Anadolu Selçuklu Devletinde üç kardeş devri: 1246-1266
Three brothers time in Anatolian Seljuks: 1246-1266
- Tez No: 188151
- Danışmanlar: PROF. DR. KEMAL GÖDE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: II. İzzeddin Keykavus, IV. Rükneddin Kılıç Arslan, II. AlaeddinKeykubad, Moğollar, Bizans, Anadolu, Türkmenler, İzzeddin Keykavus II, Rükneddin Kılıç Arslan IV, Alaeddin Keykubad II, Mongols, Byzantine, Anatolia, Turkomans
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 131
Özet
Anadolu Selçuklu Devleti açısından önemli bir dönüm noktalarından bir tanesi olanÜç Kardeş Devri 1246-1266 yılları arasındaki dönemi kapsamaktadır. Bu dönem II.Gıyaseddin Keyhüsrev'in ölümüyle başlamış, IV. Rükneddin Kılıç Arslan'ın ölümüyle desona ermiştir.Sultan II. Gıyaseddin Keyhüsrev'in ölümünün ardından geride üç oğlu kalmış vebunlardan onbir yaşındaki II. İzzeddin Keykavus devlet adamlarının yardımlarıyla 1246yılının Ocak ayında tahta çıkartılmıştır. II. İzzeddin Keykavus'un tahta çıkışının ardındanMoğol elçilerinin gelerek yeni sultanı Moğol Kağanı'nın huzuruna çağırmışlar fakat II.İzzeddin Keykavus, yerine kendisi kadar sultan olduğunu söylediği kardeşi IV. RükneddinKılıçarslan'ı göndermiştir. IV. Rükneddin Kılıçarslan, Moğolistan'da geçirdiği üç yılınardından Moğol Kağanından Anadolu'nun sultanlığına dair bir yarlığ almayı başarmış vetekrar Anadolu'ya dönmüştür. IV. Rükneddin Kılıçarslan, Anadolu'ya dönüşünün ardındankardeşi II. İzzeddin Keykavus'tan tahtı kendisine bırakmasını istemiştir. Bu isteğin kabuledilmeyişi üzerine iki kardeş arasında Sultan Kervansarayı civarında meydana gelen savaşı II.İzzeddin Keykavus kazanmıştır. Savaşın ardından saltanat naibi Celaleddin Karatay'ıntavsiyeleriyle üç kardeşin aynı anda tahta çıkmaları uygun görülmüştür. Böylece üç kardeş II.İzzeddin Keykavus, IV. Rükneddin Kılıçarslan ve II. Alâeddin Keykubad aynı anda tahtaçıkmışlardır. 1249-1254 yılları arasında devam eden bu dönemde her ne kadar üç kardeştesultan gibi gözükseler de II. İzzeddin Keykavus ülke üzerinde tek söz sahibi olmuştur.1254 yılında önce Atabeg Celaleddin Karatay'ın ardından da II. AlâeddinKeykubad'ın ölümlerinin ardından birlik havası dağılmış ve IV. Rükneddin Kılıçarslan tekrartahtta hak iddia etmeye başlamıştır. IV. Rükneddin Kılıçarslan'ın bu iddiası üzerine iki kardeşarasında tekrar savaş meydana gelmiş, II. İzzeddin Keykavus bu savaştan da galip gelerekiktidarını pekiştirmiştir.II. İzzeddin Keykavus'un iktidarı, 1256 yılında Moğol kumandanı Baycu Noyan'ınAnadolu'ya kışlak aramaya gelmesiyle sarsılmıştır. II. İzzeddin Keykavus, bu durumkarşısında devlet adamlarını tahrikiyle savaşa karar vermiş ve bir orduyu Baycu Noyanüzerine göndermiştir. II. İzzeddin Keykavus gönderdiği ordunun yenilmesi üzerine, başkentKonya'dan ayrılarak Antalya'ya gitmiş, oradan da İznik-Rum İmparatoru Laskaris'in yanınakaçmıştır. II. İzzeddin Keykavus'un Laskaris'in yanına kaçmasının ardından Baycu Noyan,Selçuklu tahtına IV. Rükneddin Kılıçarslan'ı çıkartmış ve ardından Moğolların Bağdatkuşatmasına katılmak amacıyla Anadolu'dan ayrılmıştır. Bunu fırsat bilen II. İzzeddinKeykavus, Laskaris'in yanından Konya'ya geri dönmüş ve Selçuklu tahtını tekrar elegeçirmiştir. IV. Rükneddin Kılıçarslan, bunun üzerine İlhanlı hükümdarı Hülagü'nünhuzuruna yardım almak amacıyla gitmiş ve yanında Moğol askerleriyle Anadolu'ya geridönmüştür. Fakat IV. Rükneddin Kılıçarslan, Moğolların yardımına rağmen kardeşi II.