Kuzey Kıbrıs'taki Hagios Philon Manastırı
The Monastery of Hagios Philon at Northeren Cyprus
- Tez No: 146421
- Danışmanlar: PROF. DR. ZEYNEP MERCANGÖZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 207
Özet
ÖZET: Ayios Philon Manastın, Erken Hristiyan döneminde (Bizans) Kıbrıs'ın piskoposluk merkezlerinden biri olan Karpaz yarımadasında yer alır ve günümüzde kullanılamayan birçok yapı veya yapı temelleri içerir. 1935 yılında yapılan arkeolojik kazılar, bu yapılan ortaya çıkararak manastırın inşa tarihine ve mimari özelliklerine önemli ölçüde ışık tutmuştur. Kazı çalışmaları, Hristiyanlık yapılarının dışında, Hellenistik dönemde kullanılan antik Karpasia şehrinin duvarlarım ve Roma seramikleri ile diğer küçük buluntuları da açığa çıkarmıştır. Hristiyanlık Dönemine (Bizans) ait yapılar, kilise, vaftizhane, güney avlu, doğudaki sarnıç ve piskoposun konutuna ait mekanlardır. Erken tarihli bazilikanın temelleri üzerine inşa edilmiş kilise, Ortaçağda da kullanılmış olması nedeni ile ayaktadır. Diğer mekanların ise sadece temelleri hizasındaki duvarları görülebilmektedir. Erken Hristiyan bazilikası üç nefli ve dikdörtgen planlıdır. Ortadaki nef diğerlerinden daha geniştir ve doğusunda yuvarlak biçimli üç apsisi vardır. Vaftizhane ile bazilika, doğu-batı yönünde uzanan ve güneye saparak devam eden dar bir koridor ile ayrılmaktadır ve ana mekan ile bunun güneyindeki dört odadan meydana gelmektedir. Ana mekanın güneyindeki odalardan ortadaki, vaftiz kurnasının bulunduğu odadır ve kuzeyi tamamen ana mekana açık, ana mekanın güneyinde geniş bir apsis nişi görünümündedir. Bunun doğu ve batı yönünde basamaklan bulunur ve bu basamaklar odanın ortasındaki vaftiz havuzuna iner. Bu düzenleme ile vaftiz kurnasının haç planlı olması sağlanmıştır. Vaftizhanenin güneyinde, doğu-batı ve kuzey-güney yönlerine doğru uzayan, ortasında altıgen şekilli bir havuzu bulunan bir avlu yer alır. Kilisenin güney doğusunda, sarnıç, piskoposluk sarayına ulaşan birtakım mekanlar ve bu mekanların güney ucunda piskoposluk konutunun yer aldığı revaklı bir avlu bulunmaktadır.Ayios Philon Manastırının ilk inşası, erken Hristiyanlık döneminin en önemli komplekslerinden olan, 4.yüzyıl tarihli Epiphanios (Salamis), Kampanopetra (Salamis), Soli, 5.yü2yıl yapısı Kourion ve Ayia Trias (Karpaz yarımadası) Bazilikaları ile benzer özellikler taşımaktadır. Vaftizhanesi, Kıbrıs'ta sadece üç örnekte saptanan özelliklere sahiptir. Kourion, Aziz Epiphanios ve Ayia Trias Vaftizhanelerinde de ana mekan ve onun güneyine yerleştirilen odalar görülmektedir. Ayios Philon Vaftizhanesinin vaftiz kurnası, dikdörtgen biçimli ve güney ucunda yarım daire apsis nişi içeren bir oda görünümündedir ve Kourion Vaftizhanesi dışında diğer iki örnekle, bu özelliğini paylaşmaktadır. Kourion Vaftizhanesinin kurnası ise kendi basma apsidal bir oda görünümündedir. Ayios Philon Manastırının geç tarihli kilisesi, ortada kubbesi ile kapak yunan haçı planında inşa edilmiştir. Bu yönü ile Orta Bizans Dönemi özelliklerini taşımakta ve Kıbrıs'ta bu dönemde inşa edilmiş veya onarım görmüş birçok yapıya benzemektedir. Kanakaria Manastın Kilisesi (Litrangomi), Aziz Epiphanios Kilisesi (Salamis), Panagia Kyras (Livadia) Kilisesi, Aziz Georgios Şapeli (Girne Kalesi içinde), Akheiropitos (Lambusa,Lapta) Manastırı, Koutsevendis Manastın Kilisesi, Aziz Barnabas Manastın Kilisesi (Salamis), Kutsal Azizler (Perachorio) Kilisesi ve Aziz Lazarus Kilisesi (Larnaka) benzer tipte inşa edilmiştir. Manastırın erken dönem yapılarının zemininde opus-sectile döşeme görülmektedir. Geometrik kompozisyonların tekrarlanması ile oluşturulan desenler S.yüzyıl tarihindeki zeminler ile uyum içindedir ve yapının ilk inşası sırasında buraya döşenmişlerdir. Manastırın bilinen ilk piskoposu Aziz Philon'un, 368-403 civarında manastırda görev yaptığı bilinmektedir. Ayios Philon Manastırının, mimari özellikleri, Kıbrıs'taki diğer erken dönem yapılarıyla olan benzerliği, arkeolojik buluntular ve Azizi Philon'un piskoposluk tarihi onun ilk inşası için önerilen 5.yüzyıl tarihi ile örtüşmektedir. Bu bağlamda, manastırın ilk inşası 4. yüzyıl sonu 5.yüzyıl başı olarak kabul edilmektedir. Günümüzde varolan Kilisesi ise, 12.yüzyılda, İslam işgalinin bitiminden sonra, manastıra dahil edilmiştir.