Türkmenistan sahası destancılık geleneği ve Türkmen destanları
Epic tradition of Turkmenistan and Turkmen epics
- Tez No: 240553
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİ DUYMAZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Türk Dili ve Edebiyatı, Folklore, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Balıkesir Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 918
Özet
Türkmenistan sahası destancılık geleneğinin ve Türkmen destanlarının diğer Türk topluluklarının destanları ve destancılık geleneği ile mukayeseli bir şekilde incelenmesini hedefleyen bu çalışma, ?Giriş?in haricinde altı bölüm ve metinler kısmından oluşmaktadır. ?Giriş? kısmında çalışmanın problemi, amacı, kapsamı ve yöntemi gibi hususların yanında, destan kavramı üzerinde durulmuştur. Birinci bölümde Türkmen destanlarının araştırılma tarihi, ?Çarlık Rusyası Dönemi?, ?Sovyetler Birliği Dönemi? ve ?Sovyetler Birliği Sonrası? olmak üzere üç başlık altında değerlendirilmiştir. İkinci bölüm, Türkmen destanlarının tür özelliklerine, tasnifine ve kaynaklarına ayrılmıştır. Ayrıca bu bölümde Türkmen destanlarının kaynakları, konuları, şekil ve üslup özelliklerine de temas edilmiştir. Üçüncü bölümde ise Türkmen destan anlatıcıları ve destan anlatımı üzerinde durulmuş, ?Ozan? ve ?Kıssaçı? başta olmak üzere Türkmen ?bagşı?larının eğitimi, okulları, kullandıkları müzik aletleri, destan anlatma zamanları ve mekânları üzerine bilgiler verilmiştir. Türkmen destanlarının yapısal özellikleri çalışmanın dördüncü bölümünde ?kahramanlık? ve ?aşk? destanları olmak üzere iki başlık altında tespit edilmiştir. Destanlarda yer alan kahramanlar, beşinci bölümde ?alp tipi?, ?düşman tipler?, ?yardımcı tipler? ve ?kadın tipler? başlıkları altında incelenmiştir. Altıncı bölümün konusu Türkmen destanlarının motif yapısıdır. Motifler, soyal hayatla, olağanüstülüklerle, sihir-büyü ve dinle ilişkisine göre tasnif edilmiş ve diğer Türk destanlarıyla da mukayeseli bir şekilde analiz edilmiştir. Çalışmanın son kısmında beş destanın hem Türkmen hem de Türkiye Türkçesi'ndeki şekilleri yer almaktadır.Yapılan tespit ve değerlendirmelerin sonunda Türkmen destancılık geleneğinin anlatıcı, repertuar, destanların şekil, muhteva, yapı, dil ve üslup özellikleri açılarından Türk destancılık geleneğinin bir kolu olduğunu söyleyebiliriz. Türkmen destanları; aşk, kahramanlık ve din ekseninde şekillenmiş, yerli kaynakların yanı sıra yabancı kaynaklardan da beslenmiş olmasına rağmen kendine has özellikleri olan özgün bir geleneğin ürünüdürler.
Özet (Çeviri)
Its aim being comparative analysis of Turkmenistan epic tradition and Turkmen epics with other Turkish communities? epics and epic tradition, the study consists of six sections and an introduction. In introductory section, as well as given information about the problem, purpose, scope and methods of study and concept of epic. In first section, the research history of Turkmen epics is evaluated under three headings,: the period of Czarist Russia, Soviet period and Post Soviet period. The second section is devoted to class properties, classification and sources of Turkmen epics. In addition, the sources, subjects, forms and styles features of Turkmen epics are mentioned in this very section. In the third section, the Turkmen epic narrators and epic narrative are told and some information on ?Ozan? and ?Kıssaçı? in particular, the education of Turkmen ?bagshi?s, their schools, their musical instruments, their narrative time and space are given. The structural characteristics of Turkmen epics are the subject of fourth section. These determined features are devided into two titles which are heroism and love epics. Heroes in the epics are examined under the headings of hero, enemy, ancillary and women types in the fifth section. The subject of sixth section is of the motif structures of Turkmen epics. Motifs are classified according to the relation with social life, extraordinary events, magic and religion. They are comperatively analyzed with the other Turkish epics. In the final section, five epics are present in the forms of both Turkmen Turkish and Turkey?s Turkish.After some determination and evaluation made on narrating, reperutuar, the forms of epics, content, structure, language and style features of Turkmen epic tradition it can be said that Turkmen epic tradition is a branch of Turkish epic tradition. Formed by love, heroism and religion axis nourished by domestic and alien sources, Turkmen epics have their own features and are original traditional products.
Benzer Tezler
- Türkmen şairi Şabende'nin 'Gül-Bilbil' destanı
Gül-Bilbil epic by Türkmen poet Şabende
ADNAN YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıPamukkale ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SONER SAĞLAM
- Kasımoğlan Destanı
Kasımoğlan Legend
FATİH AKKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Halk Edebiyatı Bilim Dalı
PROF. DR. İSA ÖZKAN
- Türkmenistan sahası kahramanlık destânlarında at kültü
Horse cult in the heroic epics of Turkmenistan field
İLKNUR TÜFENKÇİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Halk Bilimi (Folklor)Ankara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSA ÖZKAN
- İran sahası Türkmen Yomut ağzı
Yomut dialect of Turkmen in İran
SHAHROUZ AGHATABAI
Doktora
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MELEK ERDEM
- Karacaoğlan ve Mahtumkulu'nda sevgiliye ait güzellik unsurları üzerine mukayeseli bir inceleme
A comparative analysis of Karacaoglan's and Mahtumkulu's poems that have beauty elements of beloved
NİHAL AKYILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET TEMİZKAN