Kant'ın estetik anlayışı
Aesthetics understanding of Kant
- Tez No: 160774
- Danışmanlar: PROF. DR. AFŞAR TİMUÇİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 85
Özet
m ÖZET Estetik yüzyıllar boyunca sorgulanan bir alandır. Estetiğin felsefeden ayrı bir bilim dalı olarak ortaya çıkışı 18. yüzyıla dayanmaktadır ve Baumgarten tarafından belirlenmeye çalışılır. Daha önceleri estetik felsefenin bir alanı olarak incelenmektedir ve bu inceleme tam olarak bir güzel araştırması değildir. Baumgarten estetiği ayrı bir bilim dalı olarak belirlemeye çalışır. Lessing ise estetiğe önemli iki kavramı, zaman ve uzam kavramlarını kazandırır. Kant, güzel ile ilgili sorgulamasını yaparken, estetiğin sınırlarını belirlemede önemli adımlar atar. Çünkü estetik öznel yapıda olduğu için kesin kural ve yöntemlere sahip değildir. Kant, bu öznel yapı içerisinde nesnelliğe ulaşmaya çabalamıştır. Birçok estetik kuram geliştirmede olduğu gibi Kant da estetik hakkındaki görüşlerini kendi bilgi kuramı doğrultusunda kurmaya çalışmaktadır. Bu nedenle de onun bilgi kuramından söz etmeden estetik ile ilgili görüşlerini açıklamak doğru olmaz. Kant'ın a priori temel üzerine kurduğu bütün felsefesi deney ile başlar. Bu deney yoluyla a priori bilgiler uyanmaya başlar. Ancak bu herhangi bir hatırlatma şeklinde değildir. Dış sezginin koşulları uzamla, iç sezgimizin koşulları zamanla mümkün olur. Her ikisi de algıda zorunludur. Anlık ise yasakoyucudur. Kant'ın kategoriler olarak adlandırdığı sınıflandırma a priori bir sınıflandırmadır. Aristoteles'in kategorilerinden yola çıkılarak kurulmuştur. Ancak Kant dört başlık altında on iki tane kategori belirler. Bir nesne algılanırken bu kategorilerden birine uygun olmalıdır. Us ise kendi başına değildir. Anlığın kavramları usta son bulur. Us anlığın kurallarını ilkeler altında birleştirir. Yargıgücü anlık ile us arasında bir köprü oluşturur. Kant yargıgücünü belirleyici ve yansıtıcı olmak üzere ikiye ayrırır. Belirleyici yargıgücünde tümel olan bilinir. Fakat yansıtıcı yargıgücünde tümel olan bilinmez. Tikellerden tümellere ulaşılır. Belirleyici yargıgücü ise bilinen tümellerin altına tikellerin yerleştirilmesidir. Kant bir de öznel hoşlanmayı gerektiren estetik yargıgücünü belirler, özneye bağlı olduğundan bu hoşlanma a priori kurallara dayanmaz. Ne zorunlu alan ne de özgürlüğün alanıdır estetik yargıgücünün alanı. Bu dengeyi sağlar. Estetik yargıgücünde tam olarak nesnel birIV hoşlanma beklenemez. Estetik yargıgücü doğayı ereklilik yasası içinde düşünür. Kant da bu erekliliği bir a priori yasa olarak gösterir. Beğeni, estetik yargının temelinde yatar. Bir nesneye karşı beğeni yargısı verilirken onun her türlü çıkar, ilgi ve yarardan ayrı olması gerekir öznenin. Beğeni yargısı özneye herhangi bir bilgi sağlamaz. Ancak nesneye karşı duyulan haz kişiden özneden özneye değişiklik gösterebilir. Bu noktada beğeninin ne olduğunu tam olarak açıklamak gerekir. Kant'a göre nesneyi güzel olarak adlandırmakla nesneyi hoş bulmak birbirinden farklıdır. Bir nesneyi güzel bulan bir özne bunu diğer öznelerden de beklerken, bir nesneyi hoş bulan kişi bunu diğer öznelerden beklememelidir. Güzel belli bir kavrama dayanmaz ancak Kant sunduğu tez ve antitezle güzelin ancak belirlenebilir bir kavrama dayanmadığı sonucuna varır. O halde güzel belirlenemez bir kavrama dayanır. Kant beğeni yargısının genelgeçer olmasını yargının mantıksal işlevleri ile belirlemeye çalışır. Bunlar beğeni yargısının estetik olması ile ilgili olan nitelik, genel olması ile ilgili olan nicelik, ilişki yönüyle incelerken ereklilik, kiplik bakımından ise zorunlu bir yargı olmasıdır. Ortak duyu sayesinde nesneyi güzel olarak adlandıran özne bunu diğer öznelerden de bekler Kant'a göre. Kant, yüceyi güzelle karşılaştırır ve yüceyi öznenin imgelemini aşan bir kavram olarak tanımlar, ikiye aynrır yüceyi matematisel ve dinamik. Deha ise bütün yaratma gücünü doğadan alır. Sadece doğadan almış olduğu yaratma gücü, dehanın biricik eserini ortaya çıkarmasını sağlar. Dehanın yaratımı tek seferdir. Bu nedenle de yaratma tekrarlanamaz. Deha eserini yaratırken taklit etmez. Ancak esinlenebilir. Dehanın yaratımı tıpkı doğa gibi erekliliğini kendi içinde taşır. Bir ereğe hizmet etmez. Sanatların ayrımını anlamın nasıl ifade edildiği doğrultusunda yapar. Sanatları söz sanatı, biçimverici sanatlar ve duyu oyunları sanatı olarak ayırır. En üst sıraya şiir sanatını koyar. Resim sanatı diğer biçimverici sanatların temelini oluşturur. Ancak geriye kalan sanatlarla ilgili eleştirileri vardır. Kant için şiir sanatı öoagniidir.