Tarihsel bilgi değeri açısından hadis rivayetleri - Beni Kurayza örneği -
Analysis of the narrations of hadith from the perspective of the significance of historic knowledge, the case of the jewish tribe of Banu Qurayza
- Tez No: 228136
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET EMİN ÖZAFŞAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Hadis, Tarih, Râvi, Rivâyet, Disiplin, hadith, history, narration, narrator, discipline
- Yıl: 2008
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Hadis Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 302
Özet
Tarihsel Bilgi Değeri Açısından Hadis Rivâyetleri -Benî Kurayza Örneği-, Doktora Tezi, Danışman: Prof.Dr.Mehmet Emin Özafşar, 303 s.Tarihsel Bilgi Değeri Açısından Hadis Rivâyetleri -Benî Kurayza Örneği- konulu bu çalışmanın hedefi, ilk dönem hadis-tarih ilişkilerini inceleyerek hadis ilminin mi tarih ilmine, tarih ilminin mi hadis ilmine kaynaklık ettiğini araştırmalarla ortaya koymaktır. Ayrıca konunun çerçevesi içinde bulunan hadis ve tarih kitaplarının, rivâyetleri kabul ve değerlendirmeleri ile hadis kitaplarına dayanarak tarihi bilgiye varılıp varılamaması mevzuları incelenmeye çalışılmıştır.Tez, giriş ve üç bölümden meydana gelmektedir.Giriş bölümünde, araştırmanın önemi ve amacının yanında çalışma yapılırken kullanılan yöntemler ve eserde kullanılan kaynaklar hakkında bilgi verilmiştir.Birinci bölümde genel hatlarıyla rivâyet fenomeni ele alınmıştır. Rivâyet konusuyla bağlantılı olarak haber, eser, kıssa, hikaye gibi kavramlar incelenmiştir. Cahiliye ve İslâm dönemlerinin karakteristik rivâyet özelliklerine yer verilip hadis ve tarih disiplinleri, rivâyetleri kullanmaları açısından incelenmiştir. Her iki disiplin arasındaki ortak ve farklı yönler ortaya konulmaya çalışılmıştır.İkinci bölümde, İslâm kültüründe erken dönem tarihi rivâyetlerin kaynakları ele alınmıştır. Beşeri kaynaklar olarak ilk dönemde hem hadis hem de tarih ile meşgul olan Ebân b. Osman (96/714 veya 105/723), Urve b. Zübeyr el-Esedî ey-Kuraşî el-Medenî (91/709 veya 95/713), İbn Şihâb ez-Zührî (124/741), Mûsâ b. Ukbe (141/758), Muhammed b. İshâk (151/768) gibi şahısların şahısların râvilik ve tarihçilik özellikleri, eserleri, kaynakları, metotları ve tesirlerinden öz olarak bahsedilmiştir. Daha sonra maddi kaynaklar olarak ilk dönem hadis ve tarih kitapları muhteva ve konuları işleme tarzları esas alınarak incelenmiştir.Üçüncü bölümde, birinci ve ikinci bölümde rivâyet ve râvi mevzularında işlenen konuların hadis ve tarih kitaplarından seçilen örnek bir konu (Benî Kureyza Olayı) üzerinde karşılıklı muhteva analizi yapılıp değerlendirmeler yapılmıştır.Sonuç olarak hadis ve tarih disiplinlerinin kaynakları itibariyle aynı fakat rivâyetlerin değerlendirilmesi konusunda farklı prensiplere sahip iki disiplin olduğu, rivâyetlerin bilgi değeri açısından hadis kitaplarının daha güvenli olduğu kanaatine varılmıştır.
Özet (Çeviri)
Analysis of the narrations of hadith from the perspective of the significance of historic knowledge, the case of the Jewish tribe of Banu Qurayza, Doctora?s Thesis, Advisor: Assoc.Prof.Dr.Mehmet Emin Özafşar, 303 p.This study on the ?analysis of the narrations of hadith from the perspective of the significance of historic knowledge, the case of the Jewish tribe of Banu Qurayza? covers the first period hadith-history relations and aims to present whether hadith studies have nourished history with sources or is it history that have sourced hadith studies. It has been analyzed how hadith and historical works have received and evaluated narratives, alongwith the possibilities of attaining historical information through hadith sources.There is an introduction and three main chapters.The importance and purpose of the study as well as the methods and references used throughout the study are described in the introduction.In the first chapter, an outline about the chain of narration is studied together with concepts like report (haber), work (eser), story (kıssa), narrative (hikaye). The characteristic qualities of narratives of jahilliya and Islam periods are discussed and disciplines of hadith and history are investigated with respect to their usage of narratives. A comparative work on the similarities and differences between two disciplines are laid down.In the second chapter, the sources of the early period narrations and the narrators in both of the disciplines are discussed. Narrators like Abân b. Uthman (96/714 or 105/723), Urwa b. Zubayr al-Asadî ay-Kurashî al-Madanî (91/709 or 95/713), Ibn Shihâb az-Zührî (124/741), Mûsâ b. Ukba (141/758), Muhammed b. Ishâk (151/768) are concisely studied with their approach to narration and history, their works, sources, methods, and influences.First period literature of hadith and history have been studied with respect to their content and style of expounding on the topic.A comparative content analysis has been made in the third chapter on a sample topic (The case of Banu Qurayza) from hadith and history books dealing with narration and narrators.It has been found out that these two disciplines share the same sources but have different principles in evaluating narrations. Hadith books have been deduced to be more reliable with respect to information value of narrations.
Benzer Tezler
- Hadis usulünün teşekkülünde sosyo-politik ve sosyo-kültürel bağlam
Socio-political and socio-cultural context in the formation of hadith methodology
RECEP KÖKLÜ
Doktora
Türkçe
2022
DinOndokuz Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SALİH KESGİN
- Eyüp Nişancı yenileme alanı ve çevresi kentsel sit alanı koruma önerisi
Eyüp-Nisanci district renovation area and its environment urban site area protection proposal
TUĞBA KESKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
MimarlıkFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MİNE TOPÇUBAŞI ÇİLİNGİROĞLU
- Hadîste derlemecilik devrinin başlaması ve Ûşi'nin Nisâb'ül-Ahbâr'ı
The beginning of hadith compilation stage and Ushi's Nisab al-Akhbar
MEHMET SAİT TOPRAK
- Erken Cumhuriyet Dönemi'ne ait bir kitap taslağı: Tokat kent tarihi çalışmaları Tokat müzesi örneği
A draft book on urban history of a city in the early Republican Period: Tokat's historical studies Tokat museum's example
ÇİĞDEM BİLGEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYGÜL AĞIR
- Diyarbekrî ve tarihçiliği
Başlık çevirisi yok
AHMET DUMAN
Doktora
Türkçe
2020
BiyografiAnkara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEYFETTİN ERŞAHİN