner-Saltık Ortak Tez Yöneticisi : Prof. Dr. Ömür Bakırer Ocak 2001, 128 sayfa Bu çalışmada Konya, Akşehir ve Beyşehir'de yirmi iki Anadolu Selçuklu Dönemi yığma yapısında uygulanan harç teknolojisi, bu harçlarda kullanılan hammadde kompozisyonları, harçların fiziksel ve mekanik özellikleri ile durabilite özellikleri kapsamında incelenmiştir. Harçların yoğunluk ve gözeneklilikleri RILEM standart test yöntemleri ile, tek eksenli basınç dayanımları ISRM nokta yükleme testleri ile, elastisite modülleri de ultrasonik hız ölçümleri ile saptanmıştır. Harçlarda kireç ve agrega yüzdeleri, agrega boyutu dağılımları, kireç ve agregaların mineralojik özellikleri, element kompozisyonları, ve olası organik katkı maddelerinin varlığı araştırılmıştır. Bu çalışmalar kapsamında kireç ve agregaların asit ileayrıştırlmasından sonra elek analizleri, asitte çözünen kısımlarında atomik soğurma spektroskopisi (AAS) ve kompleksometrik tirasyon gibi kimyasal analizler yapılmıştır. Ayrıca optik mikroskop ile ince kesit analizleri, X-ışınlan toz difraksiyonu (XRD) analizleri, elektron tarama mikroskobu (SEM) ve buna bağlı X- ışınlan (EDX) analizleri, ısınma ile ağırlık kayıbı tayinleri ve termogravimetrik analizler (TGA) yapılmıştır. Agregaların puzolanik aktiviteleri ise en küçük tanelerin doygun kalsiyum hidroksit çözeltisinde elektrik iletkenliği ölçümleri ile saptanmıştır. Yapıların tuğla örgülerinde kullanılan harçlar taş örgülerdekilere kıyasla daha düşük yoğunlukta ve daha gözeneklidir. Aynı yapılarda kullanılan tuğlaların ve harçların fiziksel özellikleri benzemektedir. Harçların mekanik özellikleri başka Orta Çağ yapılarında kullanılan puzolanik harçlarla benzerlik taşımaktadır. İncelenen harçlarda saf kireç kullanılmış ve mikritik kalsit şeklinde tam olarak karbonatlaşmıştır. Kireç oranı tuğla örgü harçlarında taş örgülerdekinden daha fazladır. Karbonatlaşma ve kristal oluşumu süreçlerini kontrol altında tutabilmek amacıyla organik katla maddelerinin kullanılmış olabileceği düşünülmektedir. İnce agregaların çoğunluğunu puzolanik aktivitesi yüksek olan opal-A minerali oluşturmaktadır. Puzolanik agrega kullanımının harçlarda C-S-H ve silika ağı oluşumunu sağladığı, bazik ortamın diğer agregalara yapacağı tahribatı önlediği, mekanik özellikleri geliştirdiği, ve kuruma-ıslanma tekrarlarına karşı dayanımı sağladığı anlaşılmaktadır. Bu malzeme özelliklerinin incelenen yapıların dayanımında önemli katkıları olduğu düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT CHARACTERIZATION OF MASONRY MORTARS USED IN SOME ANATOLIAN SELJUK MONUMENTS IN KONYA, BEYŞEHİR AND AKŞEHİR Tuncoku, S. Sarp Ph.D., in Restoration, Architecture Supervisor : Prof. Dr. Emine N. Caner-Saltık Co-Supervisor : Prof. Dr. ömür Bakırer January 2001, 128 pages The study has involved the examination of mortar technology in twenty two stone and brick masonry structure of Anatolian Seljuk Period in Konya, Beyşehir and Akşehir, in terms of their raw material composition, basic physical and mechanical properties and durability characteristics. The density and porosities have been determined by using PJLEM standard test methods, uniaxial compressive strength (UCS) measurements by ISRM-Point Load Tests, and modulus of elasticity (Iw) by ultrasonic pulse velocity measurements. Chemical analyses, such as the separation of the insoluble aggregates by hydrochloric acid treatment, complexometric titration with EDTA and Atomic Absorption Spectroscopy (AAS), standard sieve analyses, thin section analyses by optical microscopy, X-Ray Diffraction (XRD), Scanning Electron Microscopy (SEM) coupled with Energy Dispersive X-Ray Analyser (EDX), and thermogravimetric (TGA) analyses were carried out to find the binder/aggregate ratios, element 111composition of aggregate parts, aggregate size distribution, mineralogical composition of the binder and aggregate compositions, and the presence of organic additives. Pozzolanic activity estimations of the aggregates were done by electrical conductivity measurements. The brick masonry mortars are relatively less dense and more porous than the stone masonry ones, but similar to that of adjacent bricks. UCS and Emod values of the mortars were in agreement with those of other historic mortars of pozzolanic nature. The binder of the mortars was high calcium lime and composed of well-carbonated micritic calcite crystals with a likely organic additive. Lime content in brick masonry mortars was slightly higher than that of stone masonry ones. The use of organic additive was likely to control carbonation process and crystallisation of calcite. Siliceous aggregates, mostly of opal- A with high pozzolanic activity, formed the major portion of fine aggregates. The use of highly pozzolanic aggregates seemed to promote the formation of silica network for C-S-H formation, prevent damaging attacks of OH" on other aggregates influencing the development of high mechanical strength and durability for wetting and drying cycles. Those material properties employed in the past have helped the monuments to be durable structures.
Benzer Tezler
- Anadolu Selçuklu Dönemi anıtsal yapılarında 20. yüzyıl başından itibaren gerçekleştirilen onarımlar
Restorations of anatolian Seljuks monumental buildings from the beginning of the 20th century
ZEYNEP İNAN OCAK
Doktora
Türkçe
2018
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLSÜM TANYELİ
- Kazeinin hidrolik kireç harçlarının taze ve sertleşmiş haldeki özelliklerine etkisi
The effect of casein on the fresh and hardened properties of hydraulic lime mortars
ALMİNA İNAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mühendislik BilimleriYıldız Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SERHAN ULUKAYA
- İstanbul şehir surları Horasan harçları üzerine bir araştırma
A Research about Khorasan Mortar of İstanbul City Wals
ŞULE SATONGAR (LAÇİNYURT)
- Tarihi tuğla duvarların tekstil donatılı harç (TRM) ile güçlendirilmesi
Retrofitting of historical brick masonry walls with textile reinforced mortar
PELİN ELİF MEZREA
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Deprem Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALPER İLKİ
YRD. DOÇ. DR. MECİT ÇELİK
- Bab-ı Seraskeri Hastanesi (İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi) yapısında kullanılan farklı dönem tuğlalarının karakterizasyonu ve koruma önerileri
The characterization of bricks used in the construction of Bab-i Seraskeri Hospital (IU Faculty of Political Sciences) and proposals for their conservation
GÜLCE ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. IŞIL POLAT PEKMEZCİ