20. yüzyılın başlarında Kazakistan'da fikir hareketleri
At the begining of twenty century idea movements in Kazakhistan
- Tez No: 205583
- Danışmanlar: PROF.DR. MEHMET ŞAHİNGÖZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 293
Özet
Orta Asya'nın geniş bozkırlarında yaşayan kazaklar Türklerin Kıpçakkoluna dahildir. Kazaklar 15. yüzyılda Kerey ve Canibek Hanların önderliğindeKazak Hanlığının kurarak tarih sahnesine çıktılar. Kasım han zamanında engüçlü devrini yaşayan Kazak hanlığı, daha sonra Moğol kavimlerininsaldırıları ve iç çekişmeler sonunda zayıflayarak cüzlere bölündü. 19.yüzyıldan itibaren ise Kazak topraklarına Rus saldırıları başladı. 19. yüzyılınortalarında Rusya, Kazak topraklarını tamamen işgal etti. Rusya'nın Kazaklarüzerinde uyguladığı sömürü ve asimilasyon politikaları Kazakları sosyal,kültürel ve ekonomik açıdan derinden etkiledi.19. yüzyıl boyunca Kazaklar, göçebe kültürün , Tatarlar yoluyla slamkültürünün ve Rus kültürünün etkisi altında kaldılar. Bu yüzyıl boyuncaTatarlar Rusya'nın da teşvikiyle Kazak kültürel hayatı üzerinde etkili oldular.Kazakistan'a gelen Tatar memur,tüccar ve din adamları Kazakistan'daslam'ın gelişmesinde etkili oldular. dil-Ural bölgesinde açılan medreselereeğitim amacıyla giden Kazak gençleri bu etkinin daha da artmasına sebepoldu. 19. yüzyıl boyunca Kazaklar üzerinde etkili olan Rusya'nın KazaklarıRuslaştırmak için uyguladığı asimilasyon politikaları Kazaklar üzerinde etkilioldu. Rus ve Tatar etkisinde gelişen Kazak kültürel hayatında 19. yüzyıldaKazak aydınları yetişmeye başladı. Bu aydınlar arasında Çokan Velihanov,brahim Altınsarı ve Abay Kunanbayev bulunmaktadır. Bu aydınlar Halkınınkötü gidişini, ekonomik durumun ve eğitim seviyesinin yükseltilmesiyle, Rus veAvrupa medeniyetinin benimsenmesiyle durdurulabileceğine inandılar.19. yüzyıl boyunca gelişen Rus ve Tatar kültürel etkisi 20. yüzyılınbaşındaki Kazak aydınları üzerinde de etkili oldu. Bu dönemde Kazakdüşünce hayatında iki etkili aydın sınıfı ortaya çıktı. Bunlardan birincisiCeditçi aydınlardır. Bu aydınların büyük kısmı dil-Ural bölgesindemedreselerde eğitim aldıkları dönemde ceditçilik düşüncesinden etkilendiler.Kazakların kültürel kalkınmasını slam'ın yol göstericiliğinde gerçekleştirmekisteyen bu aydınlar, Kazakların diğer Türklerle olan soy bağına da önemverdiler.20. yüzyılın başında Kazakistan'da oluşan ikinci aydın grubu ise Batıcıaydınlardı. Bu aydınlar, Rus orta eğitim kurumları ve yüksek eğitimkurumlarında eğitim aldıkları dönemde Rusya'da ve Avrupa'da gelişen fikirakımlarından etkilendiler. Bu aydınların temel özelliği Kazaklar arsındakiyenileşme hareketlerini seküler bir gerçekleştirmek istemeleri ve Kazak millikimliğine önem vermeleridir. Kazak düşünce hayatında gelişen fikirler siyasidüşüncesinin oluşmasında etkili oldu
Özet (Çeviri)
Kazaks who live on thes broad steppes of the Middle Asia areincluded in Kıpçak ancestry of Turks. Thet took their place at the stege ofhistory in the 15. century, after founding The Kazak Khanate with their leaders;Kerey and Canibek Khan. Yhe best times of the Kazak Khanete passed duringthe leadership of Kasım Khan but then owing to invasions of Mogol tribes andthequarrells inside it was seperated in to ordas(Cüz) The invasions of theRussians started in the 19.century and towards the middle of the 19. centuryRussians invaded the Kazak land complately. Exploitation and the asimilationpolicy of the Russian effected The Kazaks deeplly in terms of social, culturaland economic aspects.During the 19. century Kazaks were influenced by the nomadicculture, Islam culture throught the