Mimari bir eleman olan pencerelerin/ açıklıkların insan-mekan ilişkileri bağlamında irdelenmesi; Ofis mekanları için bir deneme
A Study of windows/ voids as architectural elements within the context of human-environment relations; An experiment for office spaces
- Tez No: 119703
- Danışmanlar: PROF.DR. MEHMET TÜREYEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2002
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bina Bilgisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 207
Özet
uı ÖZET Mimari bir bileşen olan pencereleri insan-mekan ilişkileri kapsamında incelemeyi hedefleyen bu araştırmanın, kuramsal bir temel oluşturmak ve sonrasında ofis ortamları için bu temele göre tasarlanan bir alan araştırması gerçekleştirmek biçiminde iki ana bölümden oluştuğu söylenebilir. Kuramsal yaklaşımın oluşturulmasında pencere bileşeni, içinde yer aldığı insan-çevre sistemi bütününde kavranmaya çalışılmış, bu sistemin kullanıcı/insan, ortam/bağlam koşullan ve ortamda geçen aktiviteler/eylemler olmak üzere üç temel ayağının olduğu ve fiziksel ortam değişkenlerden bir tanesi olarak açıklıkların bu karmaşık ve karşılıklı etkileşen sistemin içerisinde yer aldığı ön görülmüştür. İnsan-mekan ilişkilerini açıklayan temel süreçlerden birisi çevresel doyumdur. Çevreyle uyum ve doyum duygulanımları geliştiği ölçüde, tasarlanan çevrenin insanla en iyi bütünleşen, fiziksel ve psikolojik gereksinimlere yanıt veren başarılı bir çevre olduğu kabul edilir. Affektif mekan algısı ve tasarlanan çevrenin beklentilere ne derece yanıt verdiği, insan-mekan ilişkilerinin niteliğine ilişkin önemli göstergelerdendir. Mekanla kurulan affektif ilişkinin olumlu yönde gelişmesi ve ortamın sundukları ile kullanıcı beklentilerinin uzlaştırılması, çevreyle uyum ve doyum halini arttırmaktadır. Bu anlamda araştırma konusunu oluşturan pencereler de, mekanla kurulan affektif ilişki ve gereksinimler bağlamında iki ana eksen etrafında irdelenerek anlaşılmaya çalışılmıştır. Araştırmanın kuramsal temeli pencerelerin mekan algılaması ve ihtiyaçlarla olan ilişkisinin en iyi kendi fiziksel ve sosyal koşullan içerisinde kavranabileceğini öngörür. Bu nedenle bir ortam tipi belirlenerek, İzmir kent merkezindeki ofis binaları çalışma alam olarak seçilmiştir. Yapılan anket çalışması sonucunda elde edilen verilerin analizi, araştırmanın kuramsal kabullerini doğrular nitelikte affektifIV mekan algılamasının ve pencere ihtiyacının karşılanma düzeyinin çevresel doyumun bir göstergesi olduğunu; pencere tercihlerinin ihtiyaçlardaki önceliklere göre belirlendiğini, dolayısıyla araştırmanın yönteminin kendi içinde tutarlı olduğunu, pencere ihtiyacını oluşturduğu kabul edilen alt ihtiyaçların önceliğinin ise kullanıcı, bağlam ve aktivite özelliklerine göre farklılaştığını ortaya koymuştur. Mekan algılaması ile olan ilişkisi irdelendiğinde, pencerelerin çalışma ortamının en çok hoşluk/güzellik boyutunu etkilediği ve manzara niteliğinin, mekanla kurulan affektif ilişkiyi belirleyen önemli bir çevresel bileşen olduğu anlaşılmıştır. Kullanıcı değişkenlerinden yaş ve eğitim düzeyi arttıkça mekanla affektif ilişkinin iş doyumunda olduğu gibi geliştiği görülmektedir. Bağlam değişkenlerinden ofis tipi dikkate alındığında, açık ofislerin özel ofislerden daha olumlu algılandığı ortaya çıkmıştır; bu durumda ağırlıkla yaratıcılık düzeyi düşük iş grubundan oluşan örneklem için açık ofis düzeninin daha uygun bir mekansal çözüm olduğu ortaya çıkmaktadır. Ofis içinde geçen aktivitelerin niteliğini ölçen parametreler dikkate alındığında ise, işin hareketlilik, yaratıcılık ve etkileşime açıklık düzeyinin mekanla affektif ilişkiyi geliştiren, konsantrasyon düzeyinin ise olasılıkla çevresel dikkat dağıtıcılardan ötürü söz konusu ilişkiyi zayıflatan aktivite özellikleri olduğu söylenebilir. Gereksinimler bağlamında ele alındığında, pencere ihtiyacının doğasının aydınlatma ve havalandırma gibi temel ihtiyaçlar; ferahlık, motivasyon, ruh halini olumlama, görsel mahremiyet gibi psikolojik ve psiko-sosyal ihtiyaçlar; çevresel etkilerin kontrolünü gerektiren fiziksel ihtiyaçlar ve görsel ihtiyaçlardan oluştuğu ve ofis mekanları için temel ve psikolojik ihtiyaçların daha öncelikli konumda olduğu anlaşılmaktadır. Ofis ortamı içerisinde pencere ihtiyacını oluşturan alt ihtiyaçların önceliğini belirleyen kullanıcı, bağlam ve aktivite üçlüsü içerisinde en fazla fark yaratan değişken aktivite olmuş, hareketsiz, etkileşime kapalı ve rutin iş grubunun pencere ihtiyacı bakımından en kritik grubu temsil ettiği anlaşılmıştır. Tasarımcının kontrol edebildiği fiziksel bileşenler bağlamında bakıldığında, pencere yeterliliğinin en çok 'doğrudan pencere erişimi'ne bağlı olduğu; nitelikli &>*»% ^&!!Z*
Özet (Çeviri)
VI ABSTRACT The research, which aims to examine the windows as being an architectural component within the context of human-environment relations, consists of two main parts as constituting a conceptual framework and subsequently realizing a field study for office environments designed according to this theoretical base. While forming the conceptual framework, windows have been considered within the integrity of human-environment system and it has been envisaged that this system has three main components as user/human, environment/context and activities/actions and windows, as being one of the physical variables, take place within this complex and interactive system. One of the fundamental processes explaining the human-environment relations, has been the environmental satisfaction. As the senses of adaptation to and satisfaction with the environment improve, the designed environment may be accepted as a successful one that best integrates with human being and satisfies the physical and psychological needs of him. Affective perception of space and the extent that the designed environment satisfies demands and expectations are among the significant indicators regarding the quality of human-environment