Karaçay halk inanışları ve uygulamalarının dinler tarihi açısından değerlendirilmesi (Tokat örneği)
A survey on Karacay folk beliefs and practices in the perspective of history of religions (Tokat example)
- Tez No: 240728
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA ÜNAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Halk Bilimi (Folklor), Religion, Folklore
- Anahtar Kelimeler: Karaçay, Hayatın Geçiş Dönemleri, Halk İnanışları, Ziyaret, karacay, turning points of life, folk beliefs, pilgrimage
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Dinler Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 196
Özet
Kafkasya'nın en yüksek dağı olan Elbruz Dağı eteklerinde yaşayan, tarihi araştırmacıların etnik kökenlerini Kıpçaklara, Hazarlara, Alanlara, Hun Bulgarlarına, İskitlere hatta Kimmerlere dayandırdıkları, en azından bu boyların kültürlerinden etkilendiklerine dair kanıtların olduğu, Karaçayların tarihi sürecini de incelediğimiz bu çalışmamızda, araştırma alanımız olan Tokat İlindeki Karaçayların buraya hangi yıllarda, hangi nedenlerle ve hangi yollardan gelip yerleştikleri ile ilgili derlediğimiz bilgiler ortaya konulmuştur.Her toplumda olduğu gibi Karaçaylar arasında da resmi (kitabi) dini inanış ve uygulamalara ilaveten, halk dindarlığı veya halk inanış ve uygulamaları vardır. Karaçayların, hayatın giriş/geçiş safhaları diyebileceğimiz doğum, evlenme ve ölüm olayları ile ilgili inanış ve uygulamaları tespit edebildiği kadar ayrıntılarıyla araştırılmıştır. Elde edilen bulguların başka hangi dinlerde ve yörelerde görüldüğü, bu inanış ve uygulamaların hangi din veya millet ile olan irtibatlar kanalıyla Karaçaylara geçtiği ve Karaçaylar arasında bu konulardaki halk inanışlarının en çok hangi Türk boyu veya boylarının halk inanışları ile benzerlik gösterdiği Dinler Tarihi verileri ile objektif olarak değerlendirilmiştir.Halk inanışları sadece bu üç konudan ibaret olmadığından, Karaçayların tabiattaki su, ateş, hayvanlar, gök gürlemesi, ağaç, yağmur gibi konulardaki inanç ve uygulamaları yanında cinler, nazar, fal uygulamaları, halk hekimliği, yapılması uğurlu veya uğursuz sayılan davranışlar, bayramlaşma, kandil geceleri ve ziyaret yerleri ile ilgili konularda da tespit edilen bulgular da Dinler Tarihi açısından değerlendirilmiştir.Halk inanışları her toplumda görülmektedir. Karaçaylar arasında görülen yukarıdaki konular ile ilgili inanış ve uygulamaların benzerlerinin farklı dine mensup ve farklı coğrafyalardaki birçok millet ve boylar arasında da görüldüğü tespit edilmiştir.Karaçayların halk inanışlarının kökleri, genel olarak, Geleneksel Türk Dini inanış ve uygulamaları ile büyük benzerlik gösterdiği, bazı inanış ve uygulamaların da İslami forma bürünerek devam ettirildiği belirlenmiştir. Dinler Tarihçisi Mircea Eliade'nin dediği gibi, dünyanın hiçbir yerinde ve hiçbir zaman diliminde saf bir dinsel olguya rastlanmamıştır. Karaçayların halk inanışları da tarihi süreçte göçten önce Kafkasya'da yaşayan halklardan, göçten sonra da Anadolu kültüründen etkilenmiştir.
Özet (Çeviri)
In this study, in which we also observe the historical process of Karacays, who lived in the skirts of Mount Elbrus , the highest one in Caucasus, and whose ethnic roots historians relate to Kipchaks, Khazars, Alans, Hun Bulgarians, Scythians, and even to Cimmerians; or at least have proofs as to their cultural interaction with these tribes, observations are put forward about when why and through which ways Karacays in Tokat province, our research area, came and settled here in Tokat.As is the case with any society, among Karacays, in addition to a formal belief and its rituals, there emerge folk beliefs and practices. Karacays? application of the events such as birth, marriage and death, which we can consider as the turning points of life are discussed as detailed as possible. That the information at hand is witnessed in what other religions and provinces; through their relations with which religion and nation these beliefs and rituals passed to Karacays; and the folk beliefs about these subjects among karacays show similarity with what other Turkish Tribe and tribes? folk beliefs are objectively studied within the figures of History of Religions..Because folk beliefs are not composed of only these three fields, plus the beliefs and applications of karacays about the subjects such as water, fire, animals, thunder, tree and rain in nature, the information found about the cases such as genii, evil eye, fortune-telling, healing, behaviours considered either lucky or ill, greetings in festivals, holy nights in Islam, and places for pilgrimage are all discussed in terms of History Of Religions.Superstitions are seen in any society. It is observed that similar beliefs and practices to that of Karacays in cases written above are witnessed in many nations and tribes from different places and religions. It is identified that karacay folk beliefs and rituals show similarity with Traditional Turkish Religious applications and some of them are continued by being applied to an Islamic form. As Mircea Eliade, a historian of religions, stated, nowhere and in no time in the world a pure religious fact is witnessed. Within their historical process, karacay folk beliefs are also influenced by the society in Caucasus before their immigration and from the culture of Anatolia after their immigration.
Benzer Tezler
- Kayseri ili Pınarbaşı ilçesi halk kültürü
Folk culture of Pinarbaşi district in Kayseri̇ province
NİLÜFER TOK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıKırşehir Ahi Evran ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
DOÇ. HANDE KILIÇARSLAN
- Karaçay-Malkar Türkçesi soy söylenceleri (Dil bilgisi incelemesi-çeviri yazılı metin-aktarma-dizin)
Karachay-Balkar Turkish genealogical legends (Grammar analysