Batı Anadolu Türkmen beyliklerinde eğitim-öğretim faaliyetleri
Education and teaching activities in West Anatolian Turcoman principalities
- Tez No: 211461
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA DAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Öğretmenliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 130
Özet
Anadolu Selçuklu Devleti'nin 1243 Köseda Sava'nda Moollarayenilmesiyle Anadolu'daki siyasi birlik bozulmu ve Anadolu'nun her yerinde birçokbeylik kurulmutur. Mentee Beylii, Aydn Oullar Beylii, Saruhan Oullar,Germiyan Oullar ve Karesi Beylii, bu Türkmen beyliklerinin Bat Anadolu'dakurulanlardr. Bu beylikler, kurulduklar bölgelerde, Türk kültürünü yaatmlar,korumular ve gelecee tamlardr. Anadolu Selçuklular ile Osmanllar arasnda birköprü görevini üstlenen bu beylikler, Türkçenin zenginlemesine katkdabulunmulardr. Anadolu Selçuklu Devleti döneminde Arapça ve Farsçanngölgesinde kalan Türkçe, bu beylikler döneminde daha saygn bir konumagetirilmitir. Bunun yan sra hükümdarlar, Anadolu'ya çok farkl bölgelerden gelenilim adamlarn, düünürleri korumulardr. Tarihi belgelerde bilim adamlarnaduyulan büyük saygnn izlerini görmek mümkündür. Ayrca bu düünürlerin her türlübirikiminden faydalanmaya çalmlardr. Bu amaçla birçok yerde medreseler,kütüphaneler kurmulardr.Bu beylikler, Orta Asya Türk kültürü, /slam kültürü ve Selçuklu kültürlerininbir sentezi gibidir. Bu sentez eitim tarihi açsndan son derece önemlidir. O döneminkaynaklar incelendiinde Beylikler döneminde çok canl bir düünce ortamnn varolduu görülür. Medrese, tekke, zaviye gibi geleneksel eitim kurumlar etrafndayürütülen eitim-öretim faaliyetleri Anadolu Selçuklularnn bir devam eklindedir.Medreselerde /slami bilimler bata olmak üzere, pozitif bilimler de okutulmutur.Eitim kurumlarnda müderris-talebe ilikileri o dönemki insan düüncesini çok iyiyanstr. /bn Batuta gibi ünlü gezginler, bize o dönemin eitim-öretim atmosferiniçok iyi yanstmaktadrlar. Öretme metotlarnn klasik usullerle yapldmedreselerde, eitim ilerinin uzman bir kadro tarafndan yürütüldüünü görmekteyiz.?Müderris, Hoca, Muid? gibi ünvanlar alan öretmenlerin; ?Talebe, Danimend? adverilen örencileri vardr. Bu örenciler örenimleri sonunda ?icazet? ad verilen birçeit diploma ile mezun edilirlerdi.Anadolu'da faaliyet yürüten tasavvuf merkezli hareketlerin eitime getirdiklerifarkl bak açlar önemlidir. /ran, Orta Asya, Msr, Horasan gibi bölgelerdenAnadolu'ya gelen ünlü düünürler Anadolu'nun düünce ortamn ekillendirmilerdir.Mevlana, Hoca Ahmet Yesevi, Hac Bekta- Veli, Muhyiddin Arabî ve Yunus Emregibi mutasavvflarn düünceleri Anadolu insann derinden etkilemitir. Budüünürlerin savunduklar fikirler yaadklar çalar da amtr. Öyle ki bu büyükmutasavvflarn fikirleri yeni dinsel ve felsefi açlmlar da beraberinde getirmitir.Mevlevilik, Ekberilik, Hurufilik, Bektailik, Yesevilik, bunlardan sadece birkaçdr.Bunlarn dnda mesleki dayanma örgütlerine de rastlarz. Ahilik bunlarn bandagelmektedir. Ahilik, bir meslek örgütlenmesinin ötesinde felsefi ve dinsel niteliklertar. Vakflar da o dönemin eitim-öretimine yön veren kurumlardandr.Kütahya, Birgi, Tire, Peçin, Ayasolu, Mula, Manisa, Balat, Milas gibi BatAnadolu ehirleri, beylikler döneminde balca ilim merkezleri olmulardr. Bumerkezlerde yetien bilim adamlar, airler, edebiyatçlar, mutasavvflar, BatAnadolu'da çok canl bir düünce ortamn yaratmlardr. Bu canlln olumasndailim adamlarn koruyup gözeten yöneticilerin önemli katklar vardr. Bat AnadoluBeyliklerinden günümüze kadar kalan çok sayda medrese kalnts ve edebi eser odönemdeki düünce hayatnn zenginliinin en açk kantlardr.Bat Anadolu'da kurulmu olan Türkmen Beylikleri'nde yaratlan zengindüünce ortam, o dönem için ileri bir noktadr. Orta Asya, /slam ve Selçuklu mirasüzerine kurulan bu üç boyutlu sistem kendine özgü yeni bir üslup meydana getirmitir.
