Doğu Akdeniz ve Güneybatı Anadolu'da S-dalgası yayınımının incelenmesi
A Study of S-wave propagation in the East Mediterranean and Southwest Anatolian regions
- Tez No: 121164
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖMER ALPTEKİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Jeofizik Mühendisliği, Geophysics Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2002
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeofizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 148
Özet
DOĞU AKDENİZ VE GÜNEYBATI ANADOLU'DA S-DALGASI YAYINIMININ İNCELENMESİ ÖZET Bu çalışmada Güneybatı Anadolu ve Doğu Akdeniz'de kaydedilmiş deprem verilerinin koda dalgalan kullanılarak bu bölgelerdeki S dalgası soğurulma özellikleri belirlenmiştir. Bir bölgenin sismotektonik özelliklerinin ortaya konulmasında sismik dalgaların geçtiği ortamın hız yapısının belirlenmesi çok önemlidir. Sismik dalgaların bir ortamda soğurulması, hem yer içi malzemesinin elastik olmayan davranışı, hem de ortamdaki saçıcı kütlelerin oluşturduğu heterojenitenin etkisi şeklinde ifade edilebilir. Son yıllarda yapılan çalışmalar, bir bölgede elastik dalgaların soğurulmasının incelenmesinde koda dalgalarından iyi sonuçlar alındığını ortaya koymaktadır. Aki 1969 [17], Aki ve Chouet 1975 [18] ve Sato 1977 [20] koda dalgalarını kabuk ve mantodaki heterojenitelerden saçılan dalgalar şeklinde tanımlamışlardır. Bu çalışmada Doğu Akdeniz ve Güneybatı Anadolu'da Sato (1977) [20] tararından geliştirilen tekil izotropik saçılma modeli kabuk ve mantodaki soğurulması özelliklerinin ortaya konulması için kullanılmıştır. Bu model dalganın kaynak-alıcı arasındaki mesafede küresel yayılım sergilediği ve izotropik saçılımı gösterdiği kabulüne dayanır. Bu amaçla GEOFON Sismograf Ağına bağlı İsparta (ISP) ve Güney Kıbrıs'ta bulunan CSS istasyonlarında üç bileşende sayısal olarak kaydedilen deprem verileri kullanılmıştır. Güneybatı Anadolu için koordinatları 36°-39° K enlemleri, 28°-32° D boylamları arasında olan toplam 78 adet deprem ve Doğu Akdeniz için koordinatları 36-38° K enlemleri, 34°-38 D boylamları arasında olan toplam 49 adet deprem verisi kullanılmıştır. Bu amaçla, ilk olarak Sato (1977) [20] tarafından verilen koda dalgası yöntemi kullanılarak kalite faktörü Q0, ikinci olarak S ve koda dalgalan kullanılarak S dalgası kalite faktörü Q3 belirlenmiştir. Seçilen sinyal merkez frekansı 0.75, 1.5, 3.0, 6.0 ve 8.0 Hz olan Butterworth süzgeci kullanılarak filtrelenmiş, S dalgası ve koda dalgası spektral genlik oranlarının (As ve A0) dışmerkez uzaklığı ile ilişkisinden Qs değerleri tespit edilmiştir. Hesaplanan Qc değerleri hem zamanın (30-100 sn ve 100-160 sn aralığında) hem de frekansın (0.75, 8 Hz) fonksiyonu olarak elde edilmiştir. Güneybatı Anadolu için erken Koda dalgalan kullanılarak (t < 100 sn) elde edilmiş Qc değerleri (0.75, 1.5, 3.0, 6.0 ve 8.0 Hz merkez frekanslarına göre) 13+8 ila 434±149, uzun kesme zamanı aralığında 61±40 ila 658±336 arasında tespit edilmiştir. Kesme zamanı 70 sn için Q0 ( f ) = (62 ± 29) f°764±0049, kesme zamanı 130 sn için Qc ( f ) = (98 ± 20) f°.947±o.o7o olarak belirlenmiştir. S dalgasının koda dalgasına genlik oranlan, dışmerkez uzaklığının (30-160 km) fonksiyonu olarak çizilerek, genlik oranının azalımından merkez frekansları için (0.75, 1.5, 3.0, 6.0 ve 8.0 Hz frekansları) Qs değerlerinin 77 ±30 ila 697±348 arasında değiştiği tespit edilmiştir. Frekans bağımlılık derecesi 70 sn kesme zamanı için Qs (f) = (71±17) f°-82±0014 Ve 130 sn kesme zamanı için Qs (f) - (90±25) f0.986to.oo7 olarak bezenmiştir XIVDoğu Akdeniz Bölgesi'nde oluşmuş toplam 49 ele alınmış, ancak 44 depreme ait verilerin koda analizinden kesme zamanı 100-210 