Güney yarımkürede seçilen bölgelerde kısa dönemli çift yıldızların tayfsal ve fotometrik incelenmesi
Spectroscopic and photometric study of short period binary stars in selected regions of Southern hemisphere
- Tez No: 177837
- Danışmanlar: PROF.DR. OSMAN DEMİRCAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Astronomi ve Uzay Bilimleri, Fizik ve Fizik Mühendisliği, Astronomy and Space Sciences, Physics and Physics Engineering
- Anahtar Kelimeler: Örten Çift Yıldızlar, Yıldız Oluşum Bölgeleri, Çoklu Yıldız Sistemleri, Mus, V831 Cen, V964 Cen, PT Vel
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Fizik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 122
Özet
Bu tezde Lower Centaurus Crux OB oymağından seçilen ? Mus-A, V831 Cen-A ve V964 Cen ile basık yörüngeli PT Vel yakın çift yıldız sistemlerinin yüksek çözünürlüklü (?/?? ~ 41000) échelle tayfları analiz edilmiştir. ? Mus, V831 Cen ve PT Vel'in dikine hızları çapraz eşleme ve tayfın Fourier analizi ile ayıklanması (KOREL) tekniği ile belirlenmiştir. Program yıldızlarının tayfsal yörünge parametreleri literatürdeki fotometrik gözlemler ile birleştirilerek sistemlerin mutlak parametreleri ilk kez duyarlı bir şekilde elde edilmiştir. ? Mus-ABC çoklu sisteminin en parlak üyesi olan ? Mus-A'nın Hipparcos ve Strömgren fotometrileri ile dikine hız verilerinin eş zamanlı çözümünden yıldız sistemi içinde temel parametreleri birbirine çok benzeyen iki yıldız bulunmuştur: M1= 3,30 M ???? , M2= 3,29 M ???? , R1=2,14 R ???? , R2=2,13 R ???? , T1=12700 K ve T2=12550 K. KOREL ile ayıklanmış tayf çizgilerine yapılan model atmosfer fitleri birinci bileşenin eş zamanlı dönme hızından daha yavaş, ikinci bileşenin ise eşzamanlı döndüğünü göstermiştir. ? Mus'un birinci bileşeninin yörünge ile eş zamanlı dönmemesinin nedeni, sistemden açısal momentum kaybı ile eşzamanlı dönmenin bozulduğu ve ikinci bileşenin de eş zamanlı dönmeyi birinci bileşene göre daha kısa sürede yakalamasıdır. Dikine hızlar, öz hareket, uzay hızları ve Hipparcos koordinatları ? Mus-A'nın görsel bileşeni ? Mus-B ile çekimsel olarak bağlı olmadıklarını göstermiştir. Uzay hızları ? Mus-A'nın Lower Centaurus Crux'a üye olma ihtimalini zayıflatsa da, H-R diyagramında genç yıldızların arasındaki konumu bu ihtimali kuvvetlendirmektedir. ? Mus-B'nin kinematik özellikleri ise Lower Centaurus Crux'a üye olduğunu göstermektedir. Sistemin fotometrik çözümünden hesaplanan uzaklığı (103 ± 5 pc) Hipparcos'un trigonometrik paralaksından elde edilen uzaklığa (124 ± 9 pc) göre daha yakın bulunmuştur. V831 Cen-ABCD çoklu sisteminin parlak üyesi V831 Cen-A yakın çift yıldız sisteminin dikine hızları ile Geneva fotometrik verisinin eş zamanlı çözümleri sistemin B7V ve B8V tayf türünde iki yıldızdan oluştuğu belirlenmiştir. V831 Cen-A'nın vii mutlak parametreleri M1= 3,77 M ???? , M2= 3,26 M ???? , R1=2,32 R ???? , R2=2,15 R ???? , T1=13800 K ve T2=12700 K olarak belirlenmiştir. KOREL ile ayıklanmış He I 5875 Å çizgi kesitlerinin model atmosferleri ile analizinden hesaplanan dönme hızları iki bileşenin de yörünge ile eş zamanlı dönme yaptığını göstermiştir. Üçüncü bileşen Hipparcos'un Geçiş Verisi kullanılarak ilk defa görüntülenebilmiştir. Sistemin fotometrik çözümlerinden hesaplanan uzaklığı (105 ± 6 pc), Hipparcos'un