Topografya etkisi içeren dipol-dipol özdirenç verilerinin iki-boyutlu sonlu elemanlar modellemesi, ters çözümü ve uygulamaları
Two-dimensional finite element modeling and inversion of the dipole-dipole resistivity data including the effect of topography
- Tez No: 170900
- Danışmanlar: Y.DOÇ.DR. NART COŞKUN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Jeofizik Mühendisliği, Geophysics Engineering
- Anahtar Kelimeler: Özdirenç, Dipol-Dipol Sonlu Elemanlar Yöntemi, Topografya, Normalizasyon, En Küçük Kareler Yöntemi, Heyelan, Resistivity, Dipole-Dipole, Finite Element Method, Topography, Normalisation, Least Squares Method, Landslide VI
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karadeniz Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeofizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 128
Özet
ÖZET Arazide ölçülen M-boyutlu dipol-dipol özdirenç verilerinin yorumlanması aşamasında yüzey topografik değişimlerin etkileri ihmal edilirse, yapılan yorumlamada yanılgılar olabilir. Bu sorunun üstesinden gelmek için, yapılan çalışmada iki çözüm yaklaşımı kuramsal modelleme ile araştırılarak çözüme sınırlamalar getirilmiştir. Birinci yaklaşımda, topografik veri sonlu elemanlar yöntemiyle normalize edilerek en küçük kareler yöntemiyle ters çözülür. İkinci yaklaşımda ise, veriye herhangi bir düzeltme yapılmadan yüzey topografyası doğrudan başlangıç modeline katılarak ters çözülür. Çalışmada kullanılan modellerin görünür özdirenç andıran kesit verilerinin sonlu elemanlar hesabı için düzenlenen 103x19 düğümlü fld-boyutlu yeraltı ağı, N=l seviyesinde %2.1 ve diğer seviyelerde ise %0.5' den daha az hata vermektedir. Ters çözüm işleminde sabit sönüm kullanma yerine değişken sönüm kullanılması daha uygundur. Buna göre, A,=10 başlangıç sönümü ve her yinelemede bir önceki sönümün 10m katsayısı ile azaltıldığı kademeli yaklaşım, ters çözümü daha doğru sonuçlara götürmektedir. Homojen başlangıç özdirenç kestirimi için ise ölçülen verinin aritmetik ortalaması veya katlan kullanılması uygundur. Arazi eğiminin artması ile verideki topografik etkiler artar ve eğimi 10° den az olan arazilerde ise bu etkiler ihmal edilebilir. Normalize edilmiş veriler topografya etkisi yokmuş veya bir düz yer verisiymiş gibi ters çözülebilir. iki-boyutlu özdirenç ters çözüme topografyanın katılması zordur ve fazla zaman gerektirmektedir. Bu yüzden, topografik verinin yorumunda birinci yaklaşım daha kullanışlıdır. Çalışmanın sonunda, kullanılan çözüm yaklaşımlarının güvenilirliği Trabzon Gürbulak Güzelyalı (KD Türkiye) heyelanına ait verilere uygulanarak test edilmiştir. Bu heyelanın üç-boyutlu özdirenç görüntüsü iki-boyutlu ters çözümü kullanarak belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
SUMMARY Two-Dimensional Finite Element Modeling And Inversion Of The Dipole-Dipole Resistivity Data Including The Effect Of Topography The effect of the rugged terrain causes erroneous results on the two-dimensional dipole-dipole apparent resistivity field data. To overcome this problem, current study investigates two approaches using the synthetical modeling technique for forward and inversion solutions. In the first approach, the data corrected using finite element method for the rugged terrain effects is inverted using the least squares method. In the second approach, the data uncorrected for the rugged terrain effects is inverted to incorporate topography into initial model The two-dimensional mesh with 103x19 nodes used for the finite element method calculation of the apparent resistivity pseudosection of the models presented in this study gives error 2.1 percent for N=l level while less than 0.5 percent for the other levels. The gradual inversion approach which is decreased with 10m coefficient of the initial damping factor, X=10, gives better solution according to the traditional one which is used fixed damping value. Also, for the homogeneous initial resistivity guess, the arithmetic average of the field data or its multiples could be choosen. The topographical resistivity effects are significant in areas where slope angels are more than 10 degrees. The effects are excessive together with increasing of the slope of terrain. The normalized data can be inverted as if there were no terrain variation, or they were the response of a flat earth. Incorporation of the terrain topography into two- dimensional resistivity inversion is difficult, and time consuming. Thus, on the interpretation of the data acquired on rough terrain, the first approach is much convenient than the other one. In conclusion, reliability of the current study tested on a landslide area of Güzelyah, Gürbulak, Trabzon (NE Turkey). The three-dimensional resistivity imaging of the landslide is predicted using two-dimensional inversion.
Benzer Tezler
- The use of integrated geophysical methods for groundwater exploration in ghana
Gana bölgesinde yeraltı suyu araştırmaları için entegre jeofizik yöntemlerin kullanılması
HAFİZ MOHAMMED NAZİFİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Jeofizik MühendisliğiSakarya ÜniversitesiJeofizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
Prof. Dr. LEVENT GÜLEN
- Gravimetrik jeoit belirlemede topoğrafik etkilerin araştırılması üzerine bir çalışma
A study on investigation of terrain effects in gravimetric geoid determination
SEVDA OLGUN
Doktora
Türkçe
2023
Jeodezi ve FotogrametriKocaeli ÜniversitesiJeodezi ve Jeoinformasyon Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYDIN ÜSTÜN
PROF. DR. ORHAN AKYILMAZ
- Effect of bright sunshine duration on the selection of settlement location: A GIS method applied to Çankırı province
Güneşlenme süresinin yerleşim yeri seçiminde etkisi: Çankırı iline uygulanan CBS yöntemi
EMRE ERDOĞAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2004
Jeodezi ve FotogrametriOrta Doğu Teknik ÜniversitesiJeodezi ve Coğrafi Bilgi Teknolojileri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. VEDAT TOPRAK
- Long term deformation and earthquake history of the Ovacik fault (Eastern Turkey): Implications and contributions to the intra-plate deformation of Anatolia
Ovacık fayı'nın uzun süreli deformasyonu ve deprem tarihçesi: Anadolunun levha-içi deformasyonuna etkisi ve katkısı
MÜGE YAZICI
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BORİS NATALIN
DR. ÖĞR. ÜYESİ CENGİZ ZABCI
- Akarsu kıyı yerleşimlerinde kent kimliğinin sürdürülebilirliği
Sustainability of urban identity of riverfront settlements
MERVE ÖZKAYNAK