Edirne Camilerinde yazı
Writing in Edirne Mosgues
- Tez No: 130093
- Danışmanlar: PROF. DR. HAKKI ÖNKAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2003
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 346
Özet
Osmanlı Cihan Devletine doksan iki yıl başkentlik yapmış ve 18. yüzyıla kadar da ikinci başkent niteliğini korumuş olan Edirne şehri, sadece siyâsi târihimizde değil mîmârî târihimizde de önemi tartışılmaz özel bir yere sahiptir. Rıfkı Melül Meriç bu özelliği şöyle dile getiriyor:“ Edirne, değişik amaçlarla inşâ edilmiş bulunan büyüklü küçüklü mîmârî eserleriyle Osmanlı Mîmârî sanatının bütün aşamalarını kendinde toplayan tek ve örneksiz bir müze şehrimizdir”. Edirne Câmilerindeki yazılar da Türk İslâm Hat Sanatını en iyi şekilde yansıtmaktadır. Eski Cami sanat bakımından mahalli değerdeki yazı ve yazı-resimleriyle meşhur olmuştur. Edirne'de“ Eski Câmi'nin yazısı, Üç Şerefeli'nin kapısı, Selimiye'nin yapısı ”sözü de Eski Câmi'nin yazıları ile meşhur olduğunu kanıtlamaktadır. Ancak son yıllarda yapılan restorasyon sonucunda bu yazıların çoğu yeniden yazılmak üzere silinmiş ya da bozulmuştur. Günümüzde çok az yazı kalmış ve camiin orijinal havası bozulmuştur. Muradiye Camii duvarlarında ve mihrâbındaki çinileri, süslemeleriyle devrin san'at anlayışını yansıtmaktadır. Son zamanlarda bu çinilerin bir kısmı çalınmış ve çalınırken de diğer çiniler zarar görmüştür. Geriye kalan çinilerde de camiin kapalı ve bakımsız, halkımızın da ilgisiz olması nedeniyle tahribat devam etmektedir. Üç Şerefeli Camide restorasyon çalışmaları hâlen devam etmektedir. Üç Şerefeli Cami içindeki yazılar restorasyondan sonra yenilenmiş, avlu revak kubbelerindeki yazılar, inşâ ve tamir kitabeleri ise restorasyon öncesi resimleriyle beraber değerlendirilmiştir. Ahşab işçiliğinin eseri olan pencere ve kapı kanatlarındaki yazılar resimleri, metinleri ve okunuşlarıyla birlikte değerlendirilmiştir. Yine Selimiye Camii mîhrâb duvarında bulunan“ Fatiha ”ve“ Âmene'r= Rasûlü ”yazıları, hünkâr mahfilindeki çiniler ve yazılar, inşâ ve tamir kitabeleri, camiin avlu ve içindeki yazılar resimleri ve metinleriyle beraber değerlendirilmiştir. Diğer camilerde kitabeler dışında orijinal hat sanatı kalmamıştır. Yukarıda belirttiğimiz camiler dışındaki diğer camilerde bulunan son dönem yazılan kitabeleri resim, metin ve okunuşlarıyla beraber sunularak gelecek kuşaklara ışık tutulmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Edirne was the capital of Ottoman Empire for 92 years and kept the quality of being second capital until 18. century it has special place not only in political history but also in architectural history. Rıfkı Melül Meriç says:“Edirne is a unique museum city with its big and small architectural monuments which were built for different purposes. These monuments collects all stages of Ottoman Architectural Art.”The handwritings in Edirne mosques refletcs the art of Turkish-islamic Calligrafy in a very good way. The Old mosque is famous for its local handwritings and writing pictures. There is a saying which proves the well-known writings of old mosque. This saying is:“The handwritings of old mosque, The door of Üç Şerefeli mosque, The construction of Selimiye mosque.”As a result of recent restoration most of the handwritings were destroyed. And now same handwritings are left and the original atmosphere of mosque is destroyed. Muradiye mosque reflects that era's art perceptivity with tiles on its altar, walls and decorations. Recently, same parts of the tiles were stolen and at the same time the other tiles were destroyed. The destruction of the rest of the tiles are continuing because of the people's indifference. The restoration in Üç Şerefeli mosque is still continuing today. The handwritings in Üç Şerefeli mosque renewed at restoration. The writings at courtyard portico domes, construction and repair inscriptions are evaluated with their former pictures. The writing which takes place on leaf of window and door are evaluated with their pictures, texts and readings.“Fatiha”and "Âmene'r-Rasûlıf writings which takes place on the altar wall of Selimiye mosque, tiles and writings on Hünkâr Mahfili, construction and repair inscriptions are evaluated with their pictures and texts. At the other mosques there isn't any original handwritings art except the irscriptions. Except the mosques that we stated above recent writings and inscriptions of the other mosques are presented with their texts, readings and pictures in order to illuminate next generations.
Benzer Tezler
- Erken dönem Edirne camilerinde revak (Sinan devrine kadar)
Porch early period Ottoman mosques in Edirne (until Sinan period)
ESRA ÖZBUDAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
MimarlıkMarmara ÜniversitesiTürk Sanatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AHMET SACİT AÇIKGÖZOĞLU
- Erken Dönem Osmanlı camilerinde alçı süsleme sanatı
Stucco decoration in Early Ottoman Mosques
ESRA AYBEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Sanat TarihiTrakya ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA ÖZER
- İstanbul Selatîn Camilerinde Edirnekâri
Edirnekâri in İstanbul Selatîn Mosques
ETEM KARADENİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA NASUHİ ÇELEBİ
- Sinan dönemi camilerinin kubbe ve alt destek sistemlerinin dijital stereotomi yaklaşımıyla yeniden ele alınması
Revisiting the dome and lower support systems of the Sinan period mosques with digital stereotomy approach
NECMETTİN SANCAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEMA ALAÇAM
- Türk matbuatında Kûfi yazı
Kûfic writing in Turkish printing
ERDEM GÖKTEPE
Doktora
Türkçe
2023
Sanat TarihiMarmara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATİH ÖZKAFA