Dîvân edebiyatında câize üzerine bir inceleme
A study on the câize in dîvân literature
- Tez No: 215234
- Danışmanlar: Y.DOÇ. KADİR GÜLER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dumlupınar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 311
Özet
Dîvân Edebiyatında Câize Üzerine Bir İnceleme? konulu bu çalışmamızda Dîvân şâirlerinin sanatı ve sanatçıyı koruyan kişilerden elde ettikleri aynî ve nakdî yardımlar ele alınmıştır. Osmanlı Devleti'nde başta padişâh olmak üzere devletin ileri gelenleri, kişiliklerine bağlı olarak değişen oranlarda sanatı ve sanatçıyı korumuşlar ve bu uygulamayı bir gelenek halinde İmparatorluğun son dönemlerine kadar sürdürmüşlerdir. Şâirler de belli zamanlarda sundukları eserlerinde memdûhlarının övgüsünü yapmışlardır. Bu övgülerde, bazı tarihi ve dini şahıslar karşılaştırma unsuru olarak kullanılmış, memdûhların sadece olan değil olması gereken özellikleri de dile getirilmiştir. Adaleti, iyi yönetimi, cömertliği vs. özellikleri dile getirilen bir kişi belli bir süreden sonra ister istemez o yönde hareket etmeye başlayacaktır. Bu bakımdan sanatın saltanat üzerinde olumlu ve yönlendirici bir etkisi olmuştur. Şâirler, daha sonra kendi sanatlarını övmenin yanı sıra maddi ve manevi sıkıntılarını da dile getirerek memdûhlarından yardım istemişlerdir. Eser sunulan kişi, kendi zevk ve anlayışına bağlı olarak aldığı eğitimin de etkisiyle sunulan eserleri değerlendirerek başarısı oranında ödüllendirmiştir. Bu ödüllendirme şâire maddi imkânlar sağladığı gibi itibar da kazandırmıştır. Şâirlerin elde ettikleri maddi ve manevi tüm yardımlara câize adı verilmiştir. Şunu da unutmamak gerekir ki şâirlerin tek geçim kaynağı câizeler olmayıp her birinin yeteneği ölçüsünde bir mesleği vardır. Bir nevi te'lif ücreti olarak değerlendirebileceğimiz câize uygulaması günümüzde de müesseseleşerek varlığını sürdürmektedir.
Özet (Çeviri)
In this study with the subject ?A Study on the câize in Dîvân literature? monetary aids and aids in kind received by divan poets from the people protecting art and artist has been discussed. In Ottoman State first sultan then other prominent people within the state protected the art and the artist to the extend varying according to their personalities and sustained this practice till the last periods of the empire. Poets in certain times in their works made the eulogy of those who supported and protected them. In these praises some historic and religious personalities was used as elements of comparison. Poets in their works expressed not only the existing good values of the supporters but also attributes that should have existed in those people. One whose justice, generosity and good management and similar good qualities expressed will take a route to that direction inevitably. In this sense the art had a positeve and canalizing effect on sovereignty. As well as praising their own work, poets asked for help from their supporters expressing their material and immaterial problems. The person to whom the work dedicated evaluated the work depending on his own taste and understanding and awarded according to its success. This awarding not only provided the poet with material opportunities but also gave him honor. All the aids the poets received were called câize. After all the only means by which poets earned their living was not caizes, each of them had their own profession to extend of their ability. The practice of caize which can be considered a kind of copyright got institutionalized today and still survises.
Benzer Tezler
- Divan şairinin yetişmesinde ve eğitimde Hâmî-şair ve usta-çırak ilişkisi
A master-apprentice and tutelar-poet relationship in development of an Ottoman poet
İSKENDER ULAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KEMAL KAHRAMANOĞLU
- Safayi ve Tezkiresi (3 cilt)
Başlık çevirisi yok
NURAN ALTUNER ÜZER
Doktora
Türkçe
1989
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ ALPARSLAN
- Mihri Hatun'un kasidelerinin muhtevası ve şerhi
The content and commentary of Mihri Hatun's kasides
TIBA AKRAM ABDULRAZZAQ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıKarabük ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAMAZAN AHMADOV
- Divan edebiyatında kalenderîlik ve kalenderîler (15.-16. yüzyıllar)
Kalenderism and kalenderis in divan literature (15.-16. centuries)
SİBEL ÜSTÜNYER
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MÜCAHİT KAÇAR
- Türk edebiyatında manzum hilyeler
The poem hilyes in Turkish literature
MEHTAP ERDOĞAN
Doktora
Türkçe
2011
Türk Dili ve EdebiyatıCumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ARSLAN