İnönü dönemi kültür hayatı (1938-1950)
Cultural life during the İnönü era (1938-1950)
- Tez No: 187371
- Danışmanlar: PROF.DR. BAYRAM KODAMAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Kültür, Hümanizm, Cumhuriyet Halk Partisi, Halkevleri, Dil, Tarih, Edebiyat, Basın-Yayın, Güzel sanatlar
- Yıl: 2006
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 207
Özet
VÖZET11 kasım 1938'de smet nönü'nün Cumhurbaşkanı olmasıyla birlikteCumhuriyet tarihinde yeni bir dönem başlamıştır. nönü göreve gelir gelmez, devletyönetimi ve CHP'de kendi siyasi, ekonomik ve kültürel politikalarını hayatageçirecek kadroları göreve getirmiştir. 1940'lı yıllardan itibaren Atatürk dönemikültür anlayışı olan laik- milliyetçi yaklaşımların yerini laik-hümanist anlayış veuygulamalar almıştır.Hümanist anlayış, Tanrı merkezli sosyal ve kültürel hayatın yerine, insanmerkezli bir yapılanma öngörmüş ve aynı anlayış, yönetim tarafından Latin-Yunankültür kaynaklarına inilmesi olarak tarif edilmiştir. ncelediğimiz dönemde Latin-Yunan kültürüyle, Türk kültürü kaynaştırılarak Türk hümanizmi yaratılmasıamaçlanmıştır. Bu amaçla dönemin başat kurumları olarak kabul edilen, Halkevlerive Odaları, Üniversiteler ile döneme özgü kurulan Köy Enstitülerinde aynı anlayışıhayata geçirecek uygulamalar başlatılmıştır.Hümanist anlayış, kültürün önemli unsurlarından olan dil, tarih ve edebiyatada yansımıştır. Dilde, Arapça ve Farsça kökenli kelimeler tasfiye edilmiş, tasfiyeedilen kelimelerden doğan boşluksa, batı kökenli kelimeler veya yeni türetilenkelimelerle doldurulmaya çalışılmıştır. Diğer yandan tarihte, Orta Asya merkezlitarih anlayışının yerini, kazı çalışmalarıyla Anadolu ve Eski Çağ merkezli tarihanlayışı almıştır. Edebiyatta şiir, roman ve klasikler çerçevesinde aydınlar arasındaideolojik gruplaşmalar yaşanmıştır. Devlet uygulamış olduğu kültür politikalarınıtabana yaymayı amaçlarken, basın-yayın ile güzel sanatlardan yararlanma yolunagitmiştir. Fakat II. Dünya Savaşının getirdiği ekonomik sıkıntılar gazete, mecmua veradyo yayınlarının geniş kitlelere ulaşmasını engellemiştir.Diğer yandan, 1946'da çok partili hayata geçilmesiyle birlikte, bazı aydınlarhümanist anlayışa muhalefetlerini dile getirmişlerdir. Muhalefet partilerinin veaydınların eleştirileriyle devlet, uyguladığı kültür anlayışından tavizler vermeyebaşlamıştır. Bu eleştirilere ve tavizlere karşın, hümanizm anlayışı 1950'lere kadardevletin kültürel uygulamalarını yönlendirmiştir.
Özet (Çeviri)
VIABSTRACTA new era began in the history of the new Turkish Republic when IsmetInonu rose to the post of presidency on the 11th of Nov. 1938. Soon after he tookover this position, he set up his own cadre in the Republican People?s Party andgovernment bureaucracy, which would initiate their own political, economical andcultural policies. From the 40ies, Secular/nationalist practices were replaced forsecular/humanistic policies.Humanistic philosophy was founded on human-centered approach discardingthe divine-centered social and cultural view of the world. This understanding wasdescribed as the re-discovery of Latin/Greek sources in culture. During the era inTurkey that we have closely studied, the authorities aimed to create a neo-TurkishHumanism built on the blended form of the Latin/Greek culture with the Turkishone. To this end, three dominant institutions were created and they took over thismission, namely, People?s houses, universities and Village School Institutions. Thislast one was solely founded to serve that aim.Humanist approach also found a positive reaction three key areas of culture,namely in the language, history and literature. Words in language with Persian orArabic-origin were almost completely eliminated and the gap resulted from theelimination scheme was filled with the words newly-derived or those from Europeanlanguages. On the other hand, the former approach in historical studies based on theMiddle Asia was left in favour of Old Anatolian civilizations and ancient cultures. Inliterature, as well, people witnessed various distinct ideological sects amongintellectuals gathering around classical works and fiction. The central authorities alsoattempted to make all these effort popular in the public through the media and finearts. Nevertheless, hardships experienced pre- and post-war hindered all thesepractices from reaching the masses.
Benzer Tezler
- İnönü Dönemi kültür politikaları ve kütüphaneciliğin gelişimi (1938- 1950)
Cultural policies of the İnönü Period and the development of librarianship (1938-1950)
AGİT ATAŞ
- Cumhuriyet Dönemi hükümetlerinin kültür politikalarında müziğin yeri ve önemi (1938-1980)
The place and importance of music in the cultural policies of Republic Period governments (1938-1980)
ESRA ÇETİN
- Tek Parti Döneminde Trabzon'da eğitim faaliyetleri 1923-1950
The era single part of goverment education activities in Trabzon 1923?1950
MUZAFFER BAŞKAYA
- Milli Şef Döneminde Aydın'da basın yayın hayatı (1939-1950)
Press fabrications life in Aydın in the 'National Chief' periot(1939-1950)
MERTCAN ÇELİK
- Çok partili dönemde kültür politikaları ve sanata yansımaları (1946-1960 )
Culture politics in multi party and effects on art ( 1946-1960 )
BAŞAK KATRANCI KASALI
