Divanu Lügat-İt-Türk ve Budist Uygur metinlerinin sözvarlığı bakımından karşılaştırılması
The Comparison of Divanu Lugat-it-Turk and Buddist Uighur texts in terms of vocabulary
- Tez No: 188571
- Danışmanlar: PROF.DR. ZÜHAL KARGI ÖLMEZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eski Çağ Dilleri ve Kültürleri, Türk Dili ve Edebiyatı, Ancient Linguistics and Cultures, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Divanü Lügat-it-Türk, Budist Uygur Metinleri, Karşılaştırma, Divanü Lügat-it-Türk, Buddist Uighur Textes, comparison
- Yıl: 2006
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 813
Özet
TEZ BAŞLIĞI: D VANÜ LÜGAT- T-TÜRK VE BUD ST UYGUR MET NLER N NSÖZVARLIĞI BAKIMINDAN KARŞILAŞTIRILMASITEZ YAZARI: ERS N TERESÖZETOrta Türkçe dönemi içerisinde yer alan Karahanlı Türkçesinden günümüze üç önemli eserkalmıştır. Bu eserler Kutadgu Bilig, Divanü Lügat-it-Türk ve Atabetü'l Hakayık'tır. Bu üçeser arasında Araplara Türkçeyi öğretmek amacıyla kaleme alınmış olan Türkçe'nin XI.yüzyıldaki dil özelliklerini en iyi şekilde yansıtan Divanü Lügat-it-Türk öne çıkmaktadır.Dönemin Türkçesinin ses ve dilbilgisi özelliklerine ışık tutması, Türk tarihine, coğrafyasına,folkloruna, mitolojisine ve halk edebiyatına dair zengin bilgiler vermesi onu öne çıkartanhususlardan bazılarıdır. şte bu tezde, Kâşgarlı Mahmud'un 25 Ocak 1072 (Hicri 1Cemâziyelevvel 464) tarihinde yazmaya başlayıp 12 Şubat 1074 (12 Cemâziyelahir 466)'datamamladığı ve Türk şivelerinin XI. yüzyıldaki sözvarlığını tespit eden Divanü Lügat-it-Türkadlı büyük ansiklopedik sözlük ile Budist Uygur metinlerinin sözvarlığı karşılaştırılmıştır.Türk dilinin ilk sözlüğü olan Divanü Lügat-it-Türk hakkında hacimli hacimsiz pek çokçalışma yapılmıştır. Bu çalışmaların en önemlilerinden biri de Prof. Dr. Robert Dankoff'unProf. Dr. James Kelly ile birlikte hazırlayıp yayınladığı Compendium of The Turkic Dialects?Türk Şiveleri Lügati? adlı Divan'ın ngilizce çevirisidir. 1982-1985 yılları arasında 3 ciltolarak yayımlanan bu esirin birinci ve ikinci cildi Divanü Lügat-it-Türk'ün çevirisi, üçüncücildi ise dizin biçiminde hazırlanmıştır.Prof. Dr. Robert Dankoff'un geniş bir ön söz kaleme aldığı bu çalışma tezimizin temelinioluşturmaktadır. ki bölümden oluşan tezde önce Compendium of The Turkic Dialects ?TürkŞiveleri Lügati? adlı eserin ilk iki cildinin günümüz Türkçesine çevirisi yapılmıştır. kincibölümünde ise Divanü Lügat-it-Türk'ün sözvarlığı Budist Uygur metinlerinin sözvarlığı ileBudist Uygur metinleri tek tek kontrol edilerek karşılaştırılmıştır. Sonuç olarak elde edilensözvarlığı karşılaştırılması tablo hâlinde işlenmiştir. Tezin giriş bölümünde isekarşılaştırmanın sonuçları detaylı biçimde anlatılmıştır.
Özet (Çeviri)
3THESIS TITLE: THE COMPARISON OF DIVANU LUGAT-IT-TURKAND BUDDIST UIGHUR TEXTS IN TERMS OF VOCABULARYAUTHOR: ERS N TERESABSTRACTThree important works has remained from Karakhanids named as KutadguBilig, Divanü Lügat-it-Türk and Atabetü?l Hakayık. Among these threeworks, Divanü Lügat-it-Türk which was worded by the aim of teachingTurkish to Araps, sticks out. This work, Divanü Lügat-it-Türk, areimportant for the following reasons: It throws a light on sound and gramerfeatures of this period, Turkish history, geography, folklore, mythology andfolk literature.In this study, I compared the great dictionary Divanü Lügat-it-Türk whichreflects the vocabulary of Turkic Dialects in XI. century, was completed byKâşgarlı Mahmud in 1074 and the vocabulary of Buddist Uighur Textes.By now, a lot of studies were done on Divanü Lügat-it-Türk. The last andbest study named Compendium of The Turkic Dialects on Divan was doneby Robert Dankoff and James Kelly. This study is the translation of Divanto English. This study which was published in 1982-1985 was formed as 3volume. The first and second volumes are the translation of Divan, the thirdvolume is index.In the first part of this study, Compendium of The Turkic Dialects istranslated to Turkish Turkey. In the second part of study, Divan and BuddistUighur Textes is compared as tableau. In addition to all these, it is writtenan extensive introduction. In this introduction, the results of comparison ofDivanü Lügat-it-Türk and Buddist Uighur Textes are displayed in depth.
Benzer Tezler
- Ferişteoğlu'nun Cavidan-name Tercümesi: Işk-name (inceleme-metin)
Cavidan-name translation of Ferishteoglu :Ishk-name(Resarch-Text)
İSMAİL ARIKOĞLU
Doktora
Türkçe
2006
Türk Dili ve EdebiyatıYüzüncü Yıl ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHSİN MACİT
- Türkmen Türkçesi ile Divanü Lûgat-it Türk'ün söz varlığı açısından karşılaştırılması
The existence of the verbs for Turkman Turkish with Divanü Lûgat-it Türk
YAVUZ TANYERİ
- Hun Dönemi Türk motif ve sembollerinin sanata ve hayata yansıması
The reflections of hun period Turkish motifs and symbols upon art and life
GÖZDE SAZAK
Doktora
Türkçe
2014
Tarihİstanbul ÜniversitesiTürkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUALLÂ UYDU YÜCEL
- Bozkır kültürü ile Türk ve Kore kültürü arasındaki münasebetler
The Cultural relationship between Turks and Koreans: An examination of nomadic culture
JAE HYUN PAİK
- İslâm öncesi Türk kültüründe insani değerler
Humanitarian values in pre-Islamic Turkish culture
ÖMER ÇANAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Tarihİstanbul ÜniversitesiGenel Türk Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUALLA YÜCEL UYDU