Türkiye-Azerbaycan ilişkilerinin güvenlik boyutu ve geleceği
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 175271
- Danışmanlar: DOÇ. DR. YAŞAR ONAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Uluslararası İlişkiler, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Harp Akademileri Komutanlığı
- Enstitü: Stratejik Araştırmalar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 246
Özet
TASNİF PİSİ ÖZET Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği, 1980 yılı ortalarından itibaren yaşanan sosyal ve siyasal sürecin kaçınılmaz bir sonucu olarak 1991 yılında dağılmış ve bunun üzerine Azerbaycan 18 Ekim 1991'de bağımsızlığını ilan etmiştir. Bağımsızlık sonrası Türkiye ile Azerbaycan arasındaki resmî ilişkiler, 9 Kasım 1991'de Türkiye'nin Azerbaycan'ı resmen tanıması ile başlamıştır. Türkiye, Azerbaycan'ın bağımsızlığını tanıyan ilk ülke olmuştur. Azerbaycan bağımsızlığını kazanması sonrası, önemli iç ve dış güvenlik sorunları ile karşılaşmıştır. Azerbaycan'ın karşılaştığı bu güvenlik sorunlarının temel nedenlerinden ilki: Azerbaycan'ın ekonomik, siyasi ve askerî olarak yeteri kadar güçlü olmaması, diğer bir deyişle millî güç unsurları içindeki hassas noktaları, diğer neden ise: küresel güç merkezleri ve bölge ülkelerinin uyguladıkları Azerbaycan politikaları olmuştur, özellikle, Azerbaycan'ın kendi etki alanında kalmasını sağlamaya çalışan Rusya Federasyonu'nun uyguladığı politikalar, Azerbaycan'ın 1990'lı yıllarda karşılaştığı güvenlik sorunlarının temel nedenini teşkil etmiştir. Aslında, kuzey-güney eksenini oluşturan Rusya Federasyonu, Ermenistan ve iran'ın uyguladığı politikalar, Azerbaycan'ı istikrarsızlaştınrken ve Azerbaycan'ın önemli güvenlik sorunları ile karşılaşmasına neden olurken, doğu-batı eksenini oluşturan ülkelerin uyguladığı politikalar, Azerbaycan'ın istikrarına ve güvenliğine olumlu katkıda bulunmuştur. Azerbaycan'ın bugün karşı karşıya olduğu en önemli iç ve dış güvenlik tehditleri: Dağlık Karabağ sorunu, Hazar'ın statüsü sorunu, enerji kaynakları ve petrol boru hatları güvenliği, büyük petrol şirketlerine olan bağımlılığın artması, işsizlik oranının çok yüksek olması, vatandaşlar arasındaki gelir farkının giderek büyümesi, bölgeciliğin önlenememesi, nomanklature kapitalizmi, rüşvet ve yolsuzluk, genç ve eğitimli nüfusun çalışmak için başka ülkelere göç etmesi ve sayıları bir milyonu geçen göçmenlerin sorunlarıdır. Soğuk Savaşın sona ermesi ile Azerbaycan ve Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinin bağımsızlıklarını kazanmaları, hem Türkiye açısından önemli fırsatların ortaya çıkmasına neden olmuş, hem de Türkiye'yi, Rusya Federasyonu ile büyük bir rekabetin içine itmiştir. Bu rekabetin en önemli odak noktası ise Azerbaycan olmuştur. Türkiye ile Rusya Federasyonu arasında yaşanan bu rekabet, Türkiye açısından önemli güvenlik sorunlarının ortaya çıkmasına neden olmuştur. Dağlık Karabağ'daki çatışmaların Nahçıvan'a sıçraması sonrası Türkiye'nin Rusya TASNİF DTSI iTASNİF PİSİ Federasyonu ile sıcak çatışmaya girme olasılığı, artan PKK terörü, S-300 krizi, Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ile ilişkilerin gerginleşmesi gibi 19901ı yıllarda Türkiye'nin karşılaştığı önemli güvenlik sorunları, Türkiye ile Rusya Federasyonu arasında yaşanan Azerbaycan odaklı rekabetin Türkiye'nin güvenliğine yansımaları olmuştur. 