relations. The development of affective relation with space in a positive way and the conciliation of user expectations with spatial formation contribute to the adaptation to and satisfaction with the environment. In this sense windows, as constituting the research topic, have been comprehended through examining the matter within the context of affective relations with space and needs. The theoretical base of the research suggests that the relations between windows and perception of space and needs can best be comprehended within its own physical and social conditions. In this respect, an environment type has been determined andvu the office buildings located in Izmir city center have been selected as the case area. At the end of the questionnaire, the analysis of the data, just in accordance with the conceptual assumptions of the research, has confirmed that the affective perception of space and the satisfaction level of the need for window are indicators of environmental satisfaction. It has also been proved that window preferences are determined in respect to the priorities of requirements and therefore the methodology of the research is consistent within itself, and that the priorities of sub-needs that constitute the need for window differ by user, context and characteristics of activities. When the relation between windows and the perception of space is examined, it has been found that the pleasantness dimension of the office atmosphere has been affected by windows and quality of view is a significant environmental component which determines the affective relation with space. It has also been seen that, as the age and education levels of users increase, the affective relation with space develops just like the way it is in job satisfaction. When the office type, as one of the context variables is considered; it has been found that the open-plan offices are perceived more affirmative, in other words acceptable in comparison to private offices. Therefore, the results put forward that open-plan office organization is a more appropriate spatial solution for the sample dominantly employed in business types requiring relatively low-level of creativity. When the parameters that measure the quality of activities in office atmosphere are considered, it is possible to say that mobility, creativity and the level of interaction availability are the activity types that enhance the affective relation with space, whereas the concentration level is one that weakens the mentioned relation. When the issue is examined with respect to requirements, it has been found that the nature of the need for window consists of 'basic needs' such as lighting and ventilation; psychological and psycho-social needs' such as spaciousness, motivation, mental state and visual privacy; 'physical needs', which necessitate the control of environmental effects, and 'visual needs' including visual communication with outside view. Additionally, the research points out that basic and psychologicalvuı needs have a priority for office environments. Activity has been the most effective variable within the user, context and activity trio in determining the priorities, and immobile and routine business types that are not receptive to interaction have been comprehended as representing the most critical group in terms of window need. When the issue is considered within the context of physical components that can be controlled by the designer, it has been found that the sufficiency of windows is strongly related with the 'direct accessibility to window' and the need for window can best be satisfied in office environments that are located in upper floors and oriented towards qualified view in northern and southern directions. Horizontal openings and window walls have been the most preferred archetypes and at the same time the most satisfactory ones that effect the perception of space affirmatively. Additionally, the differentiation of preferences concerned with the number of windows according to the size of space has proved that the design dynamics effecting the sufficiency of windows are mostly related with size and the continuity of openings in both horizontal and vertical axes. The preferences of people in selecting window walls as the most preferred window type, and their consideration of basic needs, psychological needs and visual needs as more significant in comparison to other samples preferring square windows, have once again denoted that the satisfaction of the above mentioned sub-needs depends on size and continuity of windows.
Benzer Tezler
- Anadolu Türk Mimarisi'nde cami ve mescitlerde pencere açıklıklarının gelişimi (İç Anadolu Bölgesi ölçeğinde 12-20. yy.)
In scale of inner Anatolian region between 12-20 th centuries
ASLI SAĞIROĞLU ARSLAN
Doktora
Türkçe
2011
Sanat TarihiErciyes Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA DENKTAŞ
- Dynamic response of Hagia Sophia considering cracks
Çatlakların gözönünde tutulması durumunda Ayasofya'nın dinamik davranışı
MELTEM ŞAHİN
Doktora
İngilizce
2002
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiYapı Mühendisliği Bilim Dalı
PROF. DR. İHSAN MUNGAN
- Erzurum ili, Tortum ilçesi ve çevresinde yer alan geleneksel kırlangıç kubbeli evler
The traditional houses with swallow-dome in Erzurum, Tortum province and its precincts
HASAN SÖYLEMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
MimarlıkGazi ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEMİLE NAKIŞ KARAMAĞARALI
- Üsküdar Atik Valide Sultan Camii çinileri
Başlık çevirisi yok
GÜLCAN KAPLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
El SanatlarıFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. ERSİN ÖCAL
- Mimari çevrenin sürekliliği açısından pencere elemanı: Pencerelerin değişiminin analizi
Başlık çevirisi yok
TÜMERKAN İBİŞ
Doktora
Türkçe
1993
MimarlıkKaradeniz Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. D. ZAFER ERTÜRK