İmar planlarının geleneksel konut dokularında mimari mekanlara etkileri
The effects on public works plans to the architectural spaces in traditional residential patterns
- Tez No: 153927
- Danışmanlar: Y.DOÇ.DR. İBRAHİM BAKIR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: City, urban pattern, traditional urban pattern, urban design, urban morghology, architectural spaces, urban spaces, developing plans
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 144
Özet
ÖZET Yüksek Lisans Tezi İMAR PLANLARININ GELENEKSEL KONUT DOKULARINDA MİMARİ MEKANLARA ETKİLERİ Sami KALFAOĞLU Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Anabüim Dalı Danışman: Yrd. Doç. Dr. İbrahim BAKER 2004, 129 Kentler insanların zaman içerisinde mekan oluşturup, bu mekanlarla kimliklerini tarifledikleri kültürel ortamlardır. Özellikle Anadolu kentleri bu açıdan önemli potansiyele sahiptirler. Hızlı kentleşme, nüfus artışı, teknolojik, sosyal ve kültürel değişimler sonucu bu kentlerimizde hızlı bir dönüşüm yaşanmaktadır. Dünyadaki gelişmeler ve küreselleşme olgusunun da etkisiyle mekansal anlamda var olan kültürel değerlerimiz yok olmakta, dünyanın herhangi bir kentine benzeyerek/benzetilerek kimliksizliğe doğru sürüklenmektedir. Geçmişten gelen değerlerin korunması, günümüze kadar birçoğunun kaybedilmiş olmasından dolayı daha da önem kazanmaktadır. Son elli yıla kadar her biri kendine özgü mekansal kimlikleriyle öne çıkan kentlerimiz, fiziki planlı döneme geçiş ile birlikte mekansal yozlaşmaya yönelmiş, değerlerini kaybetmeye başlamışlardır. Fiziki planlar olarak hazırlanan imar planlarıyla bir yandan yeni kentsel gelişme alanları tanımlanırken, diğer yandan geleneksel yaşam çevrelerinin uzun bir süreçte oluşturduğu mekanlar gerektiği kadar dikkatle incelenemeden, yokmuş gibi davranılarak çoğu zaman gridal ve dik açılarla bölünmüş parsellerde, çekme mesafeleri, kat adedi, ve yapı nizamı ile belirlenmiş“tek tip”yapılarla kentsel mekanlar üretilmiştir ve halen de üretilmektedir.u Bu çalışma geleneksel dokularda sahip olduğumuz değerleri ortaya koymak ve imar planlan ile oluşturulan günümüz dokularında bu değerlerin sürdürülüp sürdürülmediğini tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Ayrıca geleneksel Anadolu kentlerinden Konya'da seçilen iki alanda, geleneksel ve günümüz dokularının bu açıdan karşılaştırılması yapılmıştır. Çalışmanın giriş bölümünde, problem geleneksel konut dokularında mimari mekanların imar planlı dönemde dikkate alınmayıp, sürdürülmediği, bu mekanların niteliksizleşmesi ile kentlerin kimliklerinin kaybolması olarak belirlenmiştir. Amaç mimari mekanlarla oluşturulan özgün kimlik ve karakterin gelecek nesillere esin kaynağı olması açısından sürdürülüp sürdürülmediğinin tespitidir. Çalışma kapsamında özellikle Anadolu kentleri, kuruluşundan günümüze irdelenmiş, bu doğrultuda Konya kenti geleneksel dokusunda seçilen iki örnek alanda imar planlarının etkisi incelenmiştir. Konuya yaklaşımımız hipotetik dedüksiyonla olmuştur. Literatür olarak Anadolu kentlerinin gelişimi, Selçuklularla başlayıp Osmanlı döneminde sürdürülen geleneksel dokuların oluşumu, imar planlarının Türkiye'de uygulanmaya başlanması konulan incelenmiştir. Çalışmamız ise farklı bir bakış açısı ile bu kaynaklar doğrultusunda imar planlarının geleneksel konut dokularında mimari mekanlara bakışım ele alacaktır. Çalışmanın ikinci bölümünde, kent dokusu ve geleneksel kent dokusu kavramları açıklanmış, oluşumunda ve biçimlenmesindeki etkenler belirtilmiştir. Geleneksel kent dokularının oluşumunun daha iyi kavranabilmesi açısından antik dönemden planlı döneme kadar olan dönemler dokusal açıdan incelenmiş, sonrasında bu dokuların sahip olduklan mekanların fiziksel, sosyal, kent kimliği açısından ve yapılaşma ile ilgili özelliklere açıklık getirilmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde, imar planlan ile kentlerin gelişiminin sağlandığı dönemin Türkiye'de gelişimi incelenmiş, bu süreçte günümüze kadar imar planlan ile sağlanan mekanların özellikleri, ikinci bölümde, geleneksel dokulara ait mekanların irdelendiği kriterler doğrultusunda açıklanmıştır.ııı Dördüncü bölümde ise, Konya kentinde, geleneksel merkeze yakın olan, kentsel sit olarak belirlenmiş alanların dışmda seçilen iki örnek bölgede belirlenen kriterler doğrultusunda yapılan alan çalışması ile konunun daha iyi anlaşılması sağlanmıştır. Beşinci bölüm olan sonuç ve öneriler kısmında ise geleneksel konut dokularında mimari mekanların sahip olduğu değerlerin sürdürülemediği ve kentlerin yüzyıllarca birikimle oluşmuş kimliklerini, bilinçsizce yapılmış imar planlan ile yitirdikleri tespit edilmiştir. Mevcut dokuların sahip oldukları mimari değerlerin geleceğe aktarılmasının gerekli olduğu görülmüştür. Geleneksel dokulu alanlarda yapılan planlama çalışmalarında ulaşım, nüfus, iklim, sosyal yapı gibi analiz çalışmalarının yanında kente karakterini veren mekansal oluşumların da imar planları ile sürekliliğinin sağlanma yollarının araştırılmalıdır. Anahtar Kelimeler; Kent, kent dokusu, geleneksel kent dokusu, mimari mekanlar, kentsel mekan, imar planı, kentsel morfoloji.