trigonometrik paralakstan hesaplanan uzaklık (106 ± 17 pc) ile uyum içerisindedir. Basık yörüngeli (e=0.130) bir çift yıldız sistemi olan PT Vel'in hassas dikine hız verileri ile Hipparcos ve ASAS fotometrisine ait verilerin ortak çözümleri sistemin duyarlı mutlak parametrelerin hesaplanmasına olanak sağlamıştır: M1= 2,18 M ???? , M2= 1,61 M ???? , R1=2,09 R ???? , R2=1,55 R ???? , T1=9250 K ve T2=7650 K. Hipparcos ve ASAS ışık eğrilerinin yıllara göre çözümlerinden elde edilen farklı enberi boylamı değerlerinin zamana göre değişimi, sistemin U=182 ± 8 yıllık bir eksen dönme dönemine sahip olduğunu göstermiştir. PT Vel sisteminin yaş tayininde, element bolluğu (Z=0.02 ve Y=0.30) ve 355 milyon yıl değerli yaş eğrisi, sistemin H-R diyagramı üzerindeki konumları ile en iyi uyumu sağlamıştır. Sistemin fotometrik çözümlerinden bulunan uzaklığı (162 ± 2 pc), Hipparcos'un trigonometrik paralakstan hesaplanan uzaklığı (163 ± 3 pc) ile uyum içerisindedir. Eksen dönmesi gösteren PT Vel'in gözlemsel eksen dönmesindeki relativistik katkı ~%9 olarak bulunmuştur. Gözlemsel (k2obs=-2.61) içyapı sabitinin teorik ( teo k2 =-2.40) içyapı sabitinden daha küçük çıkması bileşenlerin teorik modellere göre tahmin edilenden kütlesel olarak daha sıkışık olduğunu göstermiştir. Lower Centaurus Crux üyesi olduğu bilinen V964 Cen sisteminin yüksek çözünürlüklü tayfları incelenmiş ve tayfın optik bölgesinde ikinci bileşene ait tayf çizgilerine rastlanmamıştır. Hipparcos fotometrisinin de desteklediği gibi V964 Cen'in zonklayan bir yıldız olması muhtemeldir.
Özet (Çeviri)
Özet çevirisi mevcut değil.
Benzer Tezler
- Assessment of urbanization history of Addis Ababa city, Ethiopia
Addıs Ababa cıty, Ethıopıa'nın kentleşme tarihinin değerlendirilmesi
ABDURAHMAN HUSSEN YIMER
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMersin ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ CENAP YOLOĞLU
- Güney yarımkürede seçilen bazı W UMa türü çift yıldızların tayfsal ve fotometrik incelenmesi
Spectroscopic and photometric study of some W UMa type binary stars selected in the southern hemisphere
BURCU ÖZKARDEŞ
Doktora
Türkçe
2010
Astronomi ve Uzay BilimleriÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET ERDEM
- Güney yarım küreden seçilmiş algol türü örten çift sistemlerin fotometrik ve tayfsal analizi
Photometric and spectroscopic analysis of selected algoltype eclipsing binary systems from the southern hemisphere
ASLI BOLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Astronomi ve Uzay BilimleriÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiUzay Bilimleri ve Teknolojisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DERYA SÜRGİT
- Gezegenimsi bulutsu çekirdeklerindeki örten çift yıldızlar
Eclipsing binary nuclei at the center of planetary nebulae
MELİKE AFŞAR
Doktora
Türkçe
2006
Astronomi ve Uzay BilimleriEge ÜniversitesiAstronomi ve Uzay Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. CAFER İBANOĞLU
- Soğutmalı treylerde güneş enerjisi destekli soğutmanın teorik olarak incelenmesi
Theoretical investigation of solar energy assisted cooling in refrigerated trailers
YUSUF TAHA İSMAİLOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
EnerjiYıldız Teknik ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DENİZ ULUSARSLAN