Geri Dön

Mağara çökellerinin iz element içeriğinden paleoiklim koşullarının belirlenmesi

Determination of paleoclimatic conditions from the trace element record of speleothems

  1. Tez No: 182216
  2. Yazar: GİZEM ŞENOĞLU
  3. Danışmanlar: PROF.DR. SERDAR BAYARI
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: LA-ICPMS, speleotem, mağara taşı, dikit, paleoiklim, Anadolu, Küçük Buz Çağı, LA-ICPMS, speleothem, paleoclimate, Anatolia, Little Ice Age
  7. Yıl: 2006
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 116

Özet

Mağara taşları, bollukları mağara içindeki ve dışındaki çevresel koşullarcadenetlenen iz elementler içermektedirler. Bu çalışmada Yelini Mağarası'na (Eskişehir,orta-batı Anadolu) ait 131.5 mm uzunluğunda bir dikit örneğinde iz elementiçeriğindeki değişim 266 nanometre dalga boylu lazer aşındırma sistemi içerenICPMS cihazı ile incelenmiştir. Taban ve orta bölümlerine ait U/Th yaşları, örneğinklim Optimumu ile Küçük Buz Çağı iklim dönemlerini içeren MS 1145 ile 1700 yıllarıarasında çökeldiğini göstermektedir. Beyaz ve krem renkli laminalarınardalanmasından oluşan örnekte beyaz laminaların krem renklilerden daha inceolduğu görülmüştür. Örneğin ortalama lamina kalınlığı 251 mikron olarakbelirlenmiştir. Çökelin bazı bölümleri buharlaşmayı gösteren gözenekler içermektedir.Örnekte çökelim dönemi boyunca, Mg, P, S, Mn, Sr, Ba, Na, Al, Si, Fe, Ni, Cu, Zn,Rb, Th, U ve Ca'u içeren 17 elemente ait 29 izotopun bolluk değişimi incelenmiştir.Çalışmada kullanılan kesitler 10 mikron/s hızla taranmıştır. Toplanan veriler Ca-43izotopuna göre standartlaştırılarak lazer absorbsiyon salınım etkisi giderilmiştir.Verilere uygulanan Pearson's korelasyon ve hiyerarşik öbekleme analizleri karbonatgrubu (Ca, Mg, Sr, Ba, U ve Rb), Al-Si grubu (Na, Al, S, Fe, Mn, Ni, Cu, Zn ve Th) veorganik grubu (P and S) altında üç farklı element birlikteliğinin varlığını göstermiştir.Element sayımları ağaç halkalarına dayalı geçmiş yıllık yağışlar ve kuzey yarıküregeçmiş hava sıcaklıkları ile karşılaştırılmıştır. Mg ve diğer karbonat grubuelementlerin bollukları artan hava sıcaklığı ve beslenim suyu geçiş süresi ileartmaktadır. Al-Si grubu element bolluklarının yüzeydeki sellenme olayları ile ilgiliolduğu düşünülmektedir. P ve S bollukları ılıman-yağışlı dönemlerde artmaktadır. Pve Mg'un yıllık ve mevsimlik ölçekteki değişimi bu elementlerin geçmiş sıcaklık veyağış hakkında iyi birer gösterge olabileceklerine işaret etmektedir.

Özet (Çeviri)

Speleothems, formed in cave environment, contain trace elements whose spatialabundance variation is controlled by the temporal changes in environmentalconditions in and outside the cave environment. A 266 nanometer UV laser ablationsystem coupled with an ICPMS has been used in this study to investigate theelemental abundance variation in a 131.5 mm long stalagmite taken from Yelini Cave(Eskişehir, central-west Anatolia). Based on two U/Th dates from bottom and middlesections, the sample was found to have deposited between 1145 AD and 1700 AD, aperiod that extends in Medieval Climatic Optimum and Little Ice Age periods. Totalthickness of both laminae averages to 251 microns. Parts of speleothem include vugyzones as indicator of enhanced evaporation. Abundance of 29 isotopes of 17elements including Mg, P, S, Mn, Sr, Ba, Na, Al, Si, Fe, Ni, Cu, Zn, Rb, Th, U and Cahas been measured in order for determining the environmental conditionsthroughout the depositional period. The speed of 10 microns per second was usedfor profiling along evolution axis. Collected data were normalized to eliminate theeffect of laser absorption fluctuations that occurred due to varying color andcrystallinity. Pearson?s correlation and hierarchical cluster analyses revealed threeelemental associations, namely carbonate group (Ca, Mg, Sr, Ba, U and Rb), Al-Sigroup (Na, Al, S, Fe, Mn, Ni, Cu, Zn and Th) and organic group (P and S).Comparison of elemental signal series with those of tree-ring based past annualprecipitations and with Northern hemisphere mean annual temperature revealed thefollowings. Mg and other members of carbonate group are positively correlated withincreasing temperature and residence time. Abundance of elements in Al-Si groupseems to be associated with flood recharge. P and S signals have increased duringmild and wet climatic periods. Analyses of annual to sub-annual variations of P andMg proved that these elements as remarkable proxies for short term variations ofpast temperature and precipitation.

Benzer Tezler

  1. Mağara çökellerinin elektron spin rezonans yöntemi ile incelenmesi

    ESR (elektron spin resonance) studies of cave deposits

    GÜL ANBAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    Fizik ve Fizik MühendisliğiHacettepe Üniversitesi

    Fizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ.DR. ÜLKÜ ULUSOY

  2. Mağara örneklerinin ESR (elektron spin rezonans) yöntemi ile incelenmesi ve tarihlenmesi

    Investigation and dating of cave deposits by ESR (electron spin resonance) method

    ENİS SERT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    Fizik ve Fizik MühendisliğiHacettepe Üniversitesi

    Fizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ÜLKÜ ULUSOY

  3. Güneybatı Anadolu'da mağara çökellerinin incelenmesi ve paleoiklimsel değerlendirmeleri

    Investigation of speleothems in Southwestern Anatolia and paleoclimatic evaluations

    MEHMET ORUÇ BAYKARA

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    Jeoloji MühendisliğiPamukkale Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET ÖZKUL

  4. Harmanköy (Bilecik)-Beyyayla (Eskişehir) karst sistemindeki mağara çökellerinin incelenmesi

    Investigation of cave deposits in the Harmanköy (Bilecik)-Beyyayla (Eskişehir) karst system

    MEHMET EVREN SOYLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    Jeoloji MühendisliğiHacettepe Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ.DR. MEHMET EKMEKÇİ

  5. Nadir toprak elementlerinin iyon değiştirici reçinelerle ayrılmasında sodyum trimetafosfatın yeni bir elüent olarak incelenmesi

    Investigation of sodium trimetaphosphate as a new eluting agent for the separation of rare earth elements by ion exchange resins

    ŞANA KUTUN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1999

    Kimyaİstanbul Teknik Üniversitesi

    Kimya Ana Bilim Dalı

    DOÇ.DR. AYÇİÇEK AKSELİ