Kisleçukuru Manastırı, Antalya'nın Doyran Beldesi'nde bir Ortaçağ yapı topluluğu
The Monastery at Kislecukuru, a complex of Middle ages in the Doyran district, Antalya
- Tez No: 214190
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ENGİN AKYÜREK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 225
Özet
Antalya'nın yaklaşık 35 km batısında yer alan Doyran beldesi'nin ormanlık arazisinde, Anadolu'daki iyi korunmuş Bizans manastırlarından biri yer almaktadır. Bizans manastırlarının genel planına uygun olarak, kompleksi oluşturan binalar duvarla çevrili bir iç avlu etrafında düzenlenmiş, bu avlunun merkezinde kilise bulunmaktadır. Yemekhane, keşiş hücreleri, tuvaletler, erzak deposu, sarnıç, mezar şapeli gibi binalar avlunun etrafında, çevre duvarına bitişik olarak dizilmişlerdir. Manastır kompleksini çevreleyen duvar, üzerinde olduğu tepenin topografyasına göre şekillenmiştir. Kompleksin kuzey ve kuzeydoğu tarafları dışında çevre duvarı tamamen ayaktadır. Manastırın giriş kapısı da kuzey tarafındandır. Girişin karşısındaki beşik tonozlu, dikdörtgen planlı, penceresiz yapının erzak deposu olduğunu düşünmekteyiz. Kompleksin merkezini oluşturan kilise, oldukça iyi korunmuş durumdadır. Duvarları yer yer çatı hizasına kadar ayakta kalabilmiştir. Kilisenin dışa taşkın apsisi, dıştan süs nişleri ile hareketlendirilmiştir. Planı mevcut verilerle tam olarak anlaşılmayan kilisenin güney ve kuzey duvarlarında görülen kemer başlangıç izleri yapının kare içi haç planının bir varyasyonu olabileceğini göstermektedir. Kilisenin kuzeydoğu tarafına bitişik, girişi sadece naostan olan bir oda, liturjik amaçlar için kullanılmış pastaphorion olabilir. Manastır kompleksinin güneydoğu ucunda, duvarlardaki kat izlerinden iki katlı olduğu anlaşılan dikdörtgen yapının yemekhane olabileceğini düşünmekteyiz. Çatı hizasına kadar ayakta olan yapının girişi batı cephesinden sağlanır. Manastırın güney çevre duvarı ile kilise arasında, keşiş hücresi olduğunu tahmin ettiğimiz yaklaşık 10-11 mekan yer alır. Bunların bir bölümü manastırın güney çevre duvarına bitişik olarak inşa edilmiştir. Geri kalan kısmı ise bu bölümün hemen önündeki taraçalanmış kısımda birbirine bitişik şekilde inşa edilmiş mekânlar dizisi olarak karşımıza çıkar. Güney çevre duvarının batı ucunda manastırın tuvaletleri oldukları anlaşılan iki niş yer alır. Kompleksin kuzeydoğu ucunda ise manastırın su ihtiyacını sağlayan bir sarnıç ve bu sarnıca bağlanan su kemeri kalıntıları da dikkati çekmektedir. Yapılarda kullanılan duvar tekniği, bölge tarihi, cam ve seramik yüzey buluntuları bir arada değerlendirildiğinde manastır kompleksinin 12. yy, Komnenoslar dönemine ait olabileceğini söyleyebiliriz.
Özet (Çeviri)
In the forest area of the Doyran district, 35 km west of Antalya, stands one of the best preserved Byzantine monasteries of Anatolia. In accordance with the general layout of Byzantine monasteries, the structures constituting the complex are arranged around a courtyard in the middle of which stands the church and the entire complex is surrounded with a wall. All the auxiliary buildings such as refectory, monks? cells, cistern, latrines, larder and funerary chapel adjoin the encircling wall around the courtyard. The encircling wall takes the topographic form of the hill on which the complex is located. All but the north and northeast parts of the encircling wall still stand. The entrance to the complex is on the north. We are of the opinion that the rectangular barrel-vaulted structure with no windows opposite the entrance is the larder. The church, the focus of the complex, is quite well preserved. Its walls still stand to the roof level here and there. The protruding apse is articulated with blind niches on the outside. The plan type of the church cannot be identified with evidence available; however, the springing of arches observed on the north and south walls may suggest that the interior was designed on a variation of the cross-in-square layout. A room adjoining on the northeast connects only to the naos and might have been used as a pastophorion. We are of the opinion that the rectangular structure in the southeast corner, which is understood to be two-storied, should be the refectory. Standing to the level of the roof, the structure is accessed on the west. Between the southern portion of the encircling wall and the church are 10?11 rooms, which should be the monks? cells, some of which adjoin the encircling wall. The remaining ones adjoining each other stand on the terrace above. At the western end of the southern portion of the encircling wall are two niches, which served as the latrines. On the northeast corner of the complex are a cistern and remains of an aqueduct that supplied this cistern. Based on the masonry technique, regional history and surface finds of glass and ceramic, it is possible to date the complex to the 12th century during the Comnenian period.