19. yüzyılda Osmanlı toplumu ve basılı Türkçe edebiyat: Etkileşimler, değişimler, çeşitlilik
19th century ottoman society and printed Turkish literature: Interactions, exchanges, and diversity
- Tez No: 235139
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. LAURENT MİGNON
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi
- Enstitü: Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Edebiyatı Bölümü
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 412
Özet
Bu tez, 19. yüzyıl Türkçe Osmanlı edebiyatı hakkında bugüne kadar yazılmış edebiyat tarihlerinin çoğunluğunun, inceleme nesnesinin genellikle edebiyat dışı ölçütlere göre seçilmiş çok sınırlı bir bölümünü yansıttığı varsayımına dayanmaktadır. Dolayısıyla, bunlara dayanarak yapılan çoğu araştırma ve incelemenin Osmanlı edebiyat evrenini tam olarak kavramaktan uzak olduğu öne sürülmüştür.Çalışmada, inceleme nesnesi hakkında dar görüşlülük sorununu aşabilmek amacıyla, basılı Türkçe metinlerin mümkün olduğunca eksiksiz bir haritasını çıkarmak ve edebiyatın oluştuğu ortama odaklanmak gerekli görülmüştür. Bunu başarabilmek için, 1800-1900 yılları arası Arap, Ermeni ve Yunan harfleriyle basılmış Türkçe metinlerin bibliyografik bir veritabanı hazırlanmıştır. Elde edilen malzemenin özgül niteliklerine göre yeni bir sınıflama ve sayma yöntemi geliştirilmiştir.Veritabanından yola çıkılarak edebî türlerin zamandizinsel hareketleri ve üretim yüzdeleri ortaya konmuştur. Bu yolla, alan hakkındaki dönemselleştirmeler ve kalıplaşmış yargıların sorgulanabileceği çeşitli araçlar elde edilmiştir. Bu araçların, 19. yüzyılın tarihsel, siyasal ve sosyokültürel gelişmeleriyle koşut biçimde ve elyazması edebiyat metinleriyle karşılaştırmalı olarak yorumlanmasıyla yapılan gözlemler ve varılan sonuçların başlıcaları şunlardır:Öncelikle, Osmanlı İmparatorluğu'nun modernleşme serüvenini kavrayabilmek için edebiyatın anahtar bir alan olduğu gösterilmiştir. İkinci olarak, Osmanlı'nın Müslüman ve gayrimüslim cemaatleri arasında bugün sandığımızdan daha güçlü bir etkileşim ve alışveriş olduğu gözlemlenmiştir. Üçüncü olarak, basım ve yayıncılık alanındaki ilerlemenin sözlü ve yazılı kültürden basılı kültüre çarpıcı bir geçişe ivme kazandırdığı ve bunun da toplumsal ve edebî dönüşümlere yol açtığı anlaşılmıştır. Son olarak, bu dönüşümlerin geleneksel, klasik ve yeni gelişmekte olan edebî türlere etkisi tartışılmış ve yeni araştırma alanları sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
This dissertation is built on the proposition that the majority of literary histories hitherto written on 19th century Ottoman Turkish literature reflects a very limited part of the object of investigation, selected generally according to non-literary criteria. Consequently, it is asserted that most of the research and examination relying on these sources is inadequate in comprehending the true nature of Ottoman literary universe.In this study, in order to overcome this problem of short-sightedness about the object of investigation, it is deemed necessary to depict an accurate map of printed literary texts in Turkish and focus on the medium that creates literature. To achieve this, a database is formed comprising bibliographic data on texts printed in Turkish in Arabic, Armenian and Greek letters between the years 1800-1900, and a new method of classification and counting is developed according to the specific needs of the material collected.Afterwards, the chronological trends of literary genres and their production in ratios are revealed. Through this, various tools are created for questioning set periodizations and fixed judgements about the field. By interpreting these tools in tandem with the historical, political and socio-cultural developments of the era, and in comparison to literature in manuscript form, the following main observations and conclusions, among others, are made:First, it is demonstrated that literature is the key field to understanding the modernization venture of the Ottoman Empire. Secondly, it is observed that there had been a closer literary interaction and exchange among the Muslim and non-Muslim communities of the Empire than that is supposed in contemporary assumption. Thirdly, it is found out that the advancements in printing and publishing caused a dramatic shift from oral and written culture to print culture that gave rise to social and literary transformations. Lastly, the effects of this transformation on classical, traditional and modern literary forms are discussed, and fresh areas of research are presented.
Benzer Tezler
- 19. ve 20. yüzyıl Türk romanında kimlik ve modernleşme
Identity and modernization in the 19th and 20th centuryt Turkish novels
MELİKE MUTLU
- Osmanlı-Türk anlatılarında bilime yönelişin mantığı ve gelecek tasarıları (19. yüzyıl sonu ve erken 20. yüzyıl)
The reason in tendency towards science and designation of future in Ottoman-Turk narrations (late 19th and early 20th centuries)
SEDA UYANIK
Doktora
Türkçe
2011
Türk Dili ve Edebiyatıİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. DR. LAURENT MİGNON
- Tanzimat'tan Cumhuriyet'e resim ve edebiyatta paylaşılan ortak dil
The common language of painting and literature from reform to Republic
İNCİ AYDIN ÇOLAK
Doktora
Türkçe
2017
Sanat TarihiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİLÜFER ÖNDİN
- Realist İstanbul hikâyeleri
The realist Istanbul stories
VİJDAN AKÇADAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Türk Dili ve EdebiyatıTrakya ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. DR. SELMA SOL
- İslam mezhepleri tarihi açısından Ahmet Cevdet Paşa
History of İslamic sects from the point of Ahmet Cevdet Pasha
AHMET BEDRİ YAVUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
DinÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AHMET YÖNEM