Sıcak ve mineralli su kaynakları ile yüzey sularının karışım modellerinin hidrojeokimyasal yöntemlerle irdelenmesi
Research of mixing models of hot and mineral waters with surface waters by hydrogeochemical methods
- Tez No: 232694
- Danışmanlar: PROF. DR. SELÇUK TOKEL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: İzlanda, hidrojeokimya, izotop, karışım modeli, jeotermometre, Iceland, hydrogeochemistry, isotope, mixing model, geothermometry
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 84
Özet
Bu çalışma, İzlanda'nın kuzeyindeki Tröllaskagi bölgesine ait sıcak ve mineralli sular ile yüzey sularının hidrojeokimyasal ve izotopik verilerini yorumlayarak sonuçlarını değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Bölgenin çeşitli noktalarından (sıcak su sondajı, akarsu, kaynak alanları) alınmış sıcak ve soğuk su numunelerinin 28 tanesinin kimyasal analizi ile 175 tanesinin duraylı izotop (?18O, ?D) analiz sonuçları derlenerek çeşitli diyagramlarda gösterilmiştir. Bu sular çeşitli diyagramlarla sınıflandırılmış, jeotermometreler yardımıyla rezervuar sıcaklıkları değerlendirilmiş, karışım prosesleri incelenmiş ve izotop verilerine dayanarak suların kaynağı ve hareket yönü tayin edilmiştir. Üçgen diyagramlara aktarılan veriler sonucunda Yüksek Cl bileşimli Hrísey, üçgen diyagramın doygun sular bölgesine, kaynak ve akarsulardan alınan numuneler, yüzey suları (peripheral waters) bölgesine, geriye kalan çeşitli sondajlardan alınmış sıcak sular ise doygun bölgeye yakın volkanik ve yüzey suları alanının ortasında yüzeylenmiş şekilde gözlenmektedir. Ayrıca üçgen diyagramlar tüm bu suların yaşlı sistemleri katederek yüzeylendiklerinide göstermektedir. Watch programı kullanılarak suların mineral doygunluk indeksleri hesaplanmış ve jeotermal suların çoğu, bazı mineraller açısından dengelenmiş görünmektedir. Bölgeye ait hazne kaya sıcaklık hesaplamaları bölgedeki yüksek pH a sahip sular için daha doğru sonuç veren kalsedon jeotermometre kullanılarak ortalama 42-103°C aralığında hesaplanmıştır. Silikaentalpi karışım modeli jeotermal suların karışmadığını ve yüzey altı sıcaklıklarının 50 ve 143°C arasında değiştiğini göstermektedir. İkili nokta diyagramları (Cl-B, Cl- ?D..) ve Schoeller diyagramı, deniz suyuyla karışmış görünen Hrísey suları hariç, karışım olmadığını göstermektedir. Bu araştırma alanında, yeraltı sularının kaynak ve hareketini izlemek ve tayin etmek üzere kararlı ?18O ve ?D izotopları kullanılmış ve ayrıca ArcGIS bigisayar programıyla numunelerin koordinatları belirlenerek Surfer programı ile de bölgenin eş Oksijen-18 (?18O) kontur haritası çizilmiştir. Tröllaskagi bölgesindeki termal sular bölgesel yağıştan ve bazı hallerde bugün, İzlanda'daki herhangi bir yağıştan daha fazla tükenmişlerdir (daha negatif). Tröllaskagi yarımadasında bulunan termal suların izotopik değerleri, farklı alanlar için farklı bir kaynaktan olduklarını düşündürmektedir. İzotoplar kullanılarak, Siglufjördur ve Ólafsfjördur'daki termal suların kaynaklarını, termal alanların güneyindeki dağlık bölgeye doğru izlemek mümkündür, oysa Dalvik'teki ve daha güneydeki termal sular, bugün Tröllaskagi yarımadasındaki herhangi bir yağıştan daha fazla tükenmişlerdir.
Özet (Çeviri)
The objective of this study is to compile all existing geochemical and isotopic data of the waters in the Tröllaskagi area, N-Iceland. The waters were classified, reservoir temperatures were evaluated, mixing processes were studied and the origin and movement of the waters were determined. From the ternary plots, the waters can be classified as cold groundwaters, volcanic waters and a combination of the two, with the exception of Hrísey which plots close to mature waters. The plots also suggest that all waters originate from old systems. Most of the geothermal waters seem to have equilibrated with respect to specific minerals. Subsurface temperature prediction, using the chalcedony geothermometer with correction for dissociated silicic acid, is in the range 42-103°C. The chalcedony mixing model shows that the geothermal waters are not mixed and their subsurface temperatures range from 50 to 143°C. Both the binary plots and the Schoeller diagram suggest the absence of mixing except for the Hrísey waters, which seem to have mixed with sea water. Stable isotopes of ?18O and ?D have been used in the study area to trace and determine the origin and movement of groundwater. The thermal waters in the Tröllaskagi area are more depleted than the local precipitation and in some cases more depleted than any precipitation on Iceland today. The isotopic values of the thermal waters found within the Tröllaskagi peninsula suggest a different origin for the different sites. It is possible to trace the origins of the thermal waters in Siglufjördur and Ólafsfjördur to the mountainous areas south of the thermal sites using isotopes, whereas the thermal waters in Dalvík and points further to the south are more depleted than any precipitation on the Tröllaskagi peninsula today.
Benzer Tezler
- Bursa ili ve çevresindeki termal, maden ve yeraltı sularının jeokimyasal incelenmesi
Geochemical study of thermal, mineral and groundwater in bursa city and surroundings
FÜSUN SERVİN TUT HAKLIDIR
Doktora
Türkçe
2007
Jeoloji MühendisliğiDokuz Eylül ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. MEHMET YILMAZ SAVAŞÇIN
- Varto ve Muş havzalarındaki (Doğu Anadolu, Türkiye) jeotermal sistemlerin yapısal kontrolleri
Structural controls of geothermal systems in Varto and Muş basins (Eastern Anatolia)
TAYGUN UZELLİ
Doktora
Türkçe
2019
Jeoloji MühendisliğiHacettepe ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAMAZAN KADİR DİRİK
PROF. DR. ALPER BABA
- Polatlı-Haymana (Ankara) civarı sıcak sularının izotop jeokimyası (δ18O, δD, 3H, δ13C, δ34S, 87Sr/86Sr) ve ana-iz element bileşimleri ile incelenmesi
Investigation on the origin of the Polatli-Haymana (Ankara) thermal waters from stable isotope (δ18O, δD, 3H, δ13C, δ34S, 87Sr/86Sr) and major-trace element composition
HAFİZE AKILLI
Doktora
Türkçe
2019
Jeoloji MühendisliğiAnkara ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİM MUTLU
- Malıköy (Polatlı-Ankara) sıcak ve mineralli sularının hidrojeokimyasal incelenmesi
Hydrogeochemical investigation of thermal and mineral waters of maliköy (Polatli-Ankara)
BURCU KOCADERE
- Çorak, Karakaya ve Gümüşkent (Nevşehir) mineralli sularının ve kaynak alanlarındaki travertenlerin hidrojeokimyası
Hydrogeochemistry of the mineral water and their resources travertine from Çorak, Karakaya and Gumuskent (Nevsehir) region
MUSTAFA MURAT KAVURMACI
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Jeoloji MühendisliğiAksaray ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA AFŞİN