Niyazi Berkes'in akademik ve politik düşünü
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 172671
- Danışmanlar: PROF.DR. TANER TİMUR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Siyasal Bilimler, Political Science
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2006
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 165
Özet
ÖZET Bu çalışmanın amacı, cumhuriyetin ilk kuşak aydınlarından olan Niyazi Berkes'in akademik ve politik düşününün incelenmesidir. Çalışmada önce Niyazi Berkes'in düşün yapısının oluşumunda ve gelişiminde önemli bir rolü olduğunu düşündüğümüz yaşamı belirli dönemeçleriyle ele alınmıştır. Ardından düşün yapısı, kurucu/etkileyici unsurları olarak kabul edilebilecek oryantalizm, din, Kemalizm, Marksizm konulan ekseninde incelenmiştir. Niyazi Berkes, Türkiye'nin“demokrasi”ye geçtiği yıllarda“komünistlik”le suçlanarak üniversiteden uzaklaştırıldığı için akademik yaşamım Kanada' da islamolog olarak sürdürmek zorunda kalan bir toplumbilimcidir. Uzmanlık alanlarının yanı sıra tarih, siyaset bilimi, ekonomi, felsefe, edebiyat eleştirisi, folklor, düşünce tarihi gibi pek çok alanda eserler vermiş; bilimsel alandaki teorik sorunsallardan güncel politik konulara kadar geniş bir ilgi/bilgi alanım inceleme konusu etmiştir. Sosyoloji eğitiminin Türkiye'de kurumsallaşmasına, ampirik verilere dayalı bilim anlayışının yerleşmesine dikkate değer katkılar sunmuştur. Türkiye'nin çok partili yaşama geçtiği yıllarda demokratik muhalefetin önde gelen aydınlarından biri olmuş; 1960'h yıllarda ise Yön Hareketi çerçevesinde sol düşünce atmosferinin belirlenmesinde ve Kemalizmin Sosyalizmden esinlenerek yeniden yorumlanmasında önemli katkısı olmuştur. Akademik yasanımın önemli bir bölümünü Batılı bir üniversitede sürdürmesine rağmen Batıdaki akademik dünya ile bütünleşememiş; eserlerini ağırlıklı olarak Türkçe dilinde ve Türkiye'ye yönelik yazmıştır. Yurtsever ve toplumcu kişiliğe sahip bir aydın olarak Türkiye'nin ve Türkiye halkının sorunlarım bilimsel çalışmalarında öncelikli inceleme konusu etmiştir. Berkes'in akademik yaşamına DTCF'de Marksist düşüncede biri olarak başlayıp, Kanada' da soğuk savaş koşullarında bir İslam araştırmacısı olarak sürdürmek durumunda kalması düşün yapısında farklılaşmalara yol açmıştır. Buna ek olarak Batılı gelişmiş bir ülkede, Doğulu azgelişmiş bir ülkenin aydım olarak yaşadığı çatışmalar da düşüncesine yansımıştır. ivYurtdışındaki çalışmalarında Oryantalizmin kültürelci yaklaşımınm etkilerini görmek mümkündür. Bu doğrultuda yurtdışındaki eserlerinde Türkiye'nin modernleşme tarihini din, eğitim, hukuk gibi kültürel alanlardaki değişimi inceleyerek ele alır. Bununla birlikte yer yer Edward Said' in Oryantalizmi sömürgeciliğin keşif kolu olarak değerlendiren perspektifi ile paralel değerlendirmelerde bulunur. Kanada' daki çalışmalarını İslamolog olarak sürdürmesi düşün yapısında din ve laiklik olgularının merkezi bir yer edinmesine neden olur. Bu bağlamda Osmanlı ve Türkiye tarihinde dinin yerini ve sekülerleşme sürecini ayrıntılı olarak analiz eder. Özellikle yurtdışındaki eserlerinde dinin toplumsal değişmede başat bir rol oynadığını savunur. Türkiye'nin sekülerleşme sürecinin 18. yy'da başlamasına karşın Atatürk döneminde doruğuna ulaştığım söyler. Türk devriminin en önemli niteliği olarak değerlendirdiği laikliğin Türkiye'de özgün bir biçimde uygulandığım ifade eder. Düşün yapısının ana eksenini oluşturan Kemalizm'i Türkiye'nin geri kalmışlığına çözüm üretecek bir ideoloji olarak yeniden yorumlar. Kemalizmin milliyetçilik, devrimcilik, devletçilik gibi temel ilkelerinin içeriğini Sosyalizmden esinlenen bir perspektifle oluşturur. Kemalizmi antiemperyalist devletçi bir karakterde tanımlayan düşünceleri bugün kendisini“ulusal solcu”,“sol Kemalist”olarak nitelendiren akımlarda etkisini sürdürmektedir. Marx'in Berkes'in düşüncesindeki etkisi, özellikle Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi'ndeki yıllarda belirgindir. Yurtiçindeki yayınlarında sürekli atıf yaptığı Marx'in altyapı-üstyapı, sınıf mücadelesi gibi temel kavramlarının Türkiye gibi azgelişmiş ülkeler için geçerli olamayacağını düşünür. Türkiye'nin özgün bir tarihsel geçmişe sahip olduğu ve modern toplumsal sınıfların Türkiye'de tam olarak oluşmadığı gerekçelerinden hareketle Türkiye'nin kendi sosyalizm anlayışını yaratması gerektiği tezini üretir. Bu bağlamda Türkiye'deki temel çelişkinin sınıflar arasındaki çelişki değil, emperyalist ülkeler ve yerli işbirlikçileri ile Türkiye halkı arasındaki çelişki olduğunu savlar. Türkiye'ye özgü bilimsel bilgi ve sosyalizm üretme tezinin bir sonucu olarak da Osmanlı ve Türkiye tarihini, özgün yanlarım (Asya tipi üretim biçimi, doğulu despotizm, İslam) öne çıkararak analiz eder.