Tatars and the Russian culture. Tatars withthe support of Russian influenced the Kazak culturel life along the 19.century. Tatar officials , merchants and religious functionaries who came toKazahstan had a main role to speread the Islam in Kazakhstan. Kazak youthswho went to medrese in the Idıl-Ural reregion for education caused to faster thisimpact more. Asimilation policy oh the Russians on the Kazaks throughout the19. century reached its aim and effected the Kazaks. Kazak intellectualssterted to grow in the Kazak cultural life which developed in the shade ofRussians and Tatars; Çokan Velihanov, brahim Altınsarı and AbayKunanbayev were amoung them. These intellectuals believed that improvementin the economic and edocation fields and adoption of Russian and europeancivilizations could and the bad situation oh the people.The inluence of Russian and Tatar culture developed in the 19.century effected also the Kazak intellectuals of the 20 century. In this periodywo effective Kazak intellectual class appeared in the Kazak philosphy. One ofthese two classes are Jadidist intellectuals. Majority of them were influenced bythe Jadidizm thought during their education in the Kazak culture by the help ofthe guidence of Islam, gave importance to the race bond between the Kazaksand the other Turks.Second of the intellectual clases appeared at the begining of the 20.centuryin Kazakstan were westernized intellectuals. They were influenced bythe thought movements dveloped in Russia and Europe during their educationyears at the Russian middle schools and the collages. Main characteristics ofthese intellectuals were their desire to make real the innovation movementssecularly and the sigfiance to Kazak national identity by them The opinionsdeveloped in the Kazak philosophy effected the political thought of it.
Benzer Tezler
- Alaş Hareketi ve Azerbaycan Milli Hareketi, karşılaştırmalı inceleme
The Alash Movement and Azerbaijan National Movement: The comparative analysis
AHMAD HASANOV
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
TarihAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLJANAT KURMANGALIYEVA ERCİLASUN
- Орто мектептин тарых програмасында 'россия' темасынын окутулушу (кыргызстан, казакстан, өзбекстан мисалында)
Ortaokul tarih programlarında 'Rusya' konusunun Öğretimi (Kırgızistan, Kazakistan ve Özbekistan örneğinde)'
DAİRBEK DARÇİBAEV
Yüksek Lisans
Kırgızca
2023
TarihKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURATBEK KOCOBEKOV
- Azerbaycan'ın bölgedeki enerji stratejisi ve Yeni Azerbaycan Partisi döneminde hayata geçirilen enerji projeleri
Azerbaijan's energy strategy in the region and energy projects implemented during The New Azerbaijan Party
RUFAT MAMMADOV
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Enerjiİstanbul ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İLKER AKTÜKÜN
- İlk Türk-Kazak hikaye ve romanları üzerine bir araştırma
The research on first Turkish-Kazakh's story and novels
GULZADA JABBAROVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Türk Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiYeni Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. YAVUZ AKPINAR
- Azerbaycan ve Türkiye'nin 1991-2022 yılları arasındaki siyasi ve ekonomik ilişkilerinde Hazar Denizi'nin önemi
The importance of the Caspian Sea in the political and economic relations of Azerbaijan and Turkey between 1991-2022
MAHAMMAD ALAKBAR-ZADA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Uluslararası İlişkilerİstanbul Aydın ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM MURAT KASAPSARAÇOĞLU