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT Aesthetics is an part that being questioned during centuries. Aesthetics is besed on 18th century to be an science distinct from philosopy and it is tried to determine by Baumgarten. Initially aesthetics is examined as a part of philosopy and this examination exactly is not beauty investigation. Baumgarten tries to determine as an different ken. Lessing also bring two important concept, space and time, in aesthetics. While Kant make an investigation about beauty, he begin to determine limit of aesthetics which is important. Aesthetic haven't got definite rules and methods, because aesthetics is in subjective position. Kant tries to attain to objectivity within this subjective position. Kant tries to establish on her own knowledge theory about his aesthetics opinion as many aesthetics theory development. Therefore it's not true that explain his aesthetics opinion without talking about his knowledge theory. Kant's whole philosopy which is based on a priori begins with experiment. Through this experiment, a priori knowledges begin to rouse. But this is not an reminding. Circumstances of external perception are possible with space, curcimstances of internal perception are possible with time. Understanding is legislator. Classification that is called categories by Kant, is an a priori classification. They're established following Aristoteles' categories. But Kant determines twelve categories under four basic. One of these categories must be appropriate whilst an object is perceived. Reason is not on it's own. Concepts of understanding end in reason. Reason combines concepts of understanding under the principles. Judgement links between understanding and reason. Kant segregate judgement in two, determinant judgement and reflective judgement. In determinant judgement is known universal. But in reflective judgement is not known universal one. Universal is got from particular one. Determiant judgement is subsumed particulars under the universal which is known. And also Kant determines aesthetic judgement which necessitate subjective pleasure. This pleasure is not based on a priori concepts because it belong to subject. Part of aesthetic judgement is not neither part of necessity nor part of freedom. It balances that. It is exactly not expected objective pleasureVI in aesthetic Judgement. Aestehetic judgement thinks the nature in finality. That's why Kant expresses this finality as an a priori concept. Taste lies on basic of aesthetic judgement. Subject is indepent of all interests, benefits and advantages while giving judgement of taste about an object. Judgement of taste don't provide any knowledge to subject. But feeling a pleasure to an object is different for subjects from other subjects. At this point it's necessary to explain exactly what taste is. To called an object as beautiful is different from called as pleasure according to Kant. An subject who judges an object as beautiful, expects this judgement from another subjects but subject who judges an object as pleasure musn't expect that from the others. Beautiful is not based on definite concepts but Kant, thesis and antithesis what submit, get a conclusion that beautiful is not based on definite concept. In that case beautiful is based on indefinite concept. Kant tries to set universal of judgement of taste according to logical function of judgement. Those are quality what judgement of taste is relation with aesthetic, quantity what is relation with general, relation what is relation with finality, also modality what is relation with necessity. According to Kant subject who calles an object as beautiful, expect this decision the others owing to sensus communis. Kant compares sublime with beautiful and defines the sublime as concept which goes beyond imagination of subject. Segrates the sublime in two, mathematically sublime and dinamically sublime. Genius take his power of create from nature. This power of create which is taken from nature solely provides to bring to light unique work. Create of genius is only one. Because of this it's not repeated., genius don't imitate to create work. But he is inspired. Create of genius carries its finality like nature. It doesn't serve any end. He makes the segregation of arts according to how expresses the sense. He segregrates the arts like the arts of speech, formative arts and the arts of play of sensations. Art of poem is at top. Picture is the basic of the other formative arts. But He has some cretique about another arts. Art of poetry is important for Kant.
Benzer Tezler
- Kant'ın eleştirel felsefesinde güzel ve yüce kavramı
The concepts of beautiful and sublime in Kant's critical philosophy
YEŞİM GÜLER
- Jean Baudrillard'ın düşüncesinde trans-estetik
Trans-aesthetics in Jean Baudrillard's thought
MERVE NUR TÜRKSEVER
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
FelsefeAnkara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CELAL TÜRER
- Schopenhauer'in metafizik sistemi ve bu bağlamda isteme kavramının Wagner ile Rıchard Strauss'un eserleri üzerinden analizi
The metaphysics of Schopenhauer and analysis of the works by Wagner and Richard Strauss by means of the concept of will
CAN OKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
FelsefeMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN BÜLENT GÖZKAN
- Une etude sur le concept de negation dans le cadre de la critique Hegelinne de l'ironie romantique
Hegel'in romantik ironi eleştirisi çerçevesinde olumsuzlama kavramı üzerine bir inceleme
SEMA ÖZTEKİN
Yüksek Lisans
Fransızca
2024
FelsefeGalatasaray ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ UMUT ÖKSÜZAN
- Kant ve Lyotard'da yüce kavramından hareketle sanatın anlamı
The meaning of art based on the concept of the sublime in Kant and Lyotard
KÜBRA ÇALIŞKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Felsefeİzmir Katip Çelebi ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZCAN YILMAZ SÜTCÜ