XVIII. yüzyılda Osmanlı sosyal tarihine katkı; Konya 60 No'lu Şer'iyye Sicili'nin analizi ve tarihsel bilgi kaynağı olarak kullanımına ilişkin bir yöntem denemesi
The Contribution to ottoman social history in XVIII th century; the analysis of Konya's 60 numbered sher'iye sicil and a methodical try to the usability relating to historical knowledge source
- Tez No: 127715
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖZER ERGENÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2003
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeniçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 152
Özet
65 ÖZET Tezimizin amacı, çok değerli bilgiler içerdiği aşikar olan“şer' iye sicilleri”nin kullanılabilirliğini sağlamak üzere, bir yöntem denemesi yapmak ve bu belgeler aracılığıyla kültür tarihine katkıda bulunmaktır. Bu tezde denenecek olan yöntem, şer' iye sicillerinden iki boyutlu bilgi edinmeye yöneliktir. Bilindiği gibi şer'iye sicilleri, Osmanlı yönetim örgütü içinde ve toplumun hukuki, sosyal, ekonomik ve kültürel ilişkilerinde çok önemli roller üstlenmiş olan“kadı”nın“şer'i mahkeme”de tuttuğu kayıtlan içerirler. Bu sicillerde ağırlıklı olarak mahkemeye intikal etmiş ve kadı tarafından bir hükme bağlanmış meselelerin zabıt ve ilamları vardır. Günlük hayatın akışı içinde kişiler arasındaki, kendilerinin çözüm bulamadığı sorunların tümü, kişilerle devlet arasındaki ilişkilerin bir çoğu, bu defterlere yansımıştır. Ayrıca çeşitli makamlardan alınmış resmî vesikalar, kişilerin kendi özel bilgilerini taşıyan“defter ve mektup”lar bu defterlerde“suret”olarak bulundurulmuştur. Bu özelliği ile şer'iye sicilleri, Batı toplumlarında bulunan ve bizim toplumumuzun ilişkileri içinde kişilerin davranış kalıplarında yer almayan“aile bilgileri”,“hatırat”gibi belgelerin yerini tutacak özelliktedirler. Bunların kullanılabilirliğini sağlamak gerekir. Tezimizin ana temasım bu konu oluşturmaktadır. Defter, içindeki tüm belgeleriyle ele alınarak, tek bir belge konumuna indirgenmiş ve bu suretle içindeki münferit bilgilerin topluca değerlendirilmesi mümkün olabilmiştir. Bu sayede, XVIII. yüzyılda önemli bir Osmanlı şehri olan Konya'da gündelik hayata ilişkin daha somut bilgilere ulaşılmıştır. Örneğin, bir eyalet merkezi, bir Paşa Sancağı merkezi, bir büyük kaza merkezi olan Konya'da, Konya mahkemesinin çalışma düzeni ekseninde, iş hacmi, gündelik hayatın hızı, insan ilişkileri, teb'a-devlet ilişkileri, deftere yansımış belgelerin önce sayısal, daha sonra içerik analizleri ile anlaşılır hale getirilmiştir. Bu açıdan elde ettiğimiz sonuç, gündelik hayatın hızı, yoğunluğu, dönemin teknolojik düzeyi sebebiyle oldukça yavaş ve ilişkiler yüz yüzedir. Diğer bir önemli sonuç, Osmanlı klasik düzeninin temel sistemlerinin değişim sürecinin Konya'da topluca gözlenebilmesidir.
Özet (Çeviri)
66 ABSTRACT The goal of this thesis is to make a methodical try to the usability of the Şer 'iye Sicili (registers of court), which include very valuable information, and to contribute to the cultural history by the help of these documents. The method we follow in this dissertation aims to get two dimensional information extracted from the şer 'iye sicils. As it is well known, the şer 'iye sicils include the registrations of the sher'i law court which were recorded by the“kâdî”who had very important role within the Ottoman governmental system as well as in the juridical, socio-economic and cultural relationships in the Ottoman society. These sicils often include the issues of“zabıt”and“ilams”(court debates) which were transmitted to the court and judged by the kâdî. Complicated problems in the daily life between the people, relations between the state and the Ottoman subjects were mostly reflected on these sicils. Also official documents (e.g. letters and defters) issued by the different offices, which include private information of the people, are available in these defters as a“suret”(copy). This characteristic of the şer'iye sicils had same similarities with the Western documents such as“private papers”and“memoirs”. Therefore, the present study puts an important emphasize on utilizing such documents by classifying miscellaneous information in the defters under several heads. As a result, we were able to reach more satisfying information about the daily-life of Konya, which was an important city, a province center, a“Paşa Sancağı”center and a big“kaza”center of the Ottoman Empire in the XVTTIth century. For example, through a series of such documents in the sicils it is possible to assess in detail the work order of the Konya court, its working capacity and the hints at the human relations in Konya as well as those between the“teb'a”(subjects) and the state in the region. In terms of characteristic of daily life, Konya was quite ordinary and slow. In addition, in the light of sicils we can easily observe in Konya the changing process of ultimate systems at the Ottoman classical era.
Benzer Tezler
- 19. yüzyıl'da bir Osmanlı devlet adamı: Mehmed Vecihi Paşa ve Ankara Valiliği
An Ottoman statesman in the 19th century: Mehmed Vecihi Pasha and the Ankara Governorship
MUHAMMED ALİ ARAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TarihAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN ÇINAR
- Tanzimat'tan Cumhuriyet'e İstanbul'da Latin Katolik yapıları
Latin Catholic buildings in Istanbul (From Tanzimat to Republican era)
SEZİM SEZER SEVİNÇ
Doktora
Türkçe
1997
Sanat TarihiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEMRA GERMANER
- 18. yüzyılda Amid (Diyarbekir) kazâsı
The district of Amid (Diyarbekir) in the 18th century
GÜRKAN CEVGER
- 178 numaralı Ankara Şer'iyye Sicilinin (H.1202-1205/M.1787-1791) transkripsiyon ve değerlendirilmesi
Transcription and evaluation of Ankara Sharia Registry of number 178 (H.1202-1205/M.1787-1791)
EBRU ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TarihÇankırı Karatekin ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SAİM YÖRÜK