Balkanlar'da Osmanlı Dönemi maden sanatı: XV.-XVIII. yuzyıllar arası üretilmiş gümüş taslar
Metalwork in the Balkans during Ottoman Period: Silver bowls producced between the XV th- XVIII the centuries
- Tez No: 132945
- Danışmanlar: PROF. DR. FİLİZ YENİŞEHİRLİOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2003
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 644
Özet
Çalışmanın konusu“Balkanlarda Osmanlı Dönemi Maden Sanatı: XV- XVIII. Yüzyıllar Arası Üretilmiş Gümüş Taslar”dır. Konuya ilişkin gerek bölgesel, gerekse de dönemsel sınırlar belirgindir. Ayrıca,“maden sanatı”, araştırmanın evreninin sınırlarını,“gümüş taslar”ise seçili örneklemi ve kapsamını belirlemektedir. Tarih boyunca Balkan yarımadası jeo-stratejik konumundan ötürü oldukça önemli ve ilgi çekici bir bölge olmuştur. Siyasal ve askeri açıdan Osmanlı Devleti XV. yüzyılla birlikte Balkanlarda kurumsal ölçekte bir yerleşik hakimiyet kurmuş ve XVIII. yüzyıla kadar da sürekli büyüyen-gelişen bir süreç izlemiştir. Öte yandan bu üç yüz yıllık süreçte siyasal alanda olduğu gibi sanatsal alanda da İmparatorluk başkentinden başlayarak sanatsal alanda kurumsal-örgütlü sanat faaliyeti gelişmiş ve önemli göstergeler oluşturmuştur. Osmanlı egemenliğinde ve Balkanlı-Osmanlı çoğul kültürü içinde konu olan eserler oluşmuşlar ve bu tezde savunulan Osmanlı-Saray kaynaklı süsleme üsluplarını bizlere aktarmışlardır. Balkanlarda maden sanatı üretim faaliyetinin Osmanlı döneminde g:rek üretim tipi, gerek biçimi, gerekse süsleme dağarcığı açısından belirgin özellikler yansıttığı görülebilmektedir. Farklı etnik köken ve dinden toplulukların aynı toplumsal birlik içinde yaşadığı Osmanlı dönemi Balkanlarında sözü edilen toplulukların geçmişe dayalı gelenek, adet ve rituelleri, Osmanlı döneminde de yaşamış, üretim tiplerini ve biçimlerini yönlendirmiş, öte yandan Osmanlı hakimiyeti ile başlayan yeni siyasal ve ticari örgütsel yapı sanatsal alanda bu birikimle bütünleşmiştir. Atölyelerin sayısal ve bölgesel ölçeği büyümüş üretim potansiyeli tüm Balkan coğrafyasında egemen tek bir birleşik pazar ve ticaret koşulları sayesinde artmıştır. Öte yandan kilise ve manastırların kurumsal kimliklerini yaşatabilmeleri sayesinde ve siyasal alanda eskisi kadar olmasa da sosyal ve iktisadi alandaki güçleri sayesinde sanatsal üretimi yönlendiren talebin başlıca kaynağını oluşturdukları görülmektedir.Gümüş tasların analizleri ile ortaya konan belirlemeler sonucunda söz konusu tasların tam da Balkanlı bir bireşimi yansıttıkları görülür. Malzeme, biçim, işlevsel ve teknik açıdan homojen özellikler yansıtmalarına karşın söz konusu tasların dekoratif içerikleri bölgenin ve içerdiği kültürel dokunun ne derece etkileşime açık- geçirgen ama bir o kadar da seçici olduğunu göstermektedir. Bitkisel kompozisyonlarda Osmanlı-saray kaynaklı süsleme üsluplarının -Baba Nakkaş Üslubunun- yetkin örneklerini uyumlu ölçeklerde fakat farklı bir dilde-bireşimde figürlü süslemelerle bir arada bulunabilmektedir. Çalışmadan edinilen sonuçlar doğrultusunda, eserlerin, bölgeye özgü işlevleri, ve dekoratif içerikleri kadar kendileştirdikleri Osmanlı süsleme sanatı beğenisi de belirlenebilmekte ve tam da Balkanlı bir bireşimi yansıttıkları görülmektedir.
Özet (Çeviri)
In this study, the period between the XVth and XVIIIth centuries indicates the historical outline, while the phrase of“metalwork77 determines the universe and ”silver bowls1' constitutes the sample sphere of this research. Through history, due to its central geo-strategic position the Balkan Peninsula has always been a very attractive and interesting area. The Ottoman sovereignty in the Balkans has become permanent since the XVth century and reflects an enlarging process until the XVIIIth century. In this process, artistic activity has also been enlarged through this region that had derived at the capital-Istanbul and constituted important signs. The metalwork and silverwork objects, which had analyzed in this study had been produced in this region -Balkan Peninsula- during the Ottoman period in respect of a multi-cultural structure and reflected the Ottoman originated ornamentation styles. It can be stated that the artistic activity of metalwork in the Balkans during the Ottoman period reflects special characteristics both in type, forms and decorative repertoires. Also the traditions and rituals of different ethnic and social groups have been existed during the Ottoman period in the region and this situation also formed new orientations in the type of artistic productions. The number and the productive capacity of the workshops also have been increased in respect of united commercial and marketing conditions in the region during the Ottoman period. On the other hand, churches and monasteries were the primary sources for the artistic production and demand by the help of their institutional and political identities. The interactions and the decorative content that can be observed on the silver bowls indicate the plural but selective character of the region and its multi cultural texture. Especially when the floral and vegetal compositions analyzed, one can find perfect examples of Ottoman-court originated ornamentation styles -Baba Nakkaş Style- (even in figurative compositions) with a harmonious scaling system.IV With the results achieved in this study, it is found that, these silver bowls are reflections of a Balkanic synthesis not only in respect of their regional functions or decorative styles but also by their self-perception and inspiration of an Ottoman taste in ornamentation.
Benzer Tezler
- Ejderhanın motif olarak gelişimi ve Osmanlı sanatında kullanımı (1453-1600)
Başlık çevirisi yok
CANDAN ÜLKÜ
- Makedonya ve Kosova'da Osmanlı dönemi anıt yapılarında ana girişler
Gates of Ottoman period monumental buildings in Macedonia and Kosovo
BUKET İLTER ALPER
Doktora
Türkçe
2020
Sanat TarihiEge ÜniversitesiTürk Dünyası Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RÜÇHAN BUBUR
- Arnavutluk'taki Osmanlı dönemi mimarisinde süsleme
Decoration in Ottoman architecture in Abania
METİN UÇAR
Doktora
Türkçe
2013
Sanat TarihiYüzüncü Yıl ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDÜLHAMİT TÜFEKÇİOĞLU
- Osmanlı Devleti'nde demir madenciliği ve demircilik: Samakov Demir Madeni
Iron mining and blacksmithing in the Ottoman Dtate: Samakov Iron Mine
EMRAH HAZAR
- Osmanlı İstanbulu'nda lokanta ve tatlıcı esnafı
Restaurant and confectioner tradesmen in Ottoman Istanbul
MUSTAFA ALTINTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
EkonomiMarmara Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖKÇEN COŞKUN ALBAYRAK