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT The aim of this work is to examine the academic and political thought of Niyazi Berkes who is an early generation enlightened of the republic. First, his life with its important turnouts is discussed in this work which is thought to have an important role in Berkes' thought disposition. After that, his thought disposition is examined around orientalizm, religion, Kemalizm and Marxism which can be mentioned as the founding elements of his thought disposition. -Niyazi Berkes is a sociolog who had been forced to continue his academic life in Canada as an islamolog because of detraction from university by the accusation of being a communist. Along his other expertises he has lots of works of history, political science, economy, philosophy, literature criticism, folklore and history of thought. He also examined a wide space of interest/information from theorotical questions of science to current political issues. He has had very important contributions to institutionalization of sociology in Turkey and settlement of science depending on ampirical data. In the multiparty years of Turkey, he became a leading enlightened of democratic opposition and in 1960s he also contributed to the formation of left atmosphere in the framework of Yön movement and the reinterpretation of Kemalizm with the affect of socialism. Despite the fact that he continued an important part of his academic life in a Western university he couldn't integrate with the Western academic world. He wrote his works in Turkish and directed to Turkey. As being an enlightened, always in support of society, he examined primarily the problems of Turkish people and Turkey in his scientific works. As Berkes started his academic life in DTCF as a Marxist but obliged to continue in Canada as an Islam researcher under the conditions of Cold War, his thought disposition diffirentiated. Besides, in a developed Western country as an enlightened person of an underdeveloped Eastern country, the clashes he lived also has reflections on his thoughts. In his works abroad, it is possible to see the affects of culturalist approach of orientalism. In those works, he examines the modernization history of Turkey by VIexamining the changes in cultural spaces like religion, education and law. However he also has some estimations that are paralel with Edward Said's perspective of orientalism as the discovery branch of colonialism. Religion and secularism became to have a central place in his thought disposition as he was continuing his Works in Canada as an Islamolog. In this sense he examined the place of religion and secularism process in the history of Ottomans and Turkey in a detailed way. Especially in his works abroad, he advocated that religion has a leading role in social change. He said that even though the secularism process of Turkey started in 18.th century, it reaches its peak in the period of Atatürk. He mentioned that secularism, as the most important quality of Turkish revolution is being applied in Turkey in a unique way. He re-interpreted Kemalizm which is the main axis of his thought disposition as an ideology that would produce solutions to Turkey's underdevelopment. He composed the fundamental principles of Kemalizm like nationalism, statism and revolutionism with a perspective, inspired from socialism. His thoughts which is defining Kemalizm as an antiimperilist, statist path, stil have an affect on streams defining themselves as“nationalist left”and“left Kemalist”. The affects of Marx to his thoughts was clear especially in his years in DTCF. He thought that concepts like class struggle, substructure-superstructure which he usually refered to in his works in Turkey couldn't be valid in an underdeveloped country like Turkey. Moving from the reasons like 'Turkey has a unique past' and 'modern classes don't develop in Turkey exactly', he produced the thesis that Turkey should create its own socialism. In this sense, he advocated that the main contradiction in Turkey is not class contradiction but it is the contradiction between the imperialist countries with their local cooperators in Turkey and Turkish people. As a result of the this thesis, he analyses the Otoman and Turkish history by giving priority to their unique sides (like Asiatic type production, eastern despotizm and Islam). vu
Benzer Tezler
- Türkiye'nin modernleşme sürecine ilişkin olarak Şerif Mardin ve Niyazi Berkes'in görüşlerinin karşılaştırılması
Şerif Mardin and Niyazi Berkes' on Turkey's modernization process comparison of views
NEZİHE YAŞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Siyasal Bilimlerİstanbul Ticaret ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. UĞUR YASİN ASAL
- Türk düşünce hayatında Niyazi Berkes
Niyazi Berkes in the Turkish intellectual world
GÖKHAN AK
Doktora
Türkçe
2014
Siyasal BilimlerHacettepe ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. METE KAAN KAYNAR
- Niyazi berkes'in çağdaşlaşma ve eğitim ile ilgili görüşleri
The views of niyazi berkes related to modernization and education
SEYHAN SARP
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Programları ve Öğretimi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. M. ÇAĞATAY ÖZDEMİR
PROF.DR. TAYYİP DUMAN
PROF.DR. ÜLKER AKKUTAY
- İkinci dünya savaşı yıllarında çıkan yurt ve dünya dergisinde ekonomi tartışmaları
The economic debates in yurt ve dünya journal published during the second world war
BARIŞ ÇATAL
- Niyazi Berkes'in din ve devlet ilişkisine dair görüşleri
Niyazi Berkes' vievs on the relationship between religion and state
İLKER OFLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SELÇUK KIRTEPE