1994 yılında asrın anlaşmasının imzalanması sonrası, Rusya Federasyonu'nun bölgedeki hâkimiyetine karşı çıkmaya başlayan Amerika Birleşik Devletleri, Türkiye ve Azerbaycan'a destek vermeye başlamıştır. Bu bağlamda, Amerika Birleşik Devletleri'nin bölgede Rusya Federasyonu'nu dengeleyici bir güç olarak ortaya çıkması sonrası, Azerbaycan ve Türkiye'nin Rusya Federasyonu politikaları nedeniyle karşılaştığı güvenlik sorunları ortadan kalkmaya başlamıştır. Bugün de Kafkasya'daki mücadelenin en etkili iki aktörü Amerika Birleşik Devletleri ve Rusya Federasyonu'dur. Amerika Birleşik Devletleri ve Rusya Federasyonu'nun hem Türkiye, hem de Azerbaycan'a yönelik önemli baskı araçları vardır. Bu nedenle hem Türkiye, hem de Azerbaycan'ın uyguladıkları politikalarda, Amerika Birleşik Devletleri ve Rusya Federasyonu'nu daima hesaba katmaları gerekmektedir. Türkiye ve Azerbaycan'ın birbirine yönelik, ya da diğer bölge ülkelerine yönelik politikalarında, gerçekçi politikalar çerçevesinde hareket etmeleri gerekmektedir. Türkiye'nin Azerbaycan'ın ihracatı ve ithalatı içinde ancak dördüncü sırayı alabildiği, Türkiye'nin Azerbaycan'a ihracatının toplam ihracatının %0,8'ne ithalatının da %0,24'ne karşılık geldiği, Azerbaycan'ın komşuları içinde sadece Türkiye'ye yol vergisi uyguladığı, Azerbaycan'ın sahip olduğu petrol ve doğal gaz rezervlerini işletmek amacıyla, bugüne kadar oluşturduğu yirmi adet uluslararası konsorsiyumun sadece dördünde TPAO'ya pay verdiği, Azerbaycan'ın 2003 yılından beri Türk vatandaşlarına vize uygulamaya devam ettiği ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ni tanımak bir yana, Azerbaycan milletvekillerinin 29 Nisan 2004'te Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi'nde, Kıbrıs Türklerinin temsili için yapılan oylamaya bile katılmadığı göz önüne alındığında, iki ülke arasındaki ilişkileri tanımlamak için kullanılan“iki devlet, tek millet”söyleminin gerçekleri yansıtmadığı değerlendirilmektedir. TASNİFPISI
Özet (Çeviri)
TASNİF PİSİ ABSTRACT As an inevitable consequence of the social and political turmoil experienced after mid 1980, the USSR has been dismembered, and Azerbaijan has declared its independence on October 18, 1991. Official relations between Turkey and Azerbaijan, following independence, has started by Turkey's recognition of Azerbaijan. Turkey has been the first country to recognize Azerbaijan's independence. Following independence Azerbaijan has experienced important internal and external security problems. The inadequacy of Azerbaijan's economic, political and military strength constitutes the first among the main reasons of Azerbaijan's security problems. In other words points of fragility in the countries national power has occurred due to the Azerbaijan policies implemented by global and regional powers. Specifically policies implemented by the Russian Federation that targeted Azerbaijan to remain in its sphere of influence, caused the main reason of the security problems faced by Azerbaijan in the 1990ies. Actually, while the policies of the north-south axis like the Russian Federation, Armenia, and Iran have destabilized the country and caused it to experience security problems, the policies of the east-west axis countries have contributed to Azerbaijan's stability and security. The most important internal and extremal security threats faced by Azerbaijan today are as follows: The Nagomo-Karabagh issue, the Caspian Sea's status issue, security of energy resources, and oil pipelines, the incease of dependence to international oil companies, a high rate of unemployment, an increase in the difference of income levels between citizens, the inability to overcome regionalism, nomenclature capitalism, bribery and corruption, work related migration of young and educated population, and the problems of migrants which account to more than one million. The independence of Azerbaijan and Central Asian Republics following the end of the cold war created new opportunities for Turkey, but has also pushed Turkey into a big rivalry with the Russian Federation. Azerbaijan has been the most important issue in this rivalry. The rivalry experienced between Turkey and the Russian Federation, has caused important security problems for Turkey to develop. Following the extension of the fighting in Nagomo-Karabagh