Geri Dön

Ta'ib Mehmed Çelebi ve Divanı

Taib Mehmed Çelebi and his Divan

  1. Tez No: 140975
  2. Yazar: GÜLER DOĞAN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. GÜNAY KUT
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2003
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Boğaziçi Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 328

Özet

Tâ'ib Mehmed Çelebi ve Dîvânı Güler Doğan Bu çalışma, 17. yüzyılda yaşamış ve Sebk-i Hindî üslûbu ile şiirler yazmış olan Tâ'ib Mehmed Çelebi'nin hayatı ve edebî şahsiyetine dair malumatla birlikte bilinen tek eseri olan Türkçe dîvânının metnini tespit ederek şekle, muhtevaya ve üslûba dair bir takım bilgiler sunmayı amaçlamaktadır. Tâ'ib, İstanbullu' dur ve Dîvân-ı Hümâyûn kâtipliği vazifesinde bulunmuştur. Sebk-i Hindî üslûbunun Osmanlı sahasındaki mümessillerinden Nâ'ilî'nin talebesidir. Elimizde Taib Mehmed' le irtibatlı iki metin bulunmaktadır. Bunlardan çalışmamıza esas teşkil edeni, ilgili yazma katalogunda hatalı olarak Osman-zâde Tâ'ib Ahmed'in (öl. 1136/1723) eseri olarak aktarılmıştır. İkinci nüsha ise çeşitli çalışmalarda yine aynı kişiye ait olarak sunulmuştur. Nüshalardan ilkinin Tâ'ib Mehmed'e ait olduğu, ikincisinin ise Tâ'ib Mehmed' in ve bir diğer 18. yüzyıl şairinin şiirlerini içerdiği tespit edildi. Tâ'ib Dîvânı, şekil, muhteva ve üslûp hususiyetleri bakımından incelemeye tâbi tutulmuştur. Şekil hususiyetleri bahsinde, nazım şekilleri, vezin, kâfiye ve redife dair dîvânın istatistikî bilgileri sunulmuş ve değerlendirmesi yapılmış; muhteva hususiyetleri dinî unsurlar ve tarihî, mitolojik unsurlar olmak üzere iki ayrı bölümde incelenmiş; dinî unsurlar bahsinde Allah'a dair dîvânda yeralan terminoloji aktarılmış, iktibas edilen yahut telmih yoluyla işaret olunan ayet ve hadisler referansları ve çevirileriyle aktarılmış ve nihayet dîvânda anılan peygamberler, dinî hadiseler aktarılmıştır. Muhteva hususiyetlerinin ikinci bölümü olan tarihî ve mitolojik unsurlar bahsinde ise dîvânda zikredilen tarihî, mitolojik olaylar ve şahsiyetlerin, kısa bilgilerle birlikte hangi beyitte hangi yönleriyle anıldıkları belirtilmiştir. Üslûp bahsinde, dîvânın üslûp ve dil özellikleri aktarılmış; dîvânda geçen atasözü ve deyimlere, dîvânda kullanılan edebî sanatlara örnekler verilmiştir. Sonuç kısmında şairin hayatı ve dîvânın incelemesi neticesi varılan yargılar aktarılmış; sonraki çalışmalara yönelik öneriler arzedilmiştir. Çalışmanın sonuna, dîvânda geçen terkip ve bileşik sıfatların indeksi ve dîvânın aslı eklenmiştir.

Özet (Çeviri)

Taib Mehmed Çelebi and His Divan by Güler Doğan This thesis aims at presenting the Turkish Divan by Taib Mehmed Çelebi who lived in the 1 7th century and wrote poetry in the Indian Style. Our study will establish the text of Divan, his only known work, dwell on its form, content and style, and also provide information on his life and literary personality. Taib was from Istanbul and worked as a scribe at the Imperial Council. He was a student of Naili who was a representative of the Indian Style in Ottoman lands. In fact we have two texts of Divan in relation to Taib Mehmed. One of them, which is our main source of study, is a complete divan that is wrongly attributed in the published manuscript catalogue to Osmanzade Taib Ahmed (1136/1723). The second incomplete divan is attributed in various works to the same person. We have established that the first work belongs to Taib Mehmed, while the second consists of poems by Taib Mehmed as well as another poet from the 1 8th century. In the present work, Divan is examined in terms of form, content and style. In terms of form, statistical information is provided about the poetry forms, meter, rhyme and redif and then an assessment is made. The content is studied in two parts, namely religious and historical-mythological elements. In the section on religious elements, the terminology related to God is cited; the quoted or alluded Qoranic verses and Prophetic Traditions are enumerated with their references and translations; and lastly, the prophets and religious events mentioned in the text are specified. As for the historical-mythological elements, brief information is given on historical and mythological events and personalities as well as on where and how they appear in the text. Finally, in the section on style, stylistic and linguistic characteristics of Divan are discussed and also examples are provided for proverbs, phrases and literary arts employed. In the conclusive part are our conclusions reached through a study of the poet's life and his Divan. At the end of the thesis, an index of compound words and adjectives as well as a copy of the text of Divan are appended.

Benzer Tezler

  1. Erken Hristiyan ve ilk Bizans resim ve kabartma sanatında kaynak ve okullar (2 cilt)

    Sources and school of painting and sculpture during the early Christian and first Byzantine period

    AHMET MEHMET KİPMEN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1996

    Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    PROF.DR. SEMRA GERMANER

  2. Lale Devri bestekarları

    Başlık çevirisi yok

    ARZU KOPUZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1996

    Müzikİstanbul Teknik Üniversitesi

    DOÇ.DR. FİKRET KUTLUĞ

  3. Hadikatü'l Vüzerâ adlı eserin tenkitli transkripsiyonu

    Critical transcription of Hadikatü'l Vüzerâ

    AHMET ÇOBAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2005

    TarihAtatürk Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DOÇ.DR. MEHMET İNBAŞI

  4. Ahmed Cevdet Paşa'nın Belagat-ı Osmaniyyesi transkripsiyonlu metin - indeks (s. 101 - 203)

    Ahmed Cevdet Paşa's Belagat-ı Osmaniyye (s. 101 - 203) transcription text - index

    FİLİZ KALYON

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1998

    Türk Dili ve EdebiyatıHarran Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. M. MUHSİN KALKIŞIM

  5. Yeni Cami'nin akustik açıdan performans değerlendirmesi

    Evaluation of the acoustical performance of the New Mosque

    EVREN YILDIRIM

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2003

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SEVTAP YILMAZ DEMİRKALE