Özet (Çeviri)
Having defeated Anatolian Seljuk state against Mongols in Battle of Köseda1243, the unity in Anatolia was broken down and many Anatolian Beylics werefounded in every places of Anatolia. Mente'e, Ayd(nolu, Saruhan, Germiyan andKaresi were the ones which founded in west Anatolia. these beylics continued andpreserved the Turkish culture. They also passed it on to the future where they werefounded. These beylics which were bridging between Anatolian Seljuks andOttomans, also contributed to making Turkish a language with an extensivevocabulary. Turkish, overshadowed by Arabic and Persian during the Anatolian SeljukState period, had gained a more prestigious place in these beylics? period. In additionto this, the rulers protected the scientists and phylosophers, coming totaly differentregions to Anatolia. Furthermore, they tried to take advantage of these phylosops?knowledge. They established medressehs and libraries in many places of Anatolia withthis purpose.These beylics were combination of Central Asia Turkish culture, Islamicculture and Seljukian culture. This combination was extremely important for thedevelopment of education in Anatolia. When studied that period?s resources, it is seenthat, there was very active thinking environment in Anatolia, Teaching and Educationactivities, conducted in traditional education institutions like , Medressehs, dervishlodges were continuation of Anatolian Seljuk?s education institutions. Although it waslectured positive sciences, it was given more importance to Islamic lessons inMedressehs. Professor- student relationship in these education institutions reflects thatperiod?s way of life. Well known travelers? ideas like Ibn Batuta , clearly reflects thatperiod?s education and teaching environment. We can see that in on hand teachingwas done by way of traditional teaching methods; on the other hand education wasconduted by professional staffs in Medressehs.The teachers who had tittles like, Müderris, Hoca and Muid, had studentscalled ?Talebe and Dani'mend?. These students would graduate from the school withthe diploma called ?:cazet?.That the Mystic movements , active in Anatolia, had brought different way ofthinking to the Education, was important. The famous thinkers, coming Iran, CentralAsia, Egypt and Khrorassan to Anatolia, formed Anatolia?s way of thinking.Ideas of Sufis like Mevlana, Hoca Ahmet Yesevi, Hac( Bekta'-( Veli,Muhyiddin Arabi and Yunus Emre, affected Anatolian people deeply. These Sufisideas went beyond their periods. Furthermore, these great sufis ideas had brought newreligious and philosophical opennings. Mevlevilik, Ekberilik, Hurufilik, Bekta'ilik andYesevilik were only some of them. Rather than these there were occupationalcooperation organizations. Ahilik came first among them. Except for beingoccupational organization, Ahilik had philosophical and religious characteristics.Foundations were also one of the institutions, affecting teaching-education in thatperiod.West Anatolian cities like, Kütahya, Birgi, Tire, Peçin, Ayasolu, Mula,Manisa, Balat and Milas had been the centre for the science in those beyliks period.The scientist, poets, mystics and man of letters who flourished in those regions, hadcreated very effective thinking environment. The rulers, who supported and protectedto these scientists, had played important role in flourishing of this environment. ManyMedressehs? ruins and literature works which remained from west Anatolian beylicsuntil this time, clearly proofs the productively of that period?s way of thinking.Thinking environment, flourished in Turcoman beylics which were foundedin West Anatolia, was in a very advanced point compared to their contemporaries.This system which was founded upon Central Asia, Islam and Seljukian heritage, hadcreated their own style.
Benzer Tezler
- Beylikler devrinde Osmanlıların Anadolu siyaseti
Anatolian politics of the Ottomans in the beyliks period
UFUK KAN TETİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
TarihAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL ÇİFTCİOĞLU
- Kösedağ Savaşı'ndan beylikler dönemine Anadolu'da sosyal ve kültürel yapı (1243-1402)
From the battle of Kösedağ to the period of principalities social and cultural structure in Anatolia (1243-1402)
SEHER KARADAĞ
- Batı anadolu Türkmen Beylikleri (Aydın, Saruhan ve Menteşeoğulları) sikkeleri ve bölgedeki sirkülasyon
Western anatolian Turkmen Principalities (Aydin, Saruhan and Menteşeoğullari) coins and circulation in the region
BETÜL TEOMAN
Doktora
Türkçe
2023
TarihDokuz Eylül ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA DAŞ
PROF. DR. DİNÇER SAVAŞ LENGER
- Menteşeoğulları Beyliği, Akdeniz dünyası ve Osmanlı Beyliği: Devletlerarası ilişkilerin gelişimi
Menteşeoğullari Principality, Mediterranean world and Ottoman Principality: Development of inter-state relations
ALPEREN ARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
TarihAydın Adnan Menderes ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KEMAL RAMAZAN HAYKIRAN