to Nahchevan, the Turco-Russian rivalry on Azerbaijan has had reflections on the security front. TASNtFDlSl HITASNİF PİSİ The security problems faced by Turkey can be stated as the possibility of Turkey entering an armed conflict with the Russian Federation, an increase in PKK terror, the S-300 crisis, and tension between Greece and Greek Cyprus Administration. After the signature of the“century's agreement”in 1994, the United States which started to oppose Russia's hegemony in the region, started supporting Turkey and Azerbaijan. Following the appearance of the United States as a balancing power against the Russian Federation in the region, the security problems of Azerbaijan and Turkey due to the Russian Federation's policies started to disappear. Today the United States and Russia are the main actors in the struggle in Eurasia. Both the United States and the Russian Federation have instruments to put pressure on Turkey and Azerbaijan. For this reason, Turkey and Azerbaijan have to take the United States and the Russian Federation into account in the policies they implement. In regarding to policies concerning each other, or other countries of the region, Turkey and Azerbaijan have to be realistic. Considering that Turkey holds the forth place in Azerbaijan's imports and exports, that Turkey's export to Azerbaijan constitutes 0.8 percent of its total exports and that its imports from Azerbaijan constitute 0.24 percent of its total imports, that Azerbaijan only implements a transport tax to Turkey among its neighbors, that Azerbaijan has only given a share to TPAO in four of the international consortiums formed to manage the country's oil and gas reserves, that Azerbaijan requires a visa from Turkish citizens since 2003, that Azerbaijan has not only failed to recognize The North Cyprus Turkish Republic, but has also failed to participate in the Council of Europe Parliamentarian Assembly, session of April 29, 2004 vote for the representation of Turkish Cypriots, it can be concluded that the phrase“separate states, one nation”used to describe the relations between the two countries does not reflect the reality. TASNİF PİSİ IV
Benzer Tezler
- Stratejik ortaklıktan müttefikliğe: Türkiye-Azerbaycan ilişkilerinin askeri boyutu (1991-2023)
From strategic partnership to alliance: The military dimension of Türkiye-Azerbaijan relations (1991-2023)
TAHİR BURAK TEKMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Uluslararası İlişkilerKarabük ÜniversitesiUluslararası Politik Ekonomi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ ASKER
- Azerbaycan-Avrupa ilişkilerine Rusya ve Türkiye'nin yeri
The Position of Russia and Turkey in Azarbaijan-Europe relations
ELDAR ALİYEV
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Uluslararası İlişkilerAnkara ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. EREL TELLAL
- Türkiye-Azerbaycan ilişkilerinin ekonomi politiği
Political economy of Türkiye-Azerbaijan relations
NARMIN RZAYEVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Uluslararası İlişkilerKarabük ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ ASKER
- Soğuk savaş dönemi sonrası Türk dış politikasında enerji güvenliği ve Azerbaycan
Energy security and Azerbaijan in Turkish foreign policy in Post - Cold War era
DUHAN KALKAN
Doktora
Türkçe
2015
EnerjiGazi ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET SEYFETTİN EROL
- Türk-Sovyet ilişkileri kapsamında Kafkasya'daki siyasi, kültürel ve ekonomik olayların Türk basınına yansıması (1920-1928)
The reflection of political, cultural and economic events in the caucasus on the Turkish press within the scope of Turkish-Soviet relations (1920-1928)
AYŞE NUR KALKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
TarihMarmara ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OKAN YEŞİLOT