Türkiye'de tek parti yönetiminin kurulmasının fikri temelleri (1929-1938)
The opinion fundamental of foundation of unicameral system of governing in Turkey
- Tez No: 209771
- Danışmanlar: PROF. DR. SÜLEYMAN BEYOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Cumhuriyet Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 142
Özet
Kurtulus Savası'nın basarıyla sonuçlanmasının ardından Osmanlı Devletitarihteki yerini almıs ve yerine Türkiye Cumhuriyeti Devleti kurulmustur.Milletegemenligine dayalı yeni Türk Devleti, saltanatın kaldırılması, cumhuriyetinilanı, halifeligin kaldırılması gibi bir dizi inkılap hareketine girmistir.AncakKurtulus Savası'nın hemen ardından ülkeyi kurtarmıs olan kadro arasındaayrılıklar ortaya çıkmıstır.Cumhuriyet Halk Fırkası'nın yapılmıs olan inkılaplarınyerlesmesi ve yenilerinin de hızla yapılabilmesi amacıyla otoriter bir yönetimeyönelmesi bu ayrılıgın gerekçesini teskil etmistir. CHF karsısında 1924Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası adıyla örgütlenen muhalefet kısa süreiçerisinde Seyh Sait isyanı sebep gösterilerek kapatılmıstır.Böylece 1925'ten1930'a kadar CHF ülkede tek parti olarak kalmıstır.1925'ten 1930 yılına kadar birçok alanda inkılaplar devametmistir.Ancak CHF siyasi alanda gösterdigi basarıyı,ekonomik alandagösterememesi ve tek partili Meclisin islevini yerine getirememesi CHF'nınkarsısında denetimi saglayacak bir partiyi zorunlu hale getirmistir.Bununlaberaber ülkede çok partili siyasi hayatın da temellerinin atılması veyerlestirilmesi çabası olarak, Atatürk 1930 yılında SCF'nı Fethi Okyar'akurdurmustur.Ancak 1930 yılında bu amaçla Atatürk tarafından Fethi Okyar'akurdurulan SCF'nın halktan yogun bir ilgi görmesi ve CHF'nın iktidarı kaybetmeihtimalinin belirmesi ile SCF dört ayını dolduramadan kendini feshetmek zorundakalmıstır. SCF'nın kapanmasında CHF'nın muhalefete tahammül edememesi veAtatürk'ün dısındaki CHF ileri gelenlerinin baskısı büyük olmustur.SCF deneyiminden, inkılapların halka benimsetilemedigi ve CHF'nınhalkla bütünlesemedigi gerçegini çıkaran CHF kadroları, SCF sonrası dönemdehalkla bütünlesme çabaları dogrultusunda, Halkevleri ve Halk Hatipleri gibikurumlar olusturacaktır. Çok partili hayatın rejimi tehlikeye düsürecegidüsüncesiyle tek parti sistemi SCF'nın feshedilmesinden itibaren 1930'lu yıllardasüratle kurumlastırılmıstır. Avrupa'da demokrasinin gözden düserek yerini tekpartili yönetimlere bırakması da CHF'nın tek parti yönetiminikurumlastırmasında etkili olmustur.Bu dönemde CHF ileri gelenleri, özellikle Fasizmin otoriter yapısını vedisiplinini, Komünist sistemin halk terbiyesini kendine örnek alarak yeni biryönetim biçimi olusturma çabası içerisinde parti devlet birlikteligini gitgidegüçlendirmistir. Atatürk tek partili bir yönetimi katlanılması gereken geçici birdönem olarak görmesine karsın bu dönemde CHF'nın ileri gelenlerinin tek partilibir yönetim biçimini savundukları görülmektedir. Bu çerçevede 1935 yılındaCHF Büyük Kongresinde parti ilkeleri devlet ilkesi olarak kabul edilmis, 1936'da7smet 7nönü'nün genelgesiyle parti devlet birlikteligi saglanmıs, 1937'de de partiilkeleri Anayasaya girmistir. Böylece Türkiye'de parti ve devlet bütünlesmistir.
Özet (Çeviri)
Right after the victory of the Ottaman State in the ndependence War ittook its place in the history and established the state of the Turkish Republic. Thenew Turkish State which was bound to national governing attempted some kindof revoluionary activites such as the abolisment of the sultanate the declarationof the Republic,the abolishment of the calipate. However,the permanent staff thatsaved the countr during the ndependence War faced a kind of seperation. Themain cause of this seperation was the tendency of the CHF to an autharitariangovernment in order for the revolutions to be settled and the implementation ofthe new revolutions rapidly. The opposition got organized in the namr of TPCFagainst CHF and TPCF was closed down in 1924 awing to the Seyh Sait Riot. Asa result CHF remained the only party in Turkey between 1925 and 1930.Between 1925 and 1930 revolutions were kept going on. However CHRwasn?t effcient in economy as it was in politics and it couldn?t fulfil the functionsof the parliament as a single party; thereface a party to control CHF became amust. Consequently Atatürk had Fethi Okyar establish SCF for that specificpurpose. SCF faced an intense interest and CHF was face to face with losing theoutority, thus SCF had only been in existence for three monts. Upon the therat ofmulticameral system of government on the system the unicameral system ofgovernment was immediatly instituionalized after the cancellation of SCF in1930. besides , the democrasy last its party and left its place to unicameralsystem of government also in Europe and that had a great impact an theinstitutinalization of the unicameral system of government.The staff of CHP reached the conclusion that CHF couldn?t manage tointegrate with the public by lookin at the SCF experience and they decided toestablish same institutions such as Public Houses and Public Speakers during theperiod after SCF in attmept for integtarion with the public.Again in this period, the leaders of CHF tried to form a new system ofgoverning by taking throuthority and discipline side of the patriotism and publictraining of the communist systm as examples for themselves and impoweredparty-state cooperation gradually. n the CHF Congress in 1935 the principles ofthe party were admitted as state principles and in 1936 smet nönönü providedparty-state cooperation through a notice, in 1937 principles of the party wereincluded in the Constitution. Consequently, the cooperation of party and statewere maintained in Turkiye.
Benzer Tezler
- Demokrat Parti Döneminde iktidar-sivil toplum kuruluşları ilişkileri: 1950-1960
Relations with non-governmental organizations Period ruling Democratic Party: 1950-1960
ALİ ŞAĞAN
Doktora
Türkçe
2013
Siyasal BilimlerMarmara ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEMİL ÖZTÜRK
- Turkey forest fire decision support system (TFFDSS)
Türkiye orman yangını karar destek sistemi (TFFDSS)
ABDULLAH SUKKAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET ÖZGÜR DOĞRU
- Türkiye'de çok partili hayata geçişte taşrada muhalefet (1945-1950)
Opposition in the periphery during transition to multi-party politics in Turkey
EMRE ERKAN
Doktora
Türkçe
2021
Siyasal BilimlerMarmara ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURŞEN GÜRBOĞA