Geri Dön

Dağlık havzalarda kar erime modeli ve Erzurum-Kırkgöze havzasına uygulaması

A snow melting model for mountainous areas and applying to Erzurum-Kırkgöze basin

  1. Tez No: 131549
  2. Yazar: CAHİT YERDELEN
  3. Danışmanlar: Y.DOÇ.DR. REŞAT ACAR
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: İnşaat Mühendisliği, Civil Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: Hidroloji, kar, kar erimesi, kar erime modeli, enerji dengesi
  7. Yıl: 2003
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Atatürk Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 176

Özet

ÖZET Doktora Tezi DAĞLIK HAVZALARDA KAR ERİME MODELİ ve ERZÜRUM-KDÎKGÖZE HAVZASINA UYGULAMASI Cahit YERDELEN Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman: Yrd. Doç. Dr. Reşat ACAR Havzalarda birikmiş önemli bir su kaynağı olan kar, su kaynaklan mühendisliğinde özel bir öneme sahiptir. Kar erimesini etkileyen birçok faktör olduğu için modelleme zordur. Kar erimesi akışının rnodellenmesi ise kar hidrolojisinin kalbini oluşturur. Bu çalışmada, enerji ve kütlenin korunum yasaları ile beraber kar erime temel denklemleri ve enerji içeriği ile su eşdeğeri diferansiyel denklemleri kullanılarak dağlık ve orman alanları ile kaplı olmayan havzalar için bir kar erime modeli geliştirilmiştir. Geliştirilen bu model, 233.2 km2'lik yağış alanına sahip, Kırkgöze Havzası'na (Erzurum) uygulanmıştır. Kar erime modeli 1987-1995 yıllan için kar erime periyodu olarak kabul edilen Mart-Nisan-Mayıs aylarında uygulanmıştır. Model girdisi olarak saatlik sıcaklık, rüzgar hızı, kısa dalga radyasyon, nispi nem ve yağış şiddeti kullanılmış ve model çıktısı olarak saatlik kar erime miktarı elde edilmiştir. Enerji dengesine dayanan, kar erime modelinin bilgisayar programı FORTRAN dilinde yazılmış ve programın kalibrasyonu için DSİ'nin Kırkgöze akım gözlem istasyonu günlük ortalama akış değerleri kullanılmıştır. Model yardımıyla hesaplanan kar erime değerlerinin toplamı ile ölçülen değerlerin toplamı karşılaştırılmaları sonucunda 0.910-0.996 arasında korelasyon katsayıları elde edilmiştir. Dönendik toplamlar açısından, enerji dengesi modeline ek olarak aynı gözlem değerleri kullanılarak çoklu lineer regresyon modeli kurulmuş ve modeller arasında karşılaştırma yapılmıştır. Kar erime modelinin bu havzayı çok daha doğru temsil ettiği görülmüştür. Sonuç olarak, geliştirilen model dağlık ve ormansız alanlar için kullanılabilir. 2003, 175 sayfa

Özet (Çeviri)

ABSTRACT Ph. D. Thesis A SNOW MELTING MODEL FOR MOUNTAINOUS AREAS AND APPLYING TO ERZURUM KTRKGÖZE BASIN Cahit YERDELEN Atatürk University Graduate Scholl of Natural and Applied Science Department of Civil Engineering Supervisor: Asst. Prof. Dr. Reşat ACAR Snow, which is a important water source stored on watersheds has considerable importance for water resource engineering. Snowmelt runoff modeling constitutes the ^beartr^jf^nDw^irydrology. Snowmel^^nodeling^s^yery^ifficult, sinec there are^aany^ factors affecting the snow melting process. In this study, a snow melting model was developed by using energy and mass conservation laws together with basic snow melting equations and differential equations for energy content and water equivalence for forestless mountainous watershed. The developed model was applied to Kırkgöze Basin (Erzurum) that has the area of 233.2 km2 watershed drainage basin. In addition, it was applied to March-April-May months accepted as snow melting period, for the period of 1987-1995 years. Hourly temperature, wind velocity, short wave radiation, relative humidity and intensity of rainfall were used as input parameters and hourly amount of snow melt was obtained as output parameter. The computer program of“Snow Melting Model”, based on energy balance, was written in FORTRAN and daily mean flow data of Kırkgöze discharge gauging station provided from State Hydraulic Works (DSİ) was used for the calibration of the program. The correlation coefficients between snow melting data calculated by this model and gauging data were in the range of 0.910-0.996. In terms of seasonal total, in addition to this energy balance model, a multivariate linear regression model was established using the same discharge of gauging station and a comparison was made between two models. It was seen that more accurate representative results to this basin were obtained from Snow Melting Model. As a result, it is suggested that this improved model can be used for forestless mountainous basins due to these higher correlation coefficients. 2003, 175 pages Keyword: Hydrology, snow, snowmelt, snowmelt model, energy balance 11

Benzer Tezler

  1. Tez No

    562508

    HEC-HMS model programı kullanılarak dağlık havzalarda kar erimesine etki eden parametrelerin belirlenmesi ve Kırkgöze Çipak Havzası´nın hidrolojik modellenmesi

    Determination of parameters affecting snow melting in mountain basins using HEC-HMS model program and hydrologic modeling of Kırkgöze Çıpak Basin

    MUHAMMET NURİ İSPİRLİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    İnşaat MühendisliğiAtatürk Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ SELİM ŞENGÜL

  2. Tez No

    167436

    Use of satellite observed seasonal snow cover in hydrological modeling and snowmelt runoff prediction in upper Euphrates basin, Turkey

    Türkiye'nin yukarı Fırat havzasında uydu gözlemleriyle bulunan karla kaplı alanların hidrolojik modellemede kullanımı ve kar erimesinden oluşan akımların tahmini

    ALİ ARDA ŞORMAN

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2005

    İnşaat MühendisliğiOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Bölümü

    Y.DOÇ.DR. ZUHAL AKYÜREK

  3. Tez No

    747966

    Uydu kar görüntülerinin doğrulanması, hidrolojik modelde uygulanması ve iklim değişikliği etkilerinin incelenmesi

    Validation of satellite snow products, application in hydrolojical model and investigation of climate change impacts

    SİNAN AÇIKYOL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    İnşaat MühendisliğiEskişehir Teknik Üniversitesi

    Hidrolik Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ALİ ARDA ŞORMAN

  4. Tez No

    300079

    Yukarı Fırat havzasında kar suyu potansiyelinin dönemsel ve akımların günlük modellenmesi

    Modeling of seasonal snow water potential and daily discharges in the Upper Euphrates basin

    ERSİN GÖZEL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    İnşaat MühendisliğiAnadolu Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. ALİ ARDA ŞORMAN

  5. Tez No

    127557

    Çoruh nehri havzasının hidrometeorolojik özelliklerinin belirlenmesi

    The Determination of hydrometeorological characteristics of Çoruh river basin

    YÜKSEL MALKOÇ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2002

    Balıkçılık TeknolojisiKaradeniz Teknik Üniversitesi

    Balıkçılık Teknolojisi Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. ERCAN KÖSE

Geri Dön