Kara fazlî'nin hayatı, eserleri, edebî kişiliği ve dîvânı (inceleme - tenkitli metin)
Life, literary works and personality, and collection of poems of Kara Fazli (?Fazli the black?) (critical textual study)
- Tez No: 209772
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NİHAT ÖZTOPRAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 409
Özet
Klâsik Türk edebiyatında Gül ü Bülbül adlı mesnevîsiyle tanınmıs olan Fazlî,Kânûnî Sultan Süleyman devri (1520-1566) sairlerindendir. Adı Mehmet Ali olan vestanbul'da dogan sair, bir saracın oglu olması nedeniyle ?Saraç-zâde?, esmer tenliolusu nedeniyle de ?Kara Fazlî? lakabıyla anılmıstır.Fazlî'nin sairligi ile birlikte memuriyet hayatı, Kânûnî'nin sehzâdeleri Mehmet,Mustafa ve Selim'in sünnet edildigi 27 Haziran 1530 tarihinden sonra, adı geçen üçsehzâdenin dîvân kâtipligi ile geçmis ve ?reisü'l-küttâb?lıga yükseldigi SehzâdeSelim'in Kütahya valiligi sırasında ölümüyle son bulmustur (Mayıs 1564).Zâtî'nin ögrencileri arasında yer alan Fazlî, Üsküplü Riyazî'den Farsça tahsiletmis, Seyh Zarîfî Hasan Efendi'ye baglanarak Halvetî tarikatına girmistir. Tasavvufaegilimine ragmen mutasavvıf bir sair degildir.Tezkirelerin belirttigine göre ?hamse? sahibi olan sairin Dîvân veRubâ'iyyât'ından baska Hümây u Hümâyûn, Lüccetü'l-Esrâr ve Gül ü Bülbül adlımesnevîleri ile manzum-mensur karısık olarak yazdıgı Nahlistân, Tehniyet-nâme veDuâ-nâme adlı eserleri vardır. Münse'at'ı da bulunan sairin nesri de nazmı kadargüçlüdür.Bilgili, faziletli, güzel söz söyleme sanatına vakıf, siire hakim ve dervis mizaçlıbir kisilige sahiptir. Kelime oyunlarından uzak ve sade bir söyleyise sahip siirlerindekelimenin ruhunu bulmus, bir kuyumcu titizligi ile siire duygu ve zekâ katmasınıbilmistir.Siir mecmualarını tarayarak derledigimiz Dîvân'ında 34 kasîde, 38 musammat, 8tarih, 153 gazel, 20 kıt'a ve 2 müfret yer almaktadır.Dîvân'ında yer alan siirlerinde Türkçe kelimelere agırlık vermis, deyim veatasözlerinden de yararlanarak konusma diline dayanan saglam bir Türkçe olusturmayaçalısmıstır. Bu özelliginde Türkî-i Basit akımı ile birlikte Zâtî'nin etkisi büyük roloynamıstır.
Özet (Çeviri)
Famous for his poem Gül ü Bülbül (?Rose and Nightingale?) in Classic TurkishLiterature, Fazli has been a distinguished poet during the reign of Suleyman theMagnificent (1520-1566). His real name was Mehmet Ali. He was born in stanbul asthe son of a saddler so he was called ?Saraç-zade? (?saddler?s son?), and because hewas dark skinned, he was also known as ?Kara Fazli? (?Fazli the Black?).Not only was he an eminent poet of his age but also he emerged as the secretaryin supreme council (?divan katibi?) to three princes of Suleyman the Magnificent-Mehmet, Mustafa and Selim- in 27 June, 1530 when they were circumcised. The timewhen Prince Selim turned out to be the governor in Kütahya, he was promoted to the?reisü?l-küttab? and in May 1564, he passed away.A student of Zati?s, Fazli learnt Persian from Riyazi of Skopje, and he became amember of Halveti sect under Seyh Zarifi Hasan Efendi. Although he was highlyinterested in mystic Islam philosophy, he was not a theosophic poet.Fazli is reported, in several documents, to have given literary works such asDivan (?a collection of poems?) and Ruba?iyyat as well as Hümay u Hümayun,Leccetü?l Esrar and Gül ü Bülbül (?Rose and Nightingale?). Also among these wereNahlistan, Tehniyetname and Dua-name (?book of prayers?)- his three literary workswritten in prose and verse. Having written also Münse?at, Fazli has been a distinguishedwriter as well as a poet.A learned man of wisdom, very skillful in rhetoric, and very much noted inpoetry, Fazli had a dervish-like temparement. He has discovered ?the spirit of words? inhis poems of plain Turkish, and he has meticulously put into them all his senses andwise.His collection of lyric poems, which consists of 34 ?kaside?s?(?panegyrics?), 38?musammat?, 8 ?tarih? (?chronicles?), 153 ?gazel?s? (?ode?, ?ghazel?), 20 ?kıt?a?(?stanzas?) and 2 ?müfret?, has been brought together here in this thesis by the study ofthe magazines of poetry.In his collection, he has paid special attention to the use of Turkish words and bymaking the most of idioms and proverbs and under the influence of the School of TürkiiBasit and Zati, he has highly relied on everyday spoken Turkish.
Benzer Tezler
- Kara Fazlî Divanı'nda sosyal hayat
Social life in Divan of Kara Fazlî
EZGİ GÖRGÜNOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıKırıkkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ IŞILAY PINAR ÖZLÜK
- Лингво-стилистические особенности ложныхдрузей переводчика
Tuzak kelimelerin çevirisinde dilbilimsel ve üslupbilimselözellikler
ŞUHEDA RENGİN ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Rusça
2024
Mütercim-TercümanlıkKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SALTANAT MAMBAYEVA
- Ermenekli Hasan Rüştü'nün hayatı ve eserleri üzerine bir inceleme
A research on the life and works of Ermenekli Hasan Rüştü
SÜLEYMAN KARA
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
BiyografiEge ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FAZLI GÖKÇEK
- An urban node in the ritual landscape of byzantine constantinople: The church of St John the Baptist of the Stoudios Monastery
Bizans Konstantinopolis'inin ritüelistik peyzajinda kentsel bir düğüm noktası: Stoudios Manastırı Vaftizci Yahya Kilisesi
DİLARA BURCU GİRİTLİOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
MimarlıkOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMimarlık Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ PELİN YONCACI ARSLAN