İstanbul ahkam ve atik şikayet defterlerine göre 18. yüzyılda İstanbul'a yönelik göçlerin tasvir ve tahlili
A Description and analysis of the migration toward İstanbul in the 18th century according to the İstanbul ahkam and atik şikayet registers
- Tez No: 206849
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET TABAKOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Sosyoloji, Tarih, Economics, Sociology, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 109
Özet
İstanbul Ahkâm ve Atik Şikâyet Defterleri'nden derlenen verilere dayanarak XVIII. yüzyılda taşradan İstanbul'a yapılan iradî göçleri tasvir ve tahlil etmeyi amaçlayan bu çalışmanın sonuçlarına göre söz konusu göçler yüzyılın ilk yarısında yoğunlaşmaktadır (% 67.4). Göç frekansı yüksek bölgelerden yapılan göçlerin tamamının 1760 yılından önce gerçekleşmiş olduğu dikkate alınırsa yüzyılın ilk yarısındaki yoğunluk % 83.2'ye ulaşmaktadır. Bu yoğunlaşma, yüzyılın ilk yarısında vuku bulan ve yoğun göç veren bölgeleri yakından ilgilendiren İran seferlerinin etkisiyle açıklanabileceği gibi, yüzyılın ikinci yarısında ayanın bölgede sağladığı ileri sürülen güvenlik ve istikrarın da göç eğilimini azaltmış olabileceği düşünülebilir. Aynı yoğunlaşma yüzyılın ilk yarısında gözlenen ekonomik canlanma olgusuyla da ilişkilendirilebilir. İstanbul'a yapılan toplam göçlerin yarısından biraz fazlasının (% 56.6) Anadolu kökenli olduğu görülmektedir. Bunu, İstanbul'un doğu, batı ve güney sınırları içinde gerçekleşen veya buralardan şehir merkezine yönelen göçler (% 24.2) izlemektedir. Üçüncü sırada ise Rumeli kökenli göçler (% 19.2) yer almaktadır. Anadolu kaynaklı toplam göçlerin yaklaşık dörtte üçünü (% 71.9) Kayseri, Divriği, Eğin, Niğde, Sivas ve Arapkir kökenli göçler oluşturmaktadır. XVIII. yüzyıl idarî taksimatına göre bu kazaların (Niğde ve Kayseri hariç) dördü Sivas eyaletine bağlıdır. Dolayısıyla aynı veriler eyalet düzeyinde ifade edilecek olursa, XVIII. yüzyıl boyunca İstanbul'a yapılan iradî göçlerin çoğunun Sivas eyaletinden kaynaklandığı ve bunun Anadolu kökenli göçlerin yaklaşık yarısını (% 44) temsil ettiği söylenebilir. Bu durumda göç frekansı yüksek olan bölge merkeze alındığında XVIII. yüzyılda taşradan İstanbul'a yapılan göçler, ekonomik ve siyasî konjonktürden görece bağımsız, uzun süreli ve yapısal nitelikli nüfus hareketinin bir görünümü olarak da yorumlanabilir.
Özet (Çeviri)
This dissertation aims to describe and analyze voluntary migrations from rural areas to İstanbul during the 18th century based on the data driven from İstanbul Ahkâm and Atik Şikâyet Defterleri. According to research findings, the migration in question intensified in the first half of the century (67.4 %). If we look at the frequency of migration from the regions that give higher migration until 1760, the density would reach 83.2 %. This density in the first half of the century can be explained through the expeditions to Iran that affected rural people in the region, and the weakness in migration in the second half of the century, on the other hand, can be interpreted through the role that Ayan/Regional Elites who played critical act in providing security and stability in the rural areas. The same density can be linked with the phenomenon of economic boom that was observed during the first half of the century. A little more than half of the total migration to İstanbul (56.6 %) came from rural areas in Anatolia. The second group of migration from eastern, western and southern regions of İstanbul (24.2 %) followed. The third group of migrants came from Rumelia (19.2 %). The majority (71.9 %) of total migration that came only from Anatolia arrived from Kayseri, Divriği, Eğin, Niğde, Sivas and Arapkir. According to 18th century Ottoman administrative system, the four of these town (excluding Niğde and Kayseri) was part of the province of Sivas. If we are to analyze the data based on the provinces that gave migration to İstanbul, we can affirm that the majority of voluntary migration came from Sivas province in the 18th century, and this represents almost half of the total migration (44 %) that arrived from Anatolia. In conclusion, if the migration from the region that has higher frequency of migration during the 18th century is put into focus, it can be said that the migrations from rural areas to İstanbul were relatively independent from economic and political conjuncture, and they might be the phenomena of prolonged and organic qualitative population mobilization.
Benzer Tezler
- İstanbul Ahkam Defterleri üzerinden 19.yüzyılda Osmanlı tarımının ekonomik ve hukuki yönleriyle değerlendirilmesi
The evaluotion of the economic and legal aspects of Ottoman agriculture in 19th century on the basis of Istanbul Ahkam Registers
ÇİĞDEM KAVAK ÇEKEN
- Ahkâm defterlerine göre 16. yüzyılda Cezayir'in idari, iktisadi ve sosyal yapısı
Algerian administrative, economic and social framework according to the ahkam registers in the XVI century
MEKKI ABDELBASSAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Tarihİstanbul ÜniversitesiBilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RIFAT GÜNALAN
- İstanbul Ahkam Defterlerine göre Sultan Abdülmecid döneminde İstanbul esnafı
According to the Istanbul Ahkam Notebooks the tradesmen of Istanbul during the reign of Sultan Abdulmecid
UMUTCAN DELİCE
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Tarihİstanbul ÜniversitesiYeniçağ Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SİNEM SERİN
- İstanbul Ahkâm Defterleri'ne göre 18. yüzyılın ikinci yarısında İstanbul ve çevresinde tımar sisteminin işleyişi
The functioning of the timar system in İstanbul and its countryside during the second half of the 18th century according to İstanbul Ahkam Registers
MUHAMMET BEDRETTİN TOPRAK
- İstanbul Ahkam Defterlerine göre Sultan II. Mahmud döneminde İstanbul esnafı
Hukums about the esnaf in the Istanbul Ahkam Defters in the time of Sultan Mahmud II (1808-1839)
AYŞE KANDEMİR ÖZTÜRK