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT: Ayios Philon Monestery in early Christian period (Byzance) was one of the Cyprus Pishopric centres in Karpas Peninsula and it contein many unuse buildings. Excavations in 1935 has discovered this buildings and informed us about constraction date and architectural features. Excavations have discovered also some walls of antic Karpasia that have been used Hellenistic period and also discovered some Rome potteries. Church, babtistery, south court, cistern and the building mat belong the bishop, are buildings of Christian period. Basilica of Early Christian Period has three aisles. The aisles in the middle is a wider than the others in the east end of the aisle there are three round shaped apses. The baptistery is diveded from the basilica by the east-west passage and has the main chamber and the four rooms at the south of the building. The middle room at the sout of the baptistery is open to main chamber and it looks like wide apse that middle room conteins font İn the east and of this room are the stairs and this stairs goes down to the font But there are not stairs on the west anymore. There is a court at the south of the baptistery with the hexagonal pool in the middle. At the souteast of the church there is a cistern and at the east of it there are rooms leading to the bishops palace. At the south of the palace there is the other court Ayios Philon Monestery has similarly features like Basilicas of Ayios Epiphanios (Salamis, 4th century), Kampanopetra (Salamis, 4th century), Soli (5th century), Kourion (5th century) and Ayia Trias (Karpas, 5th century). There are only three baptistery in Cyprus that conteins features of Ayios Philon baptisterys. We can also see at the Kourion, Epiphanius and Ayia Trias baptistery the main chamber and the rooms at the south of the building. The main chamber of Ayios Philon and Ayia Trias Baptistery has three aisles and its look likebasilica. But the main chamber of the Kourion baptistery with its narthex has a cross form. The font of Ayios Philon, Epiphanius and Ayia Trias baptistery has an apse. But font of the Kourion is an apsidal room. The late church of Ayios Philon Monestery has a dome and was built cross-in- square form. With these features belongs to Middle Byzantine period. İt has some features as church of Kanakaria Monastery (Litrangomi), Churc of Ayios Epiphanios (Salamis), Churc of Panagia Kyras (Livadia), Churc of Ayios Georgios (Kyrenia castle), Monastery of Akheiropitos (LambusaXapta), Monastery of Koutsevendis, Monastery of Ayios Barnabas (Salamis), Church of Holy Apostles (Perachorio) and Churc of Ayios Lazarus (Larnaka). The early buildings of Ayios Philon Monastery are paved with opus-sectile. The opus-sectiles are geometrical form and there from 5th century and they have paved in early period of the construction. The Ayios Philon Monastery with its plan and architectural features are similar with other 5th century buildings in Cyprus. The architectural features of Monastery, archaelogical discovery s, similar building that have been built in the same date and the Ayios Philons transfered date (5th century) to suggest that this monastery belongs to 5th century. The late church of Monastery has been destroyed by the Arab occupation (7th century). And has been rebuilt after the occupation in 12th century.
Benzer Tezler
- Hagios Philon Kilisesi ve Karpaz bölgesi
The Hagios Philon Church and The Karpas region
AYŞE CEREN EREL
- Kuzey Kıbrıs'taki tarihi su değirmenleri ve kırsal peyzajın parçası olarak korunmaları için öneriler
The historical water mills in Northern Cyprus and suggestions for their preservation as rural landscape components
NURBANU TOSUN SOYEL
Doktora
Türkçe
2009
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEP AHUNBAY
- Kuzey Kıbrıs'taki futbol kulübü yöneticilerinin örgütsel bağlılık ve liderlik yönelimlerinin incelenmesi
An examination of organizational commitment and leadership orientations of football club managers in Northern Cyprus
FURKAN DİNÇER
- Kuzey Kıbrıs'taki Geç Roma-Erken Bizans yer mozaikleri
Late Roman and Early Byzantine pavement mosaics in North Cyprus
SİBEL SABIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
ArkeolojiEge ÜniversitesiBizans Sanatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEP MERCANGÖZ
- Kuzey Kıbrıs'daki bazı bitkilerde uçucu yağların antimikrobiyal etkilerinin belirlenmesi
Determination essential oil's antimicrobial effects of some plants in Northern Cyprus
AYNUR USLU