Türk vergi sisteminde yatırım indirimi uygulamasının son gelişmeler ışığında değerlendirilmesi
The eveluation of investment allowance exercises Turkish taxition sisytem in the light of recent developments
- Tez No: 132922
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NURETTİN BİLİCİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2003
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Maliye Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 192
Özet
Ülkemiz vergi mevzuatı sık sık değiştirilmekte, bu değişikliklere bağlı olarak teşvik mevzuatı, dolayısıyla yatırım indirimi uygulaması da değişmektedir. Yatırım indirimi ile, vergi mükellefleri yaptıkları yatırım harcamasını belirlenen miktarlarda gelir veya kurumlar vergisinden düşmekte, dolayısıyla bu ölçüde vergi avantajı sağlamaktadırlar. Ancak bu avantaj yarım bir avantajdır, zira gelir veya kurumlar vergisi matrahı dışında kalan yatırım harcaması üzerinden GVK m. 94'e göre stopaj ödemesi yapılmaktadır. Bu stopajın oranı % 16,5 olarak belirlenmişti. 1998 yılında 4369 sayılı Yasayla GVK m. 94'de yapılan bir değişiklik, sözünü ettiğimiz % 16.5 oranındaki stopaj vergisinin ödenip ödenmeyeceğini tartışmalı hale getirmiştir. Mükellefler ve vergi uzmanlarının önemli kısmı artık bu stopajın yapılamayacağını, zira 94. maddedeki“yatırım indirimi”ifadesinin kaldırıldığı görüşünü savunmuşlardır. Vergi idaresi ve bazı yazarlar ise 94. maddede“istisna”ibaresinin yer aldığını, yatırım indiriminin de bir istisna olduğunu, dolayısıyla stopajın yapılmasına devam olunacağını savunmuşlardır. Kavga mahkemeye taşınmış ve tez içinde ayrıntılarını verdiğimiz, vergi hukuku ile ilgili ilginç yargılama örneklerinden biri yaşanmıştır. 1999 yılı yatırım indirimi üzerinden yapılan stopajların terkinini isteyen mükellefler vergi mahkemesine başvurmuşlardır. Vergi idaresi 2000 yılında 94. maddeye yasa ile“yatırım indirimi”ifadesini ekleyerek bu yılları sağlama almıştır. 1999 yılı stopajı ile ilgili vergi mahkemesinden sonra Danıştay'a taşınan süreç, burada 3. Daire ile 4. Daire arasında yaşanan görüş ayrılığının arkasından, verilen İçtihatları Birleştirme Kurulu Kararı ile sonuçlanmıştır. Son karar mükellef lehinedir. Danıştay İBK, özellikle“verginin kanuniliği”ve“indirim ile istisnanın aynı şey olmadığı”hususlarının altını çizerek uyuşmazlığı mükellef lehine sonuçlandırmıştır. Yasa değişikliğini yaparken yeterli ihtimamı göstermeyen idareye, bu olayın 400-500 Trilyon lira civarında stopaj kaybına yol açtığı tahmin edilmektedir.Ill Ancak İdarenin yenilgiyi kabul etmediği görülmektedir. Yargıda haksız çıkan idare uygulamaya koyduğu iki önlemle mükellefe cevap vermiştir. İlk olarak 94. maddede yaptığı yasa değişikliği ile, buraya“yatırım indirimi istisnası”nın stopaj kapsamında olduğu ibaresini eklemiştir. İkinci olarak da yatırım indirimi stopajının oranını % 16.5'dan % 19.8'e yükseltmiştir. Bize göre idarenin yapması gereken doğru davranış, yatırım indirimi stopajını tamamen kaldırmak olmalıydı.
Özet (Çeviri)
Our tax regime changes frequently, as a result the incentives regime, and consequently the investment allowance exercises change, too. With investment allowances, the tax-payers can deduct the investment expenses from the income or institutional taxes in predetermined rates, hence obtain tax advantages. However, this advantage is partial, because the tax-exempt amount from the income or institutional taxes is subject to stoppage payment according to the income tax pragraph 94. The rate of this stoppage payment was determined to be 16.5%. In the year of 1998, due to an amendment to the income tax pragraph 94 with the 4369th tax law, whether this 16.5% stoppage rate should be applied or not became disputable. The great majority of tax-payers and tax experts advocated that this stoppage can not be applied any longer, because they argued that the investment allowance phrase in the 94th law was removed. The tax authority and some writers argued that there is an“exception”phrase in the so-called law and this phrase covers the investment allowances; therefore the stoppage exercise must go on. This conflict, details of which will be mentioned in this thesis, has been carried to the courtrooms and become one of the most interesting cases in the practice of tax laws. The taxpayers that advocate ending the stoppage regime subject to 1999 investment allowances applied to the tax-court. In 2000, the taxation authority added“investment allowances”phrase with an amendment to the 94th law, hence secured these years. The lengthy-case that started with 1999 stoppage tax law has been appealed to the Council of State, and after a dispute between the 3rd and 4th Chambers of the Council, has been concluded with a resolution by the Joint Chambers. The final decision is in favor of taxpayers. Particularly, the Chambersof the Council, by emphasizing“the legitimacy of taxes”and“the difference in allowance and exception”principles, has resolved the case for the benefit of taxpayers. It was estimated that, due to lack of focus in the prosses of making amendments, this conflict has cost the authority about 400-500 trillion Turkish Liras in stoppage. However, the taxation authority has not accepted the defeat. The court- defeated authority has responded to taxpayers by imposing two resolutions in to practice. Firstly, with an amendment to the 94th law, the authority explicitly stated that the“investment allowance exception”is subject to the stoppage regime. Secondly, it raised the investment allowance stoppage rate from 16.5% to 19.8 %. In our opinion, the right action the authority must have taken was to eliminate stoppage completely in investment allowances.
Benzer Tezler
- Türk vergi sisteminde yatırım indirimi istisnası uygulamasının değerlendirilmesi ve bazı ülke uygulamalarıyla karşılaştırılması
Evaluation of the investment tax credit in the Turkish tax system and comparison with execution of some countries
ÖZGÜR BİYAN
- Türkiye'de yatırımları teşvik edici vergi politikası ve Avrupa Birliği'ne uyumu
Tax policies of investment incentives in Turkey and harmonisation into European Union
RAMAZAN GÖKBUNAR
