A Humean reading of Nietzsche: problem of 'is vs. ought'
Humecu bir Nietzsche okuması: 'Olana karşı olması gereken' sorunu
- Tez No: 231940
- Danışmanlar: DOÇ. DR. FERDA KESKİN, DOÇ. DR. MURAT BAÇ, ÖĞR. GÖR. ZEYNEP DAVRAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2008
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Boğaziçi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Bölümü
- Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 56
Özet
Bu tezin amacı ahlaki bir argümanda olgusal öncüllerle ahlaki sonuç arasındaki çıkarım uçurumu sorununa Nietzscheci bir çözüm türetmektir. Ben bu sorunun formel düzeyde çözülemeyeceğinden hareketle, bunu, öncüllerin ifade ettiği olgusal zorunlu ilişkilerle, ahlaki sonucun ifade ettiği özgür irade arasındaki gerilim olarak formüle ediyorum. Sorunun çözümü de özgür eylemi zorunlulukla uzlaştırmalı. Derken Hume'a başvurup olgu düzeyinde nedensel zorunlulukla, bir çıkarım rehberi olarak psikolojik nedensel zorunluluk arasında bir ayrım yapıyorum. Özgür iradenin nedenselliği de bu bağlamda ikinci nedenselliğin kapsamına giriyor. Bu açıdan, bu, insan eylemlerine uygulanacak metafizik bir ilke değil, doğal varlıkların duyumsadığı bir his. Ama bu gene de vazgeçilmez bir his, zira doğal varlıklar olarak insanlar özgür iradeye sahip oldukları inancıyla güdülenip eylemde bulunuyorlar. Dolayısıyla çıkarım uçurumuna neden olan da metafizik bir ilke değil, doğal varlıkların duyumsadığı bir his.Ogusal öncüllerle ahlaki sonuç arasındaki uçurum formal olarak kapatılamasa da, çözümün anahtarı olarak neyin bu uçurumu mümkün kıldığı araştırılabilir. Eğer özgür irade hissinin olgusal önkoşullarına odaklanırsak, ahlaki çıkarımlarda bulunmamızı sağlayan bir rehber edinebiliriz ve bu uçurumu da bu önkoşullar temelinde kapatabiliriz. Bu amaçla bir Nietzsche okuması sunuyorum. Bu okumada, özgür iradeye sahip bir hayvan yetiştiren toplumsal-siyasi kurallar ?Olması Gereken?in doğru kullanımını belirliyor ve ahlaki argümanlara uygulanabilen bir çıkarım rehberine işaret ediyor olabilir. Yani sorunun çözümü ahlaki yargıları söz-edimleri olrak görmekte yatıyor olabilir. Tezin sonuç kısmı ahlaki söz-edimlerinin kural ve önkoşullarının ahlaki çıkarımların anahtarını sağlayabilmesini açıklıyor.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to derive a Nietzschean solution to the inferential gap between the factual premises and the moral conclusion in a moral argument. I argue that the problem is not to be solved on the formal level. Formulating it as a tension between the metaphysically necessary relations between the facts the premises express and the freedom of will the conclusion expresses, I suggest that the solution to the problem must reconcile the freedom of action with necessity. I, then drawing from Hume in distinguishing between the factual necessity of causality, and psychological necessity of freedom of action as an inferential thread-guide, argue that causality of free will can be placed in the framework of the second sense of causality. In this sense, it is no more than a feeling a natural being enjoys, not a metaphysical principle applicable to moral actions. Yet the feeling itself cannot be discarded since as natural beings, human kind needs moral motivation and acts on the belief in causality of free will. That is to say, it is the psychological necessity of a natural being, rather than the metaphysical necessity of any kind, that opens up the infamous gap.Even if the gap between the factual premises and the moral conclusion cannot be closed on the formal inferential level, one can analyze what makes this gap possible as the key to the solution. If one focuses on the factual preconditions of the enjoyment of this feeling, one can have a guideline where one can infer moral conclusions from the factual premises, and the gap perhaps can be closed on the basis of this outline. I provide a reading of Nietzsche with this aim. The socio-political rules that historically trained an animal of free will, in this reading, may govern the proper use of ?Ought? and indicate for the right place to look for an inferential guide applicable to the moral arguments. That is to say the solution of the problem lies in the conception of moral judgments as speech-acts. I conclude that the rules and the preconditions of the moral speech-acts can provide the key to the moral inferences.
Benzer Tezler
- La notion de ressentiment dans la genèse des valeurs selon Friedrich Nietzsche et Max Scheler
Friedrich Nietzsche ve Max Scheler'e göre değerlerin kökeninde hınç mefhumu
SELİN MERVE CANTO
Yüksek Lisans
Fransızca
2013
FelsefeGalatasaray ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEP DIREK
- Max Weber'i Frıedrıch Nıetzsche ile birlikte okumak: Sosyal bilimlerin 'Metodoloji' sorunu
Reading Max Weber with Friedrich Nietzsche: The problem of 'Methodology' in social sciences
MEHMET MURAT ŞAHİN
- Kentsel ortam [Milieu]: Özneleş[tir]meye yönelik manipülasyon ve karşı-özneleşme pratiği için motivasyon alanı
Urban Milieu: a space for manipulating subjectivity or a space for motivation for practices of counter-subjectivity
DUYGU OVACIK ÇORUH
Doktora
Türkçe
2018
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BELKIS ULUOĞLU
- Edebiyat ve Kötülük: 20. yüzyıl edebi metinlerinde kötülük kavramına çoğulcu bir yaklaşım
Literature and evil: A pluralistic approach to concept of evil in 20th century literary texts
SEHER AKKAYA
Doktora
Türkçe
2021
Karşılaştırmalı EdebiyatEskişehir Osmangazi ÜniversitesiKarşılaştırmalı Edebiyat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RAİKA ŞEYDA ÜLSEVER
- The third space, the desert and a new genesis: Bodies, hallucinatory spaces and hum/animals in Angela Carter's and Edward Abbey's fiction
Angela Carter ve Edward Abbey'nin eserlerinde üçünçü alan, çöl ve yeniden varoluş: Bedenler, halüsinasyon yaratan mekanlar ve hayvan/insanlar
DİLEK ÇALIŞKAN
Doktora
İngilizce
2017
İngiliz Dili ve Edebiyatıİstanbul Aydın Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GILLIAN MARY ELIZABETH ALBAN