İzzeddin Keykavus'u bertaraf edememiş ve tekrar İlhanlı hükümdarı Hülagü'nün yanınagitmek zorunda kalmıştır. Bunun üzerine II. İzzeddin Keykavus da İlhanlı hükümdarınınhuzuruna varmış ve bağlılığını bildirmiştir. Hülagü, Büyük Moğol Kağanı Mengü Han'ınyarlığı doğrultusunda hareket ederek Selçuklu ülkesini iki kardeş arasında paylaştırmıştır.Buna göre II. İzzeddin Keykavus başkenti Konya olan Kayseri hududundan Antalyasahillerine kadar uzanan topraklara; IV. Rükneddin Kılıç Arslan ise başkenti Tokat olanSivas'tan Sinop ve Samsun limanlarına kadar olan Danişmendiye vilayetine kadar olantopraklara hükmedecekti. Fakat bu paylaşımı IV. Rükneddin Kılıç Arslan ve veziri PervaneMuineddin Süleyman yeterli görmemişler ve II. İzzeddin Keykavus'un topraklarını elegeçirmek amacıyla plan yapmışlardır. Bu doğrultuda IV. Rükneddin Kılıç Arslan ve özelliklePervane Muineddin Süleyman işgalci Moğolları II. İzzeddin Keykavus aleyhindekışkırtmışlardır. Moğollar ise bu kışkırtmalara kanarak 1262 başlarında II. İzzeddin Keykavusüzerine bir sefer düzenlemişler ve II. İzeddin Keykavus'u ağır bir yenilgiye uğratmışlardır.Bunun üzerine II. İzzeddin Keykavus önce Antalya'ya oradan da İstanbul'a eskiden yardımettiği İmparator Mihael Paleologos'un yanına kaçmıştır. II. İzeddin Keykavus İstanbul'dakaldığı günlerde önce Bizans tahtını daha sonra da Selçuklu tahtını ele geçirmek için planyapmış fakat bu planları Bizans İmparatoru tarafından öğrenilmiştir. Akabinde II. İzzeddinKeykavus tutuklanmış ve Enez Kalesi'ne hapsedilmiştir. Bir süre söz konusu kalede hapiskalan II. İzzeddin Keykavus 1262 yılının kış mevsiminde Müslümanlığı kabul etmiş olanAltınorda hükümdarı Berke Han tarafından kurtarılmış ve Kırım'a götürülmüştür. Selçuklutahtını tekrar ele geçirme hayalleri kuran II. İzzeddin Keykavus ölüm tarihi olan 1277 yılınakadar Kırım'da kalmış ve bu amacına ulaşamamıştır.II. İzzeeddin Keykavus'un İstanbul'a kaçışının ardından IV. Rükneddin Kılıç ArslanMoğolların da onayıyla Selçuklu tahtına çıkmıştır. IV. Rükneddin Kılıç Arslan, müstakilsaltanat döneminde genellikle Türkmen isyanlarıyla uğraştığı gibi Pervane MuineddinSüleyman'la da uğraşmak zorunda kalmıştır. IV. Rükneddin Kılıç Arslan ve PervaneMuineddin Süleyman arasında devam eden siyasi çekişme 1266 yılında daha da ayyukaçıkmıştır. Sonunda Pervane Muineddin Süleyman en iyi bildiği yöntem olan entrikayabaşvurarak IV. Rükneddin Kılıç Arslan'ı Moğollara öldürtmek suretiyle ortadan kaldırmıştır.IV. Rükneddin Kılıç Arslan'ın ölümüyle de üç kardeş devri sona ermiştir.Üç kardeş devri için genel olarak Moğolların Anadolu'ya tamamen hâkim olduğukaranlık bir devir olduğu söylenebileceği gibi, Türkmen isyanlarıyla beylikler dönemini veAnadolu Türklüğü'nün canlanışını müjdelemesi bakımından önemlidir.
