Geri Dön

Çalıkoba-Karadoruk akifer sisteminin (Beypazarı Batısı-Ankara) beslenme koşullarının araştırılması

Study of recharge conditions of Çakıloba-Karadoruk aquifer system (western Beypazarı-Ankara)

  1. Tez No: 155469
  2. Yazar: AHMET APAYDIN
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET EKMEKÇİ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: Beypazarı, trona, Çakıloba, Sarıağıl, Karadoruk, beslenme, izotop, Beypazarı, trona, Çakıloba, Sarıağıl, Karadoruk, recharge, isotope
  7. Yıl: 2004
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 167

Özet

ÇAKILOBA-KARADORUK AKIFER SİSTEMİNİN (BEYPAZARI BATISI-ANKARA) BESLENME KOŞULLARININ ARAŞTIRILMASI Ahmet Apaydın Hacettepe Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Hidrojeoloji Programı ÖZ Bu çalışma, Ankara'nın yaklaşık 110 km batısında bulunan Beypazarı trona (doğal soda) alanı ve çevresini kapsamaktadır. Trona madeni üzerinde yer alan Miyosen yaşlı akifer sisteminden Beypazarı Belediyesi ve yöre halkı tarafından içme ve sulama amacıyla ve ayrıca ETİ Soda A.Ş. tarafından madencilik çalışmalarında drenaj amacıyla yeraltısuyu çekilmektedir. Yörede su kaynaklarının kısıtlılığı ve ihtiyacın uzak bölgelerden karşılanmasındaki güçlükler, buradaki yeraltısuyu potansiyelinin taşıdığı önemi daha da arttırmaktadır. Buna rağmen, Sarıağıl formasyonu tarafından ayrılan karbonatlı iki akiferden üstteki Çakılaba akiferinin beslenme alanı sınırlı olup, alttaki Karadoruk akiferi ise vadilerin dik yamaçları dışında hemen hemen hiç yüzeylenmemektedir. Havza içinde beslenme alanı bu derece sınırlı olan akifer birimlerin kuzeydeki yüksek kotlarda yer alan Jura- Kretase yaşlı Keltepe kireçtaşlarından da beslenebileceği dikkate alınarak, akiferler ile Keltepe kireçtaşlarının hidrojeolojik ilişkisi araştırılmıştır. Havzadaki yeraltısuyu sistemine ilişkin hidrojeolojik kavramsal model oluşturulduktan sonra, akiferlerin besleniminde rol oynayan litolojik birimler, beslenmeye etki eden faktörlerden gözeneklilik, süzülme kapasitesi, geçirimlilik yönünden incelenerek sistem için bir bilanço oluşturulmuştur. Sonuçta, ortaya konan kavramsal model, matematiksel modelle (MODFLOW) test edilmiştir. Jeolojik, hidrolojik, hidrojeolojik, kimyasal ve izotop verileri, yeraltısuyu sistemini oluşturan üç birimin hidrolik ilişkide olduğunu ve tek bir sistem gibi davrandığını göstermektedir. Bu üç birimden oluşan sistem, birimlerden birinin yüzeylendiği yüksek kotlarda serbest, üzerine geçirimsiz Zaviye formasyonunun geldiği bölgelerde basınçlı akifer özelliğindedir.Yapılan çalışmalar sonucunda, akifer sisteminin 74 km2 büyüklüğündeki havza içinde yüzeylendiği 26.5 km2'lik ve yakın doğusundaki 6 km2'lik alandan beslendiği, ancak Jura-Kretase yaşlı Keltepe kireçtaşlarından beslenmediği ortaya konmuştur. Akifer sisteminin beslenimi günlük yağışların SCS-CN (ABD Toprak Koruma Servisi-Eğri Numarası) yöntemiyle analiz edilerek 1986-2000 yılı verilerine göre yıllık bazda hesaplanmıştır. Buna göre 15 yıllık ortalama beslenim 4.9x1 06 m3/yıl'dır. Kıvrım ve fayların etkileri sonucunda oluşan hidrojeolojik alt sistemlerden Elmabeli Bölgesi için 0.8x1 06 m3/yıl, Arısekisi bölgesi için 1.6x1 06 m3/yıl, Zaviye fayı güneyi için 2.5x1 06 m3/yıl beslenim hesaplanmıştır. Çalışma alanı için oluşturulan kavramsal model ve bu modelin test edildiği matematiksel modelin kalibrasyonu, sistemdeki yeraltısuyunun önemli bir kısmının sisteme bugünkünden daha serin iklim rejiminde girmiş olabileceğini göstermektedir.

