70'li yıllar Türk sineması köy filmlerine Türklerin İslamiyet öncesi dini inançlarının ve İslamiyet inancının yansımaları
Turk's religious beliefs before Islam and Islam belief'sreflections on village content films at 70's Turkish cinema
- Tez No: 147230
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. NİGAR PÖSTEKİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Sahne ve Görüntü Sanatları, Sosyoloji, Folklore, Performing and Visual Arts, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İletişim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 183
Özet
Bu araştırmada, 70' li yıllar Türk Sineması köy filmlerine Türklerin İslamiyet öncesi inançlarının ve İslamiyet inancının yansımaları incelenmiştir. Birinci bölümde, Türklerin İslamiyet öncesi dini inançları saptanmış, bu inançlardan günümüze kalan uygulamalar tespit edilmiştir. Bu inançlar; Totemizm, Atalar Kültü (Animizm, Ruhçuluk), Tabiat Kuvvetlerine İnanma (Ay ve Güneş Kültü, Ev ve Ocak Kültü, Demir Kültü ve Yer-Su Kültleri), Yer-Su Kültleri (Dağ, Taş-Kaya, Ateş, Ağaç-Orman ve Su Kültleri), Gök Tanrı İnancı, Şamanizm, Taoizm, Budizm, Zerdüştilik, Maniheizm, Yahudilik, Hıristiyanlıktır. Ayrıca, Türklerin İslamiyet'e geçişleri ve İslamiyet inancının dini öğelerine de yer verilmiştir. Araştırmanın birinci bölümünde, Türklerin İslamiyet öncesi dini inançlarından günümüze kalan öğeler tespit edilmiştir. Türklerin Totemizm inancından günümüze kalan uygulamalar; nazar inancı ve nazara karşı kullanılan pratikler, kan davası inancı ve bazı hayvanların tabu olarak görülüp yenmelerinin yasak olmasıdır. Atalar Kültü inancından günümüze kalanlar; türbe ve yatır ziyaretleri, ölü yemeği verilmesi, çocuklara aile büyüklerinin isimlerinin verilmesi, mezar taşı kullanımı uygulamalarıdır. Tabiat Kuvvetlerine İnanma (Natürizm) inancından günümüze kalan pratikler, Yer-Su Kültleri kapsamında; Yada Taşı inancı, bazı kutsal sayılan yerlere, mezarlara taş yapıştırarak dilek dileme inancı, Ağaç Kültü kapsamında; ağaçlara bez parçası bağlayarak dilekte bulunmak, beşik kertmesi, Ev ve Ocak Kültü' nden günümüze kalan uygulamalar; ocak kelimesi ile kullanılan“ocağım söndürmek, ocağına incir dikmek”gibi birçok deyim, Su Kültü inancından; bazı akarsu ve derelerin kutsal sayılması, yola gidecek kişinin arkasından su dökülmesi, Ateş Kültü inancından; ateşin günahlardan anndmcı özelliği olduğuna inanılması, Hıdrellez günü ateşin üzerinden atlanması gibi uygulamalardır. Şamanizm inancından günümüze yansıyan uygulamalar ise, Hıdrellez kutlamalarında gül ağacının dibine koyulan bir kağıda kişilerin isteklerini yazmaları, çocuğu olmayan kişilerin bezden bebekler yapıp gece gül ağacının dibine bırakmaları, Alkarası inancı kapsamında; yeni doğum yapmış kadınların başlarına kırmızı kurdele bağlanması, ziyarete gelen kişilere loğusa şerbeti ikram edilmesi uygulamaları, Şeyhler ve Türkmen babaları, hastaları iyileştirme ve halk hekimliği, kansız kurban biçimi olarak saçı, kurşun dökme, cenazenin 40. gününde mevlitVIII okutulması,“dansı başımıza”sözünün kullanımı, nevruz kutlamaları, çocuğu olmayan kişilerin çocukları olduğunda Satılmış, Dursun, Ömür, Yaşar gibi isimler verilmesi, kına yakılması, Ay tutulması sırasında kaynana zırıltısı çalınması, yağmur duası uygulaması, eşiğin kutsal sayılması ve muska kullanımı gibi pratiklerdir. Türkler, İslamiyet'e geçerken, geçmiş inançlarının çoğunu da beraberlerinde taşımışlardır ve tüm bu uygulamaları İslamiyet diniyle birlikte sürdürmeye devam etmektedirler. Araştırmanın birinci bölümünde, İslamiyet inancıyla ilgili olarak incelenen öğeler, İslamiyet dinindeki ibadet biçimleri; namaz kılınması, abdest alınması, oruç tutmak, zekat vermek, hacca gitmek, kurban kesmek olarak sayılabilmektedir. İslamiyet inancında inanılması gereken öğeler ise; ahiret, cennet, cehennem, kader, kısmet inançları, fitre vermenin gerekliliği, örtünme, kelime-i şehadet getirilmesi, imam nikahı ve sünnet olunmasıdır. İkinci bölümde ise; incelenecek olan dönemin, 70'li yıllar Türk Sineması'nm genel özellikleri ve bu dönemi etkileyen akım ve düşüncelere yer verilmiştir. İkinci bölümün sonunda ise, birinci bölümdeki araştırmalar sonucunda elde edilen verilere göre, 70'li yıllar Türk Sineması köy filmi örneklerinden on iki tanesi seçilmiş ve incelenmiştir. Bu filmler,“Açlık”, (Bilge Olgaç, 1974),“Adak”, (Atıf Yılmaz, 1979),“Ağrı Dağı Efsanesi”, (Memduh Ün, 1975),“Cemo”, (Atıf Yılmaz, 1972),“Ezo Gelin”, (Feyzi Tuna, 1973),“Gökçe Çiçek”, (Lütfi Ömer Akad, 1972),“Irmak”, (Lütfi Ömer Akad, 1972),“Kara Çarşaflı Gelin”, (Süreyya Duru, 1975),“Kara Peçe”, (Memduh Ün, 1970),“Kuma”, (Atıf Yılmaz, 1974),“Sultan Gelin”, (Halit Refiğ, 1973),“Toprak Ana”, (Memduh Ün, 1973) dır.