Özet (Çeviri)
Three Brothers time which was one of the turning point of Anatolian Seljuk, includesthe period of 1246-1266. This period started with the die of Gıyaseddin Keyhüsrev, and endedthe die of Rukneddin Kılıçarslan IV.Sultan Gıyaseddin Keyhüsrev II left three suns. One of them İzzedin Keykavus, agedeleven, was enthroned with the help of the statesmen in January 1246. Mohol envoys hadcome to invite the new sultan to the Mogol Kağan?s palace following the enthrone ofKeykavus II. Instead, Sultan Keykavus send his brother, Rukneddin Kılıçarslan IV to whomKeykavus described him Sultan as much as himself. After spending three years in Mongolia,Rukneddin Kılıçarslan IV had succeeded in having yarlığ to enthrone of the Anatolian Seljukand returned to Anatolia. On his return to Anatolia he asked his brother to dethrone in favor ofhimself. a war erupted in the area of Sultan Kervansarayı between the two brothers as theresult of İzzettin Keykavus II was not accepted Kılıçarslan II?s demand. Three brothers,namely II. İzzeddin Keykavus, IV. Rükneddin Kılıçarslan and II. Alâeddin Keykubad, wereenthroned at the same time on Celaleddin Karatay?s recommendation who had been appointedas regent following the war. Anyhow each brother seemed to be sultan during this periodlasted five years (1249-1254), İzzeddin Keykavus II was the only one that prevailed on theadministration.Unity was dissolved after death of first Atabeg Celaleddin Karatay, then AlâeddinKeykubad II and Rükneddin Kılıçarslan II raised once more his claim for the throne. For thatreason two a clash were re-started between the two brothers, and İzzeddin Keykavus enthroneafter defeating his brother.The power of İzzeddin Keykavus II were shaken in 1256 by Baycu Noyan of MoğolEmperor, who had been seeking for a place for winter. Facing this situation, İzzeddinKeykavus II was provoked for a war against Noyan by the statesmen and he send an armyagainst the Noyan but as his army was defeated by Noyan İzzeddin Keykavus II was left fromKonya, capital city, to Antalya, then took refuge to Laskiris of İznik-Rum Emperor.Rükneddin Kılıçarslan IV was enthroned by Baycu Noyan as his brother run away.Kılıçarslan then left Anatolia in order to join the Baghdad besieging of Mogol. Takingadvantage of this oportunity İzzeddin Keykavus returned Konya from İznik, and recupturedthe throne. However, Rükneddin Kılıçarslan II was succeded Hulagu?s military assistance ashe returned Anatolia by a quite number of Mogol army. Despite the Mogol assistance,Kılışarslan could defaete his brother and tooh himself refuge to the Hulagu?s palace. As theresuult of this development, İzzeddin Keykavus II also had gone Baghdad to see Hulagu inthe purpose of decleration his loyalty to him. After consultation to Mengü Khagan of Greatermogol Emperor, Hülagü had been shared the territory of Anatolian Seljuk between twobrothers. Thus Izzettin Keykavus II. would dominate the territory which had been laid fromthe border of Kayseri to coast of Antalya whose capital city would have been Konya;Rukneddin Kılıçarslan would dominate the area whic had been laid from Sivas to Samsunand Sinop whose capital city would have been Tokat. However this sharing was not seenadequate by Kılıçarslan IV and his vezier, Pervane Muineddin Süleyman. So they made a planto capture the territory of İzzettin Keykavus II. for this reason Rükneddin Kılıç Arslan IV andparticularly Pervane Muineddin Süleyman provoked the occupant Mogol against İzzeddinKeykavus II. under this provocation, Mogols declared war against Izzettin Keykavus II at thebeginning of 1262, and heavily defeated him. After this defeat, Izzettin Keykavus II firstlyfled to Antalya then to emperor Mihael Paleologos to whom Keykavus II had helped himbefore. Those days that Izzettin Keykavus stayed in Istanbul he made a plan to capture firstlythe throne of Byzantine, then Seljuk?s. However, the plan had been learned by the Byzantineemmperor. Afterwards he was jailed and put in prison of Enez Castle. He was rescued byBerke Khan of Altıordu Sovereign who had became Muslim in the winter of 1262, and takento Crimea. Izzettin Keykavuus II, who had dreamed to re-capture the throne of Seljuc, butnever come true, lived in Crimea until his death in 1277.After the flee of Izzettin Keykavus II to Istanbul, Rukneddin Kılıç Arslan IV wasenthroned by the approval of Mogol to the Seljuc? monarch. Rukneddimn Kılıçarslan hadbeen struggled both with the rebellion of Turcoman and Pervane Muineddin Süleyman?s. Thepolitical conflict between Rükneddin Kılıç Arslan and Suleyman became in tense in 1266. Atthe end Munineddin Pervane Süleyman got rid of from Kılıç Arslan IV by being killed him tothe Mogol, as the result an intrigue which had been very familiar method for Süleyman.Three Brothers Time was ended by the death of Rükneddin Kılıçarslan IV.It can be said that three brothers time was one of the dark age that Anotial wasdominated by the Mongols. On the other hand, this period was important as it was led toTurkification of Anatolia by the rebellions of Turcoman which created many Anatolianprincipalities that all of them were Turks.
Benzer Tezler
- Muînüddin Süleyman Pervâne: Hayatı ve siyaseti
Muînüddin Süleyman Pervâne: Life and politics
İLKNUR ÇAKIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
TarihÇankırı Karatekin ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SAYİME DURMAZ
- Doğu-batı ilişkileri ve nükleer güç
Başlık çevirisi yok
KADRİ KEMAL GÜNEŞ
Doktora
Türkçe
1987
Uluslararası İlişkilerAnkara ÜniversitesiKamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ORAL SANDER
- Türkiye Selçuklu - Danişmendli ilişkileri (1076-1178)
Turkey Seljuk - Danishmends' relations (1076-1178)
HASAN KARSLI
- I. Kılıç Arslan dönemi Türkiye Selçuklu devleti tarihi
History of the Turkey Seljuk state in the period of Kilidj Arslan I
BURAK NAZİF SARICI