Sûrnâmelerde 1582 şenliği
The festival of 1582 in the festival books
- Tez No: 145580
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. MEHMET KALPAKLI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 127
Özet
III. Murad'ın oğlu Şehzade Mehmed'in sünneti dolayısıyla 1582 yılında İstanbul'da büyük bir şenlik düzenlenmiştir. Bu görkemli şenlik pek çok edebî esere konu olmakla kalmamış, yeni bir edebî türün ortaya çıkmasına da vesile olmuştur. Surname adı verilen ve saray şenlikleri ile ilgili bu edebî türün ilk örnekleri Gelibolulu Âlî'nin Câıni'u 'l-Buhur Der Mecâlis-i Sûr'u ve İntizâmî'nin Sürname-i Hümâyûn'udar. Sûrnâmeler, 1 6. yüzyılda Osmanlı Devleti 'nde halkın gündelik hayatından saray göreneklerine, üretim ilişkilerinden çeşitli sanatsal formlara dek pek çok konuda önemli bilgi kaynaklarıdır. Bu metinler, içlerinde barındırdıkları malzemenin zenginliğiyle birçok araştırmacının dikkatini çekmiştir. Yapılan çalışmalarda, genellikle şenliğin kendisi üzerinde durulmuştur. Bu şenliğin sûrnâmelerde edebî ürünlere nasıl dönüştüğü üzerinde ise yeterince durulmamıştır. Bu tezde, Osmanlı şenlik geleneğine bağlı olarak ortaya çıkan surname türü genel özellikleriyle tanıtılmış ve bu türün ilk örnekleri olan Câmi'u'l-Buhur Der Mecâlis-i Sûr ve Sûrnâme-i Hümâyûn, 1582 şenliğini ele alış biçimleri bakımından incelenmiştir. Surname yazarlarının şenliği birer edebî metne nasıl dönüştürdükleri, kullandıkları anlatım biçimleri ve benimsedikleri söylem ele alınmıştır. Tezde, sûrnâmelerin, hem edebî pratikler hem de şenliklerin edebiyatla ilişkisine dair içerdikleri veriler bakımından, yazıldıkları devrin dil ve edebiyat anlayışını yansıttıkları belirlenmiştir. Gösterilerin kayda geçirilmesinde her iki surname yazarının da edebî bir dil oluşturma kaygısı güttüğü, söyleyişte özgünlük aradığı gözlemlenmiştir. İntizâmî ve Gelibolulu Âlî, eserlerinde aynı şenliği anlatmalarına karşın, ortaya çıkan metinler birbirinden çok farklıdır. İki surname yazarının şenliğe farklı şekillerde yaklaştıkları ve metinlerdeki anlatım biçimi ve söylemin bu farklı yaklaşımları yansıttığı ortaya koyulmuştur. anahtar sözcükler: Osmanlı, surname, söylem, 1582 şenliği iv
Özet (Çeviri)
A magnificent festival was held in Istanbul in 1582 for the circumcision of Şehzade Mehmed, the son of Sultan Murad III. This glorious festival did not only become the subject of many literary works but also generated the birth of a new literary genre. This genre, named“surname”(festival book), takes the imperial festivals as its subject. The first examples of these festival books are Cami 'u 'l-Buhur Der Mecâlis-i Sûr (Gatherer of the Seas in the Gatherings of the Festival) of Gelibolulu Âlî and Sûrnâme-i Hümâyûn (Imperial Festival Book) of İntizâmî. The festival books serve as important sources for subjects such as the daily life of the Ottomans, court traditions, means of production and various forms of art. These texts have attracted many scholars with the value of their content. Nevertheless, these studies mainly focuse on the festival itself. How this festival is transformed into literary texts by the authors of festival books has not been thoroughly analyzed so far. This thesis introduces the genre of festival book, which flourishes related to the Ottoman tradition of imperial festival. In this study, the first examples of this new literary genre, which are Cami 'u 'l-Buhur Der Mecâlis-i Sûr and Sûrnâme-i Hümâyûn, are examined in terms of their approach to the festival of 1582. The thesis also examines the way the authors of the festival books transformed the festival into literary texts, the discourse they adopt and the narrative forms they make use of. In this thesis, it has been determined that the festival books of 1582 reflect the language and literary conception of the period they were written in, both in terms of literary practices and the information they provide about the relationship between literature and the festival. It has been observed that, both of the authors aimed to form a literary language and searched for originality in transforming the festival into literary texts. Although İntizâmî and Gelibolulu Âlî narrate the same festival, their texts are very different from each other. It has been demonstrated that the authors of the festival books approach the festival differently. These different approaches are reflected by the narrative forms they made use of and also the discourse they adopted. keywords: Ottoman, festival book, discourse, 1582 festival
Benzer Tezler
- Sûrnâme-i Hümâyûn'da el sanatlarını konu alan tasvirlerin incelenmesi
Analysis of Ottoman miniatures featuring handicrafts in Sûrnâme-i Hümâyûn
NESRİN ÇİFTÇİ ÇAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sanat TarihiHitit Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CANDAN NEMLİOĞLU
- Seyyîd Vehbî'nîn Sûrnâmesi'nin söz varlığı (İnceleme-bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük)
Vocabulary of Seyyid Vehbi's Surname (Examination-contextual index and functional dictionary)
TÜLAY TUNÇ
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAK
- 16-18. yüzyıl minyatürlerinde Osmanlı arabaları
16-18th century Ottoman miniatures of cars
DİLEK DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Sanat TarihiMarmara ÜniversitesiTürk Sanatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. F. NALAN TÜRKMEN
- Surnamelerde spor
Başlık çevirisi yok
MUSTAFA KAVLU
Yüksek Lisans
Türkçe
1993
SporMarmara ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÜNER EKENCİ
- Ud çalgısının icracı için oluşturduğu yapısal sorunlardan eşik
Structural problems of the oud for the performer due to the bridge
ZEKİ YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiTürk Müziği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BELMA KURTİŞOĞLU