Kamusal dış mekanlarda kullanım sürecinde değerlendirme (KSD): İzmir Konak Meydanı ve yakın çevresi örneği
Post-occupancy evaluation (POE) in public open spaces: A case study of İzmir Konak Square and its vicinity
- Tez No: 216086
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET BÜLENT ÖZKAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Peyzaj Mimarlığı, Landscape Architecture
- Anahtar Kelimeler: Kamusal Dış Mekan, Kullanım Sürecinde Değerlendirme, İzmir Konak Meydanı, Public Open Space, Post-Occupancy Evaluation, Izmir, Konak Square
- Yıl: 2008
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Bölümü
- Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 245
Özet
Araştırmanın konusunu, peyzaj mimarlığı mesleğinin en önemli çalışma alanları durumundaki kamusal dış mekanların kalitesini, kullanım sürecinde ve kullanıcı görüşlerine dayalı olarak değerlendirme çalışmaları oluşturmaktadır. Araştırma alanına yönelik hazırlanmış tasarım projelerinin, uygulama sonrasında, kullanıcının gereksinimlerini ne düzeyde karşıladığı bu çalışmada araştırılmış, kaliteyi belirlemede kullanıcı memnuniyeti ana ölçüt olarak kabul edilmiş ve çalışmada çevre-davranış ilişkilerini temel alan kuramsal perspektiften hareketle anket, davranış gözlemleri ve görüşme yöntemleri kullanılmıştır.Konak Meydanı ve Yakın Çevresi, İzmir İli için önemli bir kamusal merkez olması ayrıca kullanıcı ve aktivite çeşitliliğinin bulunması nedeniyle araştırma alanı olarak uygun görülmüş; alanda tanımlayıcı analiz çalışmalarını takiben 271 kullanıcı ve 56 uzmanla yüz yüze anket gerçekleştirilmiştir. Anket gerçekleştirilen günlere ilişkin saatlik sıcaklık, nem ve rüzgar şiddeti verileri elde edilmiş ve bu verilerin kombinasyonu ile Olgyay Yöntemi'ne göre biyoklimatik konfor koşulları hesaplanarak, kullanıcı memnuniyeti ile biyoklimatik konfor koşulları arasındaki ilişki araştırılmıştır.Araştırma alanında gerçekleştirilen ön gözlemler sonucunda davranış haritaları için 9 alt mekan saptanmış ve her bir alt mekanda 18 Nisan - 15 Mayıs 2006 tarihleri arasından seçilen 9 gün boyunca, saat 09.00 ? 11.55 ile 14.00 ? 16.55 saatleri arasında 7896 kullanıcı üzerinde davranış gözlemleri gerçekleştirilmiştir. Ayrıca gözlem günleri sabah 8.30, öğlen 13.00 ve akşam 17.00 da alanın tümü profesyonel bir şirket tarafından fotoğraflanarak kullanıcı dağılımı belgelenmeye çalışılmıştır. Yine gözlem gerçekleştirilen günlere ilişkin alanın sıcaklık, nem, rüzgar şiddeti, her gözlem periyodu başlangıcında kaydedilerek biyoklimatik konfor durumu sorgulanmış, böylelikle iklimsel verilerle kullanıcı davranışları arasındaki ilişki araştırılmıştır.Tasarımcı ve uygulayıcı firmalarla gerçekleştirilen görüşmelerle tamamlanan araştırmanın sonucunda; Konak Meydanı ve Yakın Çevresinin mekan performansı kullanıcı ve uzman grup tarafından başarılı bulunmuştur.Araştırma alanının; toplumun faklı kesimlerini ve her yaş grubundan insanı bir araya getirebilme özeliğine sahip olduğu, en çok alışveriş, sosyo ? kültürel etkinlikte bulunma, geçiş, kısa süreli dinlenme, buluşma, toplanma ve yeme ? içme gibi amaçlarla kullandığı ve kısıtlı da olsa kullanıcılara toplanma olanağı sağladığı belirlenmiş, hedeflenenin aksine mekanın 24 saat yaşamadığı fark edilmiştir.İzmir halkının dış mekan kullanımına yönelik alışkanlık ve eğilimlerinin, alanda gözlemlenen aktivitelerin çeşitliliği üzerinde etkili olduğu görülmüş, sanatsal aktivitelerin neredeyse hiç gerçekleştirilmediği dikkati çekmiştir.Araştırma alanında yer alan cansız donatı elemanları; niteliği, yeterliliği, işlevini yerine getirme durumu, tipi, konfor durumu, dayanıklı olma durumu ve bakımlı olma durumu yönüyle tek tek ele alınmış, değerlendirme sonucunda, kentsel donatı elemanları genelde başarılı bulunmuştur.Canlı donatı elemanlarının henüz genç olmaları nedeniyle, kendilerinden beklenen işlevi yerine getiremedikleri görülmüş böylelikle de mekanın insan ölçeğine indirgenemediği belirlenmiştir.Bu çalışmada kamusal dış mekanların kalitelerinin değerlendirilerek mekan performansının saptanmasında pek çok faktörün etkili olduğu gözlenmiş ve söz konusu araştırmadaki değerlendirmelerden yola çıkılarak ortaya konulan önermelerin benzer mekanların tasarımında ve konu ile ilgili diğer araştırmalarda rehberlik görevi üstlenebileceği sonucuna varılmıştır.Bilimsel, toplumsal ve ekonomik değere sahip bu çalışmanın fiziksel mekanların yapılanmasında etkin olan mesleklerin yanı sıra sosyal bilimcilere de yararlı olacağı görülmüş, mekan tasarımında insan-davranış-çevre etkileşiminin bu bağlamda birlikte değerlendirilmesi gerekliliği bir kez daha netleşmiştir.
Özet (Çeviri)
The evaluation of the qualities of public open spaces which are the most important study area of the landscape architecture profession, in the post-occupancy process and on the basis of the opinions of users constitutes the subject of the study. To what extent the design projects prepared for the study area met the needs of users was investigated after the application in this study; user satisfaction was regarded as the main criterion in determining quality; and the methods of questionnaire, behavioral observations and interviews were used in the study starting from the theoretical perspective taking environment-behavior relations as the basis.Konak Square and its vicinity was considered to be suitable as the study area since it is an important public center for Izmir and there is a diversity of users and activities. In pursuit of the descriptive analysis of the area, face-to-face questionnaires were performed with 271 users and 56 specialists. The data of hourly temperature, humidity and wind strength were obtained on the days of the questionnaires and the bioclimatic comfort conditions were calculated in accordance with the Olgyay Method. With this data the relation between user satisfaction and bioclimatic comfort conditions was investigated.As a result of the preliminary observations in the study area, 9 subspaces were determined for the behavioral maps. Behavioral observations were performed on 7896 users between 09.00 and 11.55 and 14.00 and 16.55 for 9 days chosen between April 18 and May 15, 2006 in each subspace. Furthermore, during the observation days, photographs of the whole area were taken by a professional company at 08.30 in the morning, 13.00 at midday and 17.00 in the evening in order to document the distribution of users. In addition, the temperature, humidity and wind strength in the area concerning on the observation days was recorded on the commencement of each observation period. This information revealed the relationship between climatic data and user behavior.As a result of the research completed by the interviews with the design and application companies, the space performance of Konak Square and its vicinity was found successful by the user and specialist groups.The study area found that the square was able to gather people of different backgrounds and age groups and was most used for shopping, socio-cultural events, transiting to other places, short-term resting, meeting, gathering and eating and drinking. Contrary to what was expected, it was realized that the space was not active for 24 hours.It was observed that the habits and tendencies of the people of Izmir concerning the use of open space were demonstrated in the diversity of activities observed in the area and it was striking that almost no artistic activities were performed.The urban equipment elements in the study area were considered one by one in terms of their quality, sufficiency, functionality, type, comfort, durability and how well they were cared for. As a result of the evaluation, the urban equipment elements were generally found successful.It was observed that the natural elements were unable to fulfill their expected functions due to their not yet having fully grown and therefore it was determined that the space could not be reduced to human scale.By evaluating the quality of public open spaces in this study it was observed that many factors were effective in determining the space performance. It was concluded that the methods used in compiling the research would be appropriate in helping to guide the design of similar spaces and in other research in this area.Having scientific, social and economic value, this study was viewed to be beneficial for social scientists and those engaged in occupations involving the construction of physical spaces and who need to evaluate the interaction between human beings and their environment in space design.
Benzer Tezler
- Tüketim kültürü değişimi bağlamında işlevini yitiren/ölü alışveriş merkezlerinin değerlendirilmesi
Evaluation of dead malls in the context of consumption cultural change
EDA VELİBAŞOĞLU
Doktora
Türkçe
2022
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLÇİN PULAT GÖKMEN
- Kamusal dış mekanlarda mimari kimliği değerlendirmek için bir yöntem önerisi:Bursa-Cumhuriyet Alanı örneği
A method proposed to evaluate architectural identity in public open spaces: Bursa-Cumhuriyet Square case
SİBEL POLAT
- An assessment of street design with universal design principles: Case in Aswan/As-souq
Evrensel tasarım ilkeleri ile cadde tasarımı üzerine bir değerlendirme: Asvan/As-souq örneği
MAI EID KHALIL AHMED
Doktora
İngilizce
2016
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ASLI SUNGUR ERGENOĞLU
- Smart city concept and urban planning: Geographical analysis of the smart city index and implications for Turkish context
Akıllı kent kavramı ve kent planlama: Akıllı kent indeksinin coğrafi çözümlemesi ve Türkiye bağlamına ilişkin çıkarsamalar
KABEER SALEH TIJJANI
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMersin ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. YASEMİN SARIKAYA LEVENT
- Toplu konut alanlarında biçimsel yapının mekan dizimi yöntemiyle değerlendirilmesi: Eskişehir örneği
Evaluation of morphological structure in mass housing area by space syntax method: Eskişehir case
OSMAN TUTAL