Özet (Çeviri)

STUDY OF RECHARGE CONDITIONS OF ÇAKILOBA- KARADORUK AQUIFER SYSTEM (WESTERN BEYPAZARI- ANKARA) Ahmet Apaydın Hacettepe University, Department of Geological Engineering, Hydrogeological Engineering Section ABSTRACT This study contains Beypazarı Trona Field and its vicinity which is 110 km to the west of Ankara. Beypazarı Municipality, ETİ Soda AS. and inhabitants have been abstracting water for their needs from the aquifers overlying the trona mine. Water shortage in the region and difficulties in water supply makes groundwater even more important for the region. However, the groundwater system that is constituted two sequential carbonate aquifers (named as Çakıloba and Karadoruk) separated by a layer (named as Sarıağıl) has limited recharge due to the geological structure. The upper aquifer, Çakıloba has restricted surface area whereas the lower aquifer Karadoruk has almost no recharge area in the basin. A special emphasis was given to the possibility of recharge from the Keltepe limestone located at higher elevation in the northern part of the study area. This was achieved primarily by constituting a conceptual hydrogeologic model taking into account both the geological structure and hydrological conditions. Recharge conditions of the aquifers particularly hydrogeological relation between Keltepe limestones (recharge sources, recharge period and regimes, contribution of neighboring formations and basins) were studied. After establishing the conceptual hydrogeologic model for the groundwater system, the geological structure was studied in terms of the recharge of aquifers considering factors affecting recharge such as porosity, permeability, infiltration capacity. Following this analysis hydrological-hydrogeological budged for the system was established. Finally, the constructed conceptual model was tested by a numeric model (MODFLOW). mThe available hydrological, hydrogeological, chemical and isotope data suggested that three lithological units that form the groundwater system function as a single hydrogeological unit, that is as one aquifer. Therefore, this single aquifer considered to be unconfined character where one of the layers crops out in the study area. Where these units are overlying by the impervious Zaviye Formation the system act as a confined aquifer. Aquifer system is recharged from the outcrop area of 26.5 km2' in the basin (total catchment area is 74 km2 ) and from an other outcrop area of 6 km2 in eastern neighboring basin. The system was found not to be recharged from the Keltepe limestones which was also suggested by the geological structure. Recharge rate of the aquifer system is calculated by SCS-CN method (using the daily precipitation values in the periods of 1986-2000 years). Mean annual groundwater recharge is aproximately 5x1 06 m3. Also, recharge rates of the sub- hydrogeologic sytems which have different recharge and flow contiditions affected by faults and folds were estimated. Calculated annual recharge rate for Elmabeli System is 0.8x1 06 m3, for Ansekisi System is 1.6x106 m3 and for South of Zaviye Fault System is 2.5x1 06 m3. Calibration of the numeric model which tested the conceptual model of the study area indicate that, large amount of the groundwater might be added to the system in cooler climate conditions.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    604670

    Bayramiç Baraj Gölü ve gölü besleyen iki kolda yaşayan alburnus istanbulensis populasyonlarının biyoekolojik özelliklerinin belirlenmesi

    Determination of bioecological traits of alburnus Istanbulensis populations living in Bayramiç Reservoir and two tributaries

    NURBANU PARTAL

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    BiyolojiÇanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

    Biyoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ŞÜKRAN YALÇIN ÖZDİLEK

Geri Dön