Fatma Aliye Hanım'ın romanlarında kadın sorunu
The woman question in Fatma Aliye Hanım's novels
- Tez No: 162999
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. LAURENT MİGNON
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Kadın ve Edebiyat, Osmanlı Kadın Hareketi, Feminizm, Aile, Woman and Literature, Ottoman Woman Movement, Feminism, Family VI
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi
- Enstitü: Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 121
Özet
ÖZET Fatma Aliye Hanım (1862-1936) Osmanlı İmparatorluğu'nda“kadın sorunu”nu romanlarında tartışan ilk Müslüman Türk kadın romancı olması bakımından oldukça önemli bir isimdir. Fatma Aliye Hanım'a kadar kadın ve kadın ile ilgili problemler sadece erkeklerin tartıştıkları bir alan iken ilk defa Fatma Aliye Hanım romanları ile daha önceki Osmanlı romanlarında çizilen kadın tipine alternatif örnek bir“kadın tipi”ortaya koymuştur. Tezde, Fatma Aliye Hanım' in romanlarında, kadın sorununa nasıl yaklaştığı ortaya koyulmuştur. Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde başlayan kadın hareketinin,“feminizm”den ne ölçüde etkilendiği tam olarak tespit edilemese de, feminizmin ve Osmanlı kadınlarının talepleri, Fatma Aliye Hanım'ın romanlarında, kadın konusuna bakış açısının anlaşılması dolayısıyla bu çalışmanın ilgi alanındadır. Fatma Aliye Hanım'ın, tezin bölüm başlıkları ile yakından ilgili makaleleri de tez sırasında kullanılmış ancak temel olarak yazarın romanlarına bağlı kalınmıştır. Fatma Aliye Hanım'ın Ahmet Mithat Efendi ile yazdığı Hayâl ve Hakikat (1891) adlı roman da çalışma sırasında kullanılmış ancak tezin ortaya konulmasında Muhâzarât (1892), Refet (1896), Udî (1898), Levâyih-i Hayât (1898) ve Enîn (1910) adlı romanlar incelenmiştir. Fatma Aliye Hanım'ın romanları ilk bakışta yüzeysel olarak feminist okumaya yatkın romanlar olarak görülse de bu çalışmanın sonucunda, Fatma Aliye Hanım'ın feminist bir yazar olduğunu ve romanlarının da feminist edebiyatın ürünü olduğunu söylemenin yanlış olduğu kanıtlanmıştır. Fatma Aliye Hanım, romanlarında kadın sorunlarını ele alsa da konuyu kendi toplumsal, dinî ve kültürel değerleri doğrultusunda yorumladığı, ayrıca Fatma Aliye Hanım'ın toplumsal konumu dolayısıyla sorun algısının farklı olduğu görülmüştür. Sonuç olarak Fatma Aliye Hanım'ın, romanlarında değindiği sorunlara getirdiği çözümlerin İslam'a dayanması dolayısıyla, muhafazakâr Müslüman bir kadın yazar olarak tanımlanması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT The Woman Question in Fatma Aliye Hanim's Novels Being the first Muslim Turkish woman novelist discussing the“woman question”, Fatma Aliye Hanim is a prominent literary figure in Turkish history. Since her, woman and woman problems were the subject that only men discuss. With her novels, for the first time, she portrayed an alternative“model woman”to the woman prototype that had been displayed in Ottoman novels. In this dissertation, her approach to woman question has been studied. In spite of the fact that to what extent the women movement in the late period of the Ottoman Empire was influenced by the feminist movement in the Western World has not been spotted exactly, the demands of feminism and Ottoman women are under the scope of this study for they are crucial to understanding Fatma Aliye Hanim's view of the woman problem. Fatma Aliye Hanim's essays that are closely related to the titles of the chapters of this dissertation have been used in this study. Nevertheless, the works which have been referred to as the main sources are her novels. Her novel, Hayal ve Hakikat (Reality and Imagination), which she wrote in cooperation with Ahmet Mithat Efendi has been exploited in the study but her novels Muhâzarât (1 892), Refet (1896), Udî (1898), Levâyih-i Hayât (1898) and Enîn (1910) has been reviewed in this dissertation. At the end of the study, it has been proved that Fatma Aliye Hanim's novels, however they may seem likely to be read as feminist readings at the surface level, when thoroughly examined, are unlikely to be labeled as works of feminist literature and the writer is unlikely to be categorized as a feminist writer, accordingly. It has been stated that, although she deals with the problems of women in her novels, as a result of her social, cultural and religious situation, the way she assesses these problems is different. In conclusion Fatma Aliye Hanim has to be defined as a conservative Muslim woman writer since her proposed solutions to the problems depicted in her novels are based on Islam.
Benzer Tezler
- Cumhuriyet öncesi kadın yazarların romanlarında toplumsal cinsiyet ve kimlik sorunsalı: 1877-1923
The question of gender and identity in the novels of the pre-Republic era: 1877-1923
AYŞEGÜL UTKU GÜNAYDIN
Doktora
Türkçe
2012
Türk Dili ve Edebiyatıİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. TALÂT HALMAN
- Fatma Aliye'nin romanlarındaki ideal kadın kimliğinin paradoksları
Paradoxes of ideal female identity in Fatma Aliye's novels
SEVAL SEZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NURSELİ GAMZE KORKMAZ
- Leylâ Erbil'in eserlerine feminist bir yaklaşım
A feminist approach to Leyla Erbil's works
ELMAS ŞAHİN
Doktora
Türkçe
2009
Türk Dili ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. ALİ İHSAN KOLCU
- Türk edebiyatının ilk romancı kadını Fatma Aliye'nin direnen kadınları
Resisting women of Fatma Aliye, the first female novelist of turkish litareture
MERCAN BABAOĞLU BEKMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
SosyolojiManisa Celal Bayar ÜniversitesiKadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MAHİNUR AKŞEHİR UYGUR
- Halide Edip Adıvar ve feminist yazın
Halide Edip Adıvar and feminist literature
BEYHAN UYGUN TEMİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Türk Dili ve Edebiyatıİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiY.DOÇ.DR. SÜHA OĞUZERTEM