Özet (Çeviri)
In this study, Turk's religious beliefs before Islam and Islam beliefs reflections on village content films at 70' s Turkish Cinema examined. In the first chapter, Turk's religious beliefs before Islam determined and the beliefs left from this religions established. This religions are; Totemism, Animism, Naturism,“Gök Tanrı”Belief, Shamanism, Taoism, Buddhism, Zoroastrianism, Maniheism, Judaism and Christianity. Also, Islam considered too. As the result of the study; the practises left from the Totemism belief are; glance and blood feud. The practises left from Animism are; turbe visits, tombstone and to give the children the grandfamily's names. From Naturism;“Yer-Su”Cults extents; Yada Stone, Tree Cult extents; tie trees a piece of cloth,“beşik kertmesi”, from the House and Stove Cults; the idioms used with stove word. From the Water Cult; to throw out some water from behind of the person who is setting off a journey. From the Fire Cult; at the“Hıdrellez”festival, to pass through the fire and from Shaminism: writing some whishes on a paper and putting this notes to the bottom of a rose tree. With the Alkarasi belief, there is a bad soul that makes mothers and their children ill. To protect from this soul there are some practises. A way to protect the babies and the mothers, giving a drink to the visitors, red colored called“loğusa şerbeti”. The other practises from Shamanism are; Sheik belief, curing the patients with some natural methods,“kurşun dökme”, Nauruz celebration, to give children names like, Satılmış, Ömür, Dursun, Yaşar, to make children long-lived, henna, during the lunar eclipse, making some noises to expel the bad souls, ritual prayer of rain, amulet beliefs. Turks, passing to the Islam, they also beared their old religions. And today, this old beliefs are living with Islam. The worships in Islam are; perfoming the namaz and the aplution, fasting, alms, to go on the pilgrimage to Mecca and sacrificing the animals. The other beliefs in Islam are; the hereafter, heaven, hell, fate and fortune beliefs, covering oneself, the Islamic confession of faith, wedding performed by an imam and to make young boys circumcised. At the second chapter of the study, the 70' s Turkish Cinema examined. And with the outcomes of the first chapter, twelve film studied. These films are;,“Açlık”, (Büğe Olgaç, 1974),“Adak”, (Atıf Yılmaz, 1979),“Ağrı Dağı Efsanesi”, (Memduh Ün, 1975),“Cemo”, (Atıf Yılmaz, 1972),“Ezo Gelin”, (Feyzi Tuna, 1973),“GökçeX Çiçek”, (Lütfı Ömer Akad, 1972),“Irmak”, (Lütfı Ömer Akad, 1972),“Kara Çarşaflı Gelin”, (Süreyya Duru, 1975),“Kara Peçe”, (Memduh Ün, 1970),“Kuma”, (Atıf Yılmaz, 1974),“Sultan Gelin”, (Halit Refiğ, 1973),“Toprak Ana”, (Memduh Ün, 1973)
Benzer Tezler
- Türk sinemasında kadın
Başlık çevirisi yok
FETAY SOYKAN
Doktora
Türkçe
1990
Sahne ve Görüntü SanatlarıDokuz Eylül ÜniversitesiSahne ve Görüntü Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OĞUZ ADANIR
- Türkiye'de dış göç-sinema ilişkisi: Yeşilçam örneği
Turkish foreign immigration-cinema relationship on Yeşilçam Cinema 'Almanya Acı Vatan' end 'Polizei' film sample
FATİH KARPUZOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Sahne ve Görüntü Sanatlarıİstanbul Arel ÜniversitesiMedya ve Kültürel Çalışmalar Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SAFİYE KIRLAR AKSU
- Başlangıcından günümüze Türk sinemasına genel bir bakış ve yabancılaşma
A survey of Turkish cinema from beganning till today and alienation
TÜRKŞAN KARATEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Sahne ve Görüntü SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSinema Televizyon Ana Sanat Dalı
PROF. SAMİ ŞEKEROĞLU
- 1950-1970 yılları arasında Türk sinemasının temel özelliklerinin oluşmasını sağlayan toplumsal, ekonomik, siyasi, kültürel etkenler ve bunların Türk sinema tarihindeki yeri
The social, economical, political, cultural factors that shaped the Turkish cinema and their place in the Turkish cinema history
IŞIL KARAHANOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSinema Televizyon Ana Sanat Dalı
PROF. SAMİ ŞEKEROĞLU