sn aralığında 0.75, 1.5, 3.0, 6.0 ve 8.0 Hz merkez frekansları için hesaplanan Qc değerleri 27±7 ila 699±312 arasında elde edilmiştir. Qc değerlerinin frekansa bağımlılığı, 150 sn kesme zamanı için Q0 (f) = (64 ± 7) f°951±0 15 'dir. s dalgası koda dalgası genlik oranlarının dışmerkez uzaklığına göre (240-410 km) azalımından hareketle 0.75, 1.5, 3.0, 6.0 ve 8.0 Hz merkez frekanslarında belirlenen Qs değerleri 48 ±10 ila 787±297 arasında değişmektedir. Frekans bağımlılık derecesi 150 sn kesme zamanı için Qs (f) = (84±22) f1 0438±0052 dır. Doğu Akdeniz ve Güneybatı Anadolu'da Qc değerlerinin farklı kesme zamanlarında frekansın fonksiyonu olarak değiştiği görülmektedir. Frekans arttıkça ortalama Q0 değerlerinin kesme zamanına bağımlılığı artmaktadır. Farklı kesme zamanlan için ortalama Qc ve Qs değerlerinin frekans bağımlılığı bölgede üst kabuktaki heterojenliklerle ilişkilidir. Ortalama Qc ve Qs değerleri üst kabukta soğurulmanın derine kıyasla daha fazla olduğuna işaret etmektedir. Bu nedenle büyük kesme zamanlan için hesaplanan ortalama Q0 değerlerindeki farklar, esas olarak alt kabuktaki heterojenliklerden dolayı cisim dalgalarının saçınımı ile oluşmaktadır. Frekansa ve kesme zamanına bağlı düşük Qc ve Qs değerleri ortamın heterojenitesine bağlı olduğunu göstermektedir. Frekans bağımlılık derecesinin derinliğe bağlı olarak değişik özellikler göstermesi kabuk içindeki bir düşük hız zonunu veya manto malzemesinin kabuk içerisine doğru bir sokulumun varlığı ile açıklanabilir. XV
Özet (Çeviri)
A STUDY OF S-WAVE PROPAGATION IN THE EAST MEDITERRANEAN AND SOUTH WEST ANATOLIAN REGIONS SUMMARY In this study the characteristic features of S wave attenuation in the East Mediterranean and South West Anatolian Regions are studied by using the coda waves from relatively small regional earthquakes. Characteristics of seismic wave propagation in a region are important to explain the seismotectonic features. Elastic parameters of the medium control the wave propagation and attenuation features. Presence of heterogenities and the anelastic behaviour in the earth are major causes of the attenuation of seismic waves. In the recent years, the coda waves are extensively used to study the seismic wave attenuation in seismically active areas. Aki 1969 [7], Aki and Chouet (1975) [9] and Sato (1977) [20] interpreted the coda waves as the scattered waves from the heterogenities in the crust and upper mantle. In this study, the Sato (1977) single isotropic model is used to examine the attenuation characteristics of S waves in the crust and mantle in the east Mediterranean and South West Anatolian regions. This model based on the assumption that the seismic wave propagation is isotropic scattering in the source-receiver distance. The earthquake data used in this study were recorded on three component seismographs at İsparta (ISP) and South Cyprus CSS stations operated by GEOFON seismic array. For the South West Anatolian region, 78 earthquakes located in 36°-39° N latitude, 28°- 32° E longitude, and for the east Mediterranean region 49 earthquakes located in 36°-38° N latitude, 34°-38° E longitude are used in the study. Firstly, the single backscattering method of Sato (1977) [20] is used to examine the coda Q quality factor Q0, Secondly, the S waves and the coda waves are used to determine the Qs values. The selected signals were filtered for Butterworth frequency bands centered at 0.75, 1.5, 3.0, 6.0 and 8.0 Hz, and the decay rate of coda wave spectral amplitude As (w,t) is used to determine the coda wave quality factor Qs. The Qc values are determined as a function of lapse time (between 30-100 sec and 100-160 sec) and frequency (0.75 - 8.0 Hz). For the south West Anatolian region the Qc values determined at frequencies of 0.75, 1.5, 3.0, 6.0 and 8.0 Hz for the early coda waves (t < 100 sec) are between 13 ± 8 and 434 ± 149. For the late (t > 100 sec) coda waves the Qc values are determined between 61±40 and 725±336. The frequency dependence of Q at the lapse time of 70 sec is Qc (f) = (62 ±29) f°768±0049 and Q0 (f) = (98 ±20) f°947±007° at the lapse time of 130 sec. The Qs values determined at frequencies of 0.75, 1.5, 3.0, 6.0 and 8.0 Hz from the decay rate of S wave and coda wave amplitude ratio with respect to epicentral distances between 40 and 160 km are between 77±30 and 787±297. The frequency dependence of Qs at the lapse time of 70 sec is Qs (f) = (71± 17) f°82± oou and Qs(f)= (90±25) f°-986±0007 at the lapse time of 130 sec. XVIIn the eastern Mediterranean region, the Q0 values determined at frequencies of 0.75, 1.5, 3.0, 6.0 and 8.0 Hz for the lapse time of 100-210 sec are between 27±7 and 699±312. The frequency dependence of Qc values at lapse time 150 sec is Qc (f) = (64 ±7) f°-951±0015. The Qs values determined at frequencies of 0.75, 1.5, 3.0, 6.0 and 8.0 Hz from the decay rate of S wave and coda wave amplitude ratios with respect to epicentral distance (240 -410 km) are between 48±10 and 787±297. The frequency dependence of Qs values at the lapse time of 150 sec is Qs (f) = (84± 22) f*0438±0-052. The Qo values determined in this study increase with frequency and show considerable scattering towards lower frequencies. Therefore, the different Qc values are determined at the different lapse times. This scattering occurs because the data represents a wide area. The results of this study indicate a significant attenuation of S waves in the crust in the South Western Anatolia and the Eastern Mediterranean regions. Low Qc and Qs values for relatively short lapse times and strong frequency dependence for relatively short and long lapse times indicate that the medium keeps its heterogenity in the deeper parts. This suggests the possibility of a magmatic intrusion or low velocity zone in the lower crust. XVll
Benzer Tezler
- Investigation of mantle kinematics beneath Turkey and adjacent regions based on seismological and numerical modelling
Türkiye ve yakın çevresinin altında kalan üst mantonun kinematik özelliklerinin sısmolojik ve sayıssal model ve gözlemlerile incelenmesi
JUDITH MARIA CONFAL
Doktora
İngilizce
2020
Jeofizik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiJeofizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TUNCAY TAYMAZ
- AFAD bünyesinde kurulu olan deprem istasyonu verileri kullanılarak Anadolu plakası yüzey dalgası grup hızı çalışması
Surface wave group velocity study of anatolian plate using earthquake station data of disaster and emergency management presidency of Turkey (AFAD)
FATİH ALVER
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Jeofizik MühendisliğiNevşehir ÜniversitesiJeofizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZCAN ÇAKIR
- Gölcük Gölü çökel ve polen kayıtlarıyla geç holosen iklim ve vejetasyonu'nun yeniden yapılanması
The late holocene climate and vegetation reconstruction using the Lake Gölcük (SW Anatolia) sedimentary and pollen records
ILIYA BAUCHI DANLADI
Doktora
İngilizce
2021
Jeoloji MühendisliğiMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiJeoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SENA AKÇER ÖN
- Yakındoğu Demirçağ uygarlıklarında hayat ağacı inancı
The life tree belief in Near Eastern cultures on Iron Age
ŞENAY ÖZTÜRK ATEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
ArkeolojiDicle ÜniversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. OYA SAN