Türkistan'da Sufizm ve dini hayat (XX.yy )
The Sufism and religious life in Turkestan (20th.century)
- Tez No: 191418
- Danışmanlar: DOÇ.DR. ABDULLAH GÜNDOĞDU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Tarih, Religion, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Genel Türk Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 145
Özet
Köseoğlu, Selma, Türkistan'da Sufizm ve Dini Hayat, Yüksek Lisans Tezi, Danışman:Doç.Dr. Abdullah Gündoğdu, 142 s.TEZ ÖZETMüslüman Türk dünyasının önemli bir bölümünü teşkil eden Türkistan, VIII. asırdaslamiyetle tanışmış, X. asırdan itibaren slamiyeti bir din olarak benimsemiş ve o andanitibaren slamiyet Türk kültürünün, sosyal ve siyasi düzeninin ayrılmaz bir parçası olarakgünümüze dek varlığını devam ettirmiştir.Biz bu çalışmamızda, Türkistan bölgesinin slamiyetle tanışması ve XIX. asra kadargelen süreçte tarikatların faaliyetlerini araştırarak, özellikle Sovyet dönemi Türkistan'ında butarikatların siyasi, sosyal yapıya etkilerini tespit etmeye çalıştık.Araştırmalarımız bizi sufi tarikatların faaliyetleri konusunda şu sonuca ulaştırdı:Miladi VIII. asırdan itibaren fiilen kendini gösteren tasavvuf hareketi, slamın hızlayayılmasını ve slami değerlerin fert ve toplumlarda en iyi şekilde yerleşip yaşanılır halegelmesini gaye edinmiş ve bir nevi slam misyonerliği görevini üstlenmiştir. Başlangıçtabireysel olarak yaşanan bu mistik düşünce, kısa sürede teşkilatlı bir yapıya kavuşmuş veyapılanmalarının devrin sultanlarının ve devlet adamları tarafından tanınması ile toplumlarınsiyasi- sosyal ve ekonomik hayatında önemli bir yer almıştır.slami kaideleri toplumda canlı tutmayı sağlayan ve toplumların en sıkıntılı anlarındasığındığı bir yapı olarak tarikatlar, XVIII. Asırda Rusların Türkistan bölgesine girmesiylefarklı bir misyon üstlenmek durumunda kalmışlardır. Karşılarında slami değerleri kabuletmeyen ve dinsizlik politikalarını yerleştirmeye çalışan komünist bir düşünce ile karşılaşanTürkistan halkı yine uzun yıllar sürecek sıkıntılı günlerinde tarikatlara sığınmışlardır. Tarikatileri gelenleri, Rusların yaklaşık iki asır süren dinsizleştirme faaliyetlerine ve baskılarınaboyun eğmemiş, silahlı mücadele imkanının kalmadığı işgal dönemlerinde bile her fırsattanistifade ederek, mevcut şartlar dahilinde, Müslümanların dini ve kültürel kimliklerinimuhafaza edebilmek için ellerinden geleni yapmışlardır. Bu maksatla, slamın temelilkelerinin ve Arapça'nın öğretildiği gizli okullar açmışlar, evler tahsis etmişler;Müslümanların sünnet, nikah ve defin işleri gibi dini vazifelerini yerine getirmişlerdir.Tarikatların bu faaliyetleri sonucunda, SSCB döneminde başlatılan Müslümanları yok etmeve ateizm politikaları başarısızlığa ulaşmıştır.
Özet (Çeviri)
Köseoğlu, Selma, The Sufism and Religious Life in Turkestan (20th.century),Master?s Thesis, Advisor: Assoc.Prof.Abdullah Gündoğdu, 142 p.SUMMARYTurkestan, which constitutes important part of Turkish Mussulman vorld, have metwith Islamism in VII. Century, adopted Islamism as a religion as from X. century, andmaintained its entity es a inseperable part of Islamic Turkish culture, social and politicregularity since then.In this study, we tried to establish effects of ?sufi? sects on politic and socialstructure especially in Soviet Turkestan age by researching meeting of Turkestan area withIslamism and activitity of this sects in duration which continue until XIX. century.Our researh lead to us these results about activity of ?sufi? sects:Mystisizm movemet, which shows itself as from VII. Century, aimed at spreadingIslamizm and making Islamic merits more settled and livable, undertook a kind of Islammission. Lived as indiviually at the beginning, this mystich thought reached a moreorganizational structure in a short time, and took an important place in politic, social andeconomic life of societies by being recognized by sultans and statesman of the age.Sects, which provided to keep alive Islamic rules, and which were a structure thatsocieties took refuge in their troubled time, had to undertake a different mission withRussians?occupying Turkestan area in XVIII. Century.Meeting with a communist thought which do not accept Islamic merits and tries toreplace atheism politics, Turkestan public took refuge sects in troubled days which willcontinued for a long time again. Dignitaries of sects have not succumbed to Russians?activities and pressure which aimed at making atheist; even in times that there was not apossibility for battle with weapons, they endeavored as could as they can to protectMuselmans? religional and cultural identities by taking advantage of every opportunity underpresent conditions. For this aim, they opened secret schools that basic principles of Islam andArabic were taught, they allocated houses and they fulfilled religional duties such ascircumcission, wedding and burying. As a result of these activities of sects, slaughteringMuselmans and atheism politics that was started SSCB age failed.
Benzer Tezler
- Zekai Dede Efendi'ye ait Mevlevi Ayin-i Şerif'lerin makam, usul ve güfte yönünden incelenmesi
Başlık çevirisi yok
NEŞE YEŞİM ALTINEL
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiTürk Sanat Müziği Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. FATMA GÖKDEL
- Türk dünyasında inanç turizmi: Ahmed Yesevi Türbesi ve Türkistan örneği
Faith tourism in the Turkish world: The tomb of Ahmed Yesevi and the case of Türkistan
GULDANA BOLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
TurizmEge ÜniversitesiTurizm Rehberliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERAP ÖZDÖL KUTLU
- Türkistan'da Ehl-i Sünnet anlayışının gelişimi ve Ahmed Yesevi'nin rolü
Development Ehl-i Sunnah's understanding in the Turkistan and the role of Ahmed Yasawi
BAUYRZHAN SAİFUNOV
Doktora
Türkçe
2022
DinErciyes ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHARREM AKOĞLU
- Hoca Nazar Hüveyda ve Divanının analizi: Dil ve edebi içerik yönünden incelemesi
Hoca Nazar Huveyda and board: Text, language and literary content review
BEDRİYE KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Türk Dili ve EdebiyatıFatih ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NODİRKHON KHASANOV
- Çağatayca Menākıb-ı Gavsiyye eserinin transkripsionu ve değerlendirilmesi
Transciption and evaluation of the Chagatai Menākıb-ı Gavsiyye
MUHAMMED RAŞİT ÇIRAK