Zeitformen im Deutschen und Türkischen
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 12551
- Danışmanlar: PROF.DR. SÜLEYMAN YILDIZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Alman Dili ve Edebiyatı, German Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1989
- Dil: Almanca
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 222
Özet
11 ÖZET Almanca ve Türkçe'deki zaman biçimleri ( Zeitf ormen ), zaman ilişkilerini, göreceli (relativ) ve mutlak (absolut) kullanımlarla dile getirirken, bir sistem dahilinde aşağıdaki üç değişik boyutu içerirler: 1. Karşılıklı konuşma hallerinde yaşanan, tanımlayıcı dünya ile hikâye edilen dünya arasındaki kip sınırı boyutu (Strukturgrenze zwischen der besprochenen und der erzahlten Welt), 2. Nötr bakış açısı içeren an kipleri (Tempora der Nulls tüfe), geriye (Tempora der Rückschauperspektive) ve gele ceğe yönelik kipleri (Vorausschautempora) kapsayan, kişinin olaylara karşı takındığı tavrı ve bakış açısını belirleyen boyut (Sprechhaltung), 3. Yaklaştırma (ön plan) ya da uzaklaştırmayı (arka plan) mümkün kılan“zum tekniği”(zoomtechnik) boyutu (Reliefgebung nach Vordergrund und Hintergrund). Ayrıca“Semi tempora”denen mecazi zamanlar vardır ki bütünüyle hiç bir boyutun özelliklerini tam olarak göstermezler, bulundukları konumda yabancı bir görüntü verirler. Zaman (Zeit), geriye dönüşü mümkün olmayan bir yön çizerken, sürekli ve ben zer tarzda, aynı aralıklarla akan, değişimlere neden olan, bir ortam içindeki sıralanma, hareket ve içerikten oluşan göreceli (relativ) ve gösterici (deiktisch) bir kavramdır. Zaman bildiren haber kipi (Tempus) ise, yaşam akışlarının, olayların ve birbi rini takip eden sonuçların sistematik bir şekilde, akış nitelik lerine göre (aspektuell), zaman içindeki dağılımlarını sağlayan ve onları temsil eden, bir sıra halinde düzenleyen bir fiil biçi midir. Bu kategorinin en önemli özelliği, cümlenin konu ettiği eylem, oluşum ya da durumun zamanını, sözlü ya da yazılı ifade nin zamanı ile irtibatlandırmasıdır. Bununla beraber kipleri, aynı zamanda sözcük türü ve kullanım şekli, gerçek zaman ölçü mü, sayılar, stil ile dilek kipleri (Modus), dil içi ve dışı dene yimler, bağlam ve durum içinde, amaç, yer, kişi ve zamana bağlı olarak ifadelerini bulurlar, bunlardan soyutlanarak,. her zaman başlı başına bir anlam ifade edemezler, bu yüzden dilden dile farklılık gösterirler.Ill Bu arada, olayla ilgili yapılan konuşmanın zamanı (Sprecherzeit), olayın dil dışında gerçekleştiği zaman (Aktzeit) ile bu olayın gerçekleştiği, gerçekleşmekte olduğu veya ger çekleşeceği anın gözlenebildiği zaman (Betrachtzeit) olmak üze re üç çeşit zaman biçimi ortaya çıkmaktadır. Eş zamanlılık (Gieichzeitigkeit), ön zamanlılık (Vorzeitigkeit) ile zamanda sonralık (Nachzeitigkeit) bağlı, sıra ve bileşik cümlelerde görülen ilgi zaman (Bezugszeit) türünün göreceli kipleridir ( consecutio temporüm) Bu zaman biçimlerini“içinde bulunduğumuz anı”(Gegenwart) anlatmak için“şimdiki zaman”(Prasens),“içinde bulunduğumuz an.içinde olmuş bitmiş”olayları (vollendete Gegenwart) anlatmak için“dili geçmiş zaman”(Perfekt) veya“misli geçmiş zaman”Quamperfekt),“geçmiş zamanı”(Vergangenheit) anlatmak için“şimdiki zamanın hikayesi”(Prateritum),“geçmiş zaman içinde çoktan olmuş bitmiş”olayları (vollendete Vergangenheit) anlatmak için“dili geçmişin hikâyesi”(Plusquamperfekt),“gelecek zama nı”(Zukunft) anlatmak için“gelecek zaman”(Fütur I-II) ve“her anı”(Allzeit) anlatmak için ise“geniş zaman”(Aorist) şek linde karşılıklı konuşarak, tanımlayıcı ya da hikâye ederek ve olayın akış niteliklerine göre kullanmaktayız.“Haber kiplerin den”başka ayrıca“dilek kipleri”(Modus), yani“dilek-Şart”{-se. Wunsch - Konjunktiv),“istek”(-e-, wollen. u.a.-Optativ) ve“gereklilik”(meli* sollen/müssen-Nezessitativ) denen, ancak zaman ile İlişkisi olmayan, sadece dilek biçimlerini bildiren kiplerin varlığı da gösterilerek, bu konuda muhtemel karıştırma ve hatalara meydan verilmemeğe çalışılmıştır. Bir çok dilde haber kip leri, dilek kipleri ve Almanca'da“Aspekt”dediğimiz“olayın cere yan ediş ve akış tarzı”birbiri içine girmekte, örtüşmektedir. Aslında haber kipi sadece zamanı ve akış niteliklerini içerir (Tempüs-Zeit+JSıspekt). Çevirilerde bu yüzden oluşan“Interferenzfehler”elediğimiz hatalar, yabancı dilde konuşur veya yazarken ana dilin düşünce tarzına göre yaşamak istemekten ve bilgi yetersizliğinden kaynaklanır. Almanca'da zaman kipleri aslında sanıldığının iki katı kadardır. Haber kiplerinin bazılarının zamanla kullanılmaz hale düşmesi, sayıca farklılık göstermesi veya belirli dillerin yeni zaman kipleri oluşturması, anlatıcı, yaşayan edebiyatın anlatım tekniğinin temelindeki değişikliklere bağlıdır, çünkü zamanlarda ve yerine getirdiği fonksiyonlarda hiçbir şey değişmez.
Özet (Çeviri)
Özet çevirisi mevcut değil.