Özet (Çeviri)
IV ABSTRACT Master Thesis THE EFFECTS OF PUBLIC WORKS PLANS TO THE ARCHITECTURAL SPACES IN TRADITIONAL RESIDENTIAL PATTERNS SamiKALFAO?LU Selçuk University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Architecture Advisor: Assist Prof. Dr. İbrahim BAKIR 2004, 129 Pages Cities are the cultural environments in which people define their identities by forming residential places within time. Especially Anatolian cities have great potential from this point of view. Because of fast urbanization, population growth, technological, social and cultural alterations, there is seen a fast transformation in these cities. With the effects of improvements in the world and globalization the present cultural values in our residents are disappearing and drifted towards nonentity resembling/being resembled to any city of the world. The protection of the values coming from past is gaining great importance because of many values lost until today. Our cities being in the most important place with their own residential identities until the last fifty years have directed towards residential degeneration with the physically planned transformation period and begun to lose their values. With the public works plans prepared as physical plans, new urban broadening areas are defined and new residential areas are produced and still being produced by not careftilly examining the places formed by the traditional living environments in a long period of time, dividing the plots usually gridal and with right angles by not considering the traditional living environments with“unique type”buildings designated with definite distances, storey number and construction order.This study is carried out to put forward the values we owned in traditional textures and determine the continuity of these values in today's patterns formed with public works plans. In addition, from this point of view, there is made a comparison of traditional and today's patterns between two residential areas selected in Konya being a traditional Anatolian city. In the introduction chapter of the study, the problem is defined as the identity loss of the cities due to inconsideration and discontinuity of architectural spaces and loss of their characteristics in urban design period. The object is to determine whether the original identity and character formed by the architectural spaces were continued or not in terms of being a source of inspiration. Through the scope of the study, especially the Anatolian cities were investigated from foundation till today and the effect of urban designs were examined in two model spaces chosen in the traditional pattern of Konya city. Our approach to the subject became with hypothetical deduction. As literature, the subjects of the development of Anatolian cities, the formation of traditional patterns that has begun with Seljuks and continued in Ottoman period, the start of urban design applications in Turkey were investigated. Our study will consider the view of urban designs to architectural spaces in traditional house patterns due to these sources with a different point of view. In the second chapter of the study, city texture and traditional city texture concepts are explained and the factors affecting texture formation and format are indicated. The periods from the antic period to the planned period are investigated in terms of texture to understand the formation of traditional city textures better, then the physical, social, city identity and settlement characteristics of the places having these textures are clarified. The improvement of the period in which city improvements are provided with public works plans in Turkey is studied in the third chapter and the characteristics of the places formed with the public works plans until today are explained through the criterions researched in chapter two about the traditional texture places.VI In the fourth chapter, there is carried out a field investigation through the criterions determined in two sample regions selected outside the urban conservation areas close to traditional center of Konya to make the subject well understood. In the fifth chapter being the conclusion and suggestions part, there are determined that the values owned by architectural spaces in traditional house patterns could not be continued and cities have lost their identities formed by the accumulation in centuries with insensible urban designs. It was seen that transferring the architectural values of the present patterns to the future is necessary. The analyses about transportation, population, climate, social structure should be carried out in design works of traditional pattern spaces. In addition, the methods to provide continuity of the spaces presenting the character of the city should be researched.
Benzer Tezler
- Yenileşme ve kentsel sit alanlarında uygulamaları: Kadıköy Tarihi Çarşı sit alanı örneği
Regeneration and applications in protected urban areas: Kadıköy Historical Bazaar protected area
BANU GÜR
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AKIN ERYOLDAŞ
- Geleneksel konut dokularının sürdürülebilirliği: Bergama örneği
Traditional housing patterns sustainability: The case of Bergama
HANDE SARGIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Şehircilik ve Bölge PlanlamaYıldız Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEKİYE YENEN
- İstanbul Fikirtepe ve Çırçır kentsel dönüşüm bölgelerinde yeni şehircilik ilkeleri bağlamında karşılaştırmalı bir değerlendirme
A comparative evaluation in the context of new urbanization principles in Fikirtepe and Çırçır urban transformation regions
EKREM KAZAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Mimarlıkİstanbul Aydın ÜniversitesiMimarlık Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİL İBRAHİM ŞANLI
- Kastamonu örneğinde Anadolu kenti imaj öğeleri ve değişim süreci
Urban image elements and their process of change in Anatolian cities: The case of Kastamonu
NİLGÜN ÇOLPAN ERKAN BİÇER
Doktora
Türkçe
2002
Şehircilik ve Bölge PlanlamaYıldız Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEKİYE YENEN
- Ankara ili Beypazarı ilçesi Cumhuriyet, Zafer ve Kurtuluş mahalleleri geleneksel dokusunun koruma ve geliştirme önerisi
A project for conservations and rehabilitation of traditional sites in Cumhuriyet, Zafer and Kurtuluş district, Beypazarı Ankara
AKİF YILMAZ