Geri Dön

Gazzali'nin delil anlayışı

Ghazzali's theory of argument

  1. Tez No: 218235
  2. Yazar: ESMA GÜNER
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ŞABAN ALİ DÜZGÜN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Din, Religion
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2007
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Kelam Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 186

Özet

Gazzâlî, mantıgı basta kelâm olmak üzere slâmî ilimlere dâhil eden kisi olarak tanınmaktadır. Gazzâlî'nin böyle tanınması onun tümdengelim yöntemini temele alan klasik mantıgın kelâmda kullanılmasını ısrarla savunmasından kaynaklanmaktadır. Gazzâlî, tümevarım ve analoji yöntemlerinin kelâmda kullanılmasını uygun bulmazken fıkıhta kullanılmasını onaylamıstır. Bunun sebebi aklî alanda kesin yöntemin dısına çıkmak istememesidir. En kesin yöntem olarak tümdengelimi benimsemistir. Gazzâlî'nin kelâmcıları elestirdigi bir husus `delâletü's-sâhid `ale'l-gaib' yöntemini kullanmalarıdır. `Delâletü's-sâhid `ale'lgaib' yönteminin kelâmda kullanılmasını uygun bulmamasının ardında yatan gerekçelerden biri bilinenle bilinmeyen (görünenle görünmeyen) arasındaki benzerligi kuracak illetin yanlıs belirlenme ihtimalidir. Digeri bilinenin (sahidin) dayandıgı atomculugun herkes tarafından kabul görmeyen bir yöntem olması ve sıradan insanların anlayamayacagı kadar teknik kavramlar içermesidir. Sanıldıgının aksine Gazzâlî'nin toplumun tüm kesimlerini kelâm ilminden uzak tutmak istemesi gibi bir durum söz konusu degildir. O, âlimlerin bir kısmını mukallit sınıfına dâhil etmekteydi. Kelâmî meseleleri düsünmeden baskalarını taklitle yetinen insanların teknik kavramların sıkça geçtigi kelâmî tartısmalardan uzak tutulması yadırganacak bir durum degildir. Fakat basta Allah'ın varlıgını ispat olmak üzere diger itikâdî meseleleri akılla temellendirmeye çalısan kelâm ilmi, insanların uzak tutulacagı bir ilim haline getirilmeden de onlara hitap edebilir. Kelâm ilminin, slâm itikadını hem dısarıdan gelecek saldırılara karsı korumak hem de imanı aklî olarak temellendirmek için farklı ispat yöntemlerine basvurması ve tartısma tekniklerine egilmesi kaçınılmazdır. Gazzâlî'nin kelâm ilmini kimi zaman hasta olan insanlara verilecek ilaç mesabesinde görüp kimi zaman da farklı dînî akımların çok bulundugu bir bölgede bu ilmin ögrenilmesi ve ögretilmesinin zaruriliginden bahsetmesi de bu gerekçeyle iliskilidir.

Özet (Çeviri)

Ghazzâlî is reknown for introducing logic into kalâm and other Islamic sciences. He insisted on the use of deduction in kalâm and disapproved the use of induction and analogy in theological questions. However, he approved the use induction and analogy in legal matters. He wanted to use the most certain method in metaphysical domain and believed that deduction was the most certain method. He criticized the mutekallimûn (theologians) for using the method of `redd al-gaib ila al-sahid? (reducing the unobserved to the observed) in kalâm. One of the reasons for his disapproval of `redd al-gaib ila al-sahid? is that it may determine properly `illa? (cause) which links the observed to the unobserved. Another reason is that theory of atomism was not accepted by everyone and some mutakallimûn and philosophers had rejected it openly. Atomism included technical terms that were cannot be understood by the ordinary people. The atomism which grounds the kalam?s cosmological argument (hudûs) included terms like atoms, accidents and the discussions such as whether accidents cannot be separated from bodies and whether accidents are created with atoms, etc.. Contrary to the general conviction, Ghazzâlî did not prohibit the study of kalam to the sections of the society. Ghazzâlî?s warning for the ordinary people against the study of theological arguments is due to the technical terminology which cannot be understood easily by them. Nonetheless, kalâm is the science which studies the arguments for the existence of God and the matters of religious belief. It?s inevitable for kalâm to use different methods of proofs and disputations in order to defend the Islamic beliefs against the attacks and to try to establish religious belief on rational grounds. Ghazzâlî?s evaluation of kalâm both as a medicine to be given to the ill people and as a necessary subject to be studied by competent scholars originates from different needs and different concerns.

Benzer Tezler

  1. Gazzâlî'nin usûl anlayışında mevhûm deliller

    The supposed sources in al-Ghazālī's islamic legal theory

    HACI BAYRAM DUMAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    DinBolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞEGÜL YILMAZ

  2. Gazzâlî'nin ictihad anlayışı (el-Müstasfâ Min İlmi'l-Usûl özelinde)

    Ghazali's doctrine of ijtihad (Specific to al-Mustasfa Min İlm al-Usul)

    ABDULLAH TAŞCAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    DinFatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ÜVEYS ATEŞ

  3. Ebu'l-Hasen el-Mâverdî'nin el-Hâvi'l-Kebîr adlı eserinde fıkıh metodolojisi

    Fikih methodology in Ebu'l-Hasen el-Maverdi's work titled el-Hâvi'l-Kebir

    İBRAHİM İLHAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    DinAnkara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AHMET ÜNSAL

  4. Gazâlî'nin nesih anlayışı (Analitik bir değerlendirme)

    Ghazzali's understanding of abrogation (An analytical review)

    AHMET BAYRAKTAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2008

    DinAnkara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ŞAMİL DAĞCI

  5. Gazali'nin kelam anlayışında delil ve delil türleri

    Proof and proof kinds in Gazali's islamic theoloji perception

    HASAN TÜRKMEN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    DinGazi Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. NADİM MACİT