Geri Dön

Aşağı Balaban çayı havzasının hidrojeoloji incelemesi

Hydrogeological investigation of Lower Balaban river basin

  1. Tez No: 131032
  2. Yazar: GÜLAY YURTSEVER
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ŞAKİR ŞİMŞEK
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: Hidrojeoloji, hidroloji, su kimyası, Aşağı Balaban Çayı havzası, yeraltısuyu, Ankara, Hydrogeology, hydrology, hydrogeochemistry, Lower Balaban River basin, groundwater, Ankara
  7. Yıl: 2003
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Hidrojeoloji Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 92

Özet

AŞAĞI BALABAN ÇAYI HAVZASININ HİDROJEOLOJİ İNCELEMESİ Gülay YURTSEVER Hacettepe Üniversitesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Hidrojeoloji Anabilim Dalı ÖZ Bu tez Elmadağ (Ankara) güneyinde yer alan yaklaşık 172 km2Tık bir alanda yeraltısuyu taşıyan birimlerin hidrolojik özellikleri ile yeraltısuyu potansiyellerinin belirlenmesi ve hidrojeolojik yapısının aydınlatılmasını amaçlamaktadır. Bu amaçla havzanın jeoloji ve hidrojeoloji haritaları (1/25.000 ölçekli) hazırlanmıştır. Çalışma alanında yüzeylenen kaya birimleri Triyas yaşlı Elmadağ (TRael) ve Keçikaya (TRak) formasyonları, Senomaniyen-Kampaniyen yaşlı Hisarköy (Kkh) ve Karadağ (Kkk) formasyonları, Maastrihtiyen yaşlı llıcapınar (Ki) ve Haymana (Kh) formasyonları, Paleosen yaşlı Dizilitaşlar formasyonu (Td), Oligosen yaşlı Miskincedere formasyonu (Tmi), Üst Miyosen yaşlı Karakoçaş formasyonu (Tka) ve Kuvaterner yaşlı Alüvyon'dur (Qal). Bölgedeki kıvrım ve kırık doğrultuları genelde KD-GB yönlü olarak gelişmiştir. Havzada yeraltısuyu taşıyan başlıca geçirimli birimler, Keçikaya formasyonu ve alüvyondur. Karakoçaş formasyonu yarı geçirimli olarak kabul edilir. Geçirimsiz birimler ise Elmadağ, Hisarköy, Karadağ, llıcapınar, Haymana, Dizilitaşlar ve Miskincedere formasyonlarıdır. Kuvaterner yaşlı alüvyonlar akifer özelliği gösterirler. İnceleme alanında, meteorolojik gözlem istasyonlarının 1986-2001 verileri kullanılarak, alansal ortalama yağış miktarı 451.3 mm, ortalama sıcaklık 11.4 °C ve yıllık buharlaşma miktarı ise 395.8 mm/yıl olarak hesaplanmıştır. Yeraltısuyu bütçesi hesaplamalarında kullanılan parametreler, alansal yağış, yüzeysel akış, buharlaşma-terleme ve süzülme olarak belirlenmiştir. Bütçe hesaplamalarında yukarıda bahsedilen parametrelerin uzun dönem ortalamaları kullanılmış ve beslenim miktarı 11 9,8*1 06 m3/yıl, boşalım miktarı ise 11 7,8*1 06 m3/yıl olarak belirlenmiştir. Piper diyagramına göre sular genel olarak karbonatlı ve sülfatlı sulardır. Ayrıca, karbonat sertliği karbonat olmayan sertlikten daha büyüktür. Schoellerdiyagramına göre sulardaki sodyum miktarları birbirlerine çok yakın ve hakim iyonları kalsiyum ve bikarbonattır. Wilcox Diyagramına göre kaynak ve kuyu suları genellikle 'çok iyi-iyi' sınıfında ve iyi-kullanılabilir sulama sulandır. Acı çeşme ve llıcapınar çeşme kaynak suları şüpheli-kullanılamaz su sınıfına girmektedir. ABD Tuzluluk diyagramına göre (1) no.lu kaynak grubu suları (Küçükedige kaynağı, Çokcağız kaynağı, Samlı Pınarı, Osman Pınarı, Ali Osman çeşmesi, Suçıkan kaynağı, Belpınar çeşme, Şehitler çeşme ve Kılıçlar çeşmesi) C2S1 (az sodyumlu orta tuzlu); (2) no.lu kaynak grubu (Yarıcalı kaynağı, Korubaşı kaynağı, Acı çeşme, sondaj kuyuları ve Balaban Çayı akarsu örnekleri) C3S1 (az sodyumlu tuzlu sular); (3) no.lu kaynak grubundaki çeşme ise C2S3 (yüksek sodyumlu orta tuzlu) sular özelliğindedir. Ağır metal analizleri bölgede ağır metallerden kaynaklanan önemli bir kirlilik olmadığını göstermiştir. Çalışma alanından toplanan su örneklerinde yapılan kirlilik analizlerinde amonyak, nitrit ve fosfata rastlanmamıştır. Sadece Suçıkan kaynağında düşük miktarda nitrata rastlanmıştır. Yeraltısuyu işletme bölgesi olarak belirlenen Aşağı Balaban Çayı havzası yeraltısuyu kirlenmesine karşı korunmalıdır.

Özet (Çeviri)

HYDROGEOLOGICAL INVESTIGATION OF LOWER BALABAN RIVER BASIN Gülay YURTSEVER Hacettepe University, Department of Geological Engineering, Hydrogeology Division ABSTRACT This thesis aims to clarify the hydrological properties, groundwater potential and hydrogeological features of aquifers in an area of 172 km2 located at the south of Elmadağ (Ankara). For this purpose geological and hydrogeological maps (1/25.000 scale) of the basin has been prepared. The rock units exposed in the study area are Triassic Elmadağ (TRael) and Keçikaya (TRak) formations, Cenomanian-Campanian Hisarköy (Kkh) and Karadağ (Kkk) formations, Maastrichtian llıcapınar (Ki) and Haymana (Kh) formations, Paleocene Dizilitaşlar formation (Td), Oligocene Miskincedere formation (Tmi), Late Miocene Karakoçaş formation (Tka) and Quaternary Alluviums (Qal). Main folding and faulting, in the region, has been developed in NE-SW directions. Keçikaya formation and alluvium are the main groundwater comprising permeable units of the basin. Karakoçaş formation is considered as semi permeable. The impermeable formations are Elmadağ, Hisarköy, Karadağ, Haymana, llıcapınar, Dizilitaşlar and Miskincedere formations. Quaternary alluviums show aquifer properties. In the study area, mean areal precipitation, mean temperature and annual evaporation amounts are calculated as 451.3 mm, 11.4 °C and 395.8 mm/year respectively, by using the rainfall stations data for 1986-2001. Groundwater budget calculation parameters are designated as local precipitation, surface flow, evaporation and infiltration. Long term means of the above mentioned parameters has been used in the budget calculations and recharge and discharge values of the basin are determined as 11 9.8*1 06 m3/year and 11 7.8*1 06 m3/year respectively. According to Piper diagram, waters are grouped as carbonate and sulfate waters. Moreover, the carbonate hardness is greater than non-carbonate hardness. According to Schoeller diagram, sodium amounts in the waters are very similar to ^f^^»®^each other and the dominant ions are calcium and bicarbonate. According to Wilcox diagram, spring and well waters are generally classified as 'very good- good' and 'good-permissible' irrigation water. Acı çeşme and llıcapınar çeşme waters are classified as 'doubtful-unsuitable' waters. According to USA Salinity diagram, 1st group waters (Küçükedige, Çokcağız, Samlı Pınarı, Osman Pınarı, Ali Osman çeşmesi, Suçıkan, Belpınar çeşme, Şehitler çeşmesi and Kılıçlar çeşmesi springs) fall C2S1 class (low sodium, medium saline waters); 2nd group waters (Yarıcalı, Korubaşı, Acı çeşme springs, wells and Balaban River) are concentrated in C3S1 class (low sodium, very saline waters); 3rd group waters (llıcapınar çeşme) fall C2S3 class (high sodium, medium saline waters). Heavy metal analysis showed that there is no important contamination resulted from the heavy metals in the region. Ammonia, phosphate and nitrite have not been observed in the contamination analysis carried on the water samples collected from the study area. Low amounts of nitrate have been encountered only in Suçıkan spring. Precautions should be taken to prevent the groundwater contamination in the Lower Balaban River Basin which is designated as a groundwater usage domain.

Benzer Tezler

  1. Ayvalıtohma Çayı Havzası aşağı çığırının jeomorfolojisi

    Geomorphology of Ayvalitohma Stream Basin lover course

    COŞKUN KAYA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    CoğrafyaMarmara Üniversitesi

    Coğrafya Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ATİLLA KARATAŞ

  2. Küresel iklim değişiminde doğal afetler ve konut tasarımı ilişkileri

    Natural disasters and housing design relations in global climate change

    LÜTFİYE ÇETİN MURAT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    MimarlıkAksaray Üniversitesi

    Jeodezi ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ HAVVA ÜLGEN BEKİŞOĞLU

  3. Darende ilçesinin beşeri ve ekonomik coğrafyası

    Human and economic geography of the administrative distirict of Darende

    HASBİ SOYLU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2000

    CoğrafyaAtatürk Üniversitesi

    Coğrafya Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. KENAN ARINÇ

  4. Darıca-Aşağı Ulupınar (Malatya) köyleri arasındaki bölgenin jeolojisi ve Kepezdağı volkanitlerinin kökeni

    Geology of the region between Darıca-Aşağı Ulupınar villages and origin of the Kepezdağı volcanics

    BÜLENT KALI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2001

    Jeoloji MühendisliğiFırat Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. MELAHAT BEYARSLAN

  5. Spor ayakkabısının biyomekanik kurallara göre sonlu elemanlar methodu ile incelenmesi

    Study of sport shoes according to biomechanical rules with finite element method

    HAKAN BALABAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    Makine MühendisliğiYıldız Teknik Üniversitesi

    Makine Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ÖZGEN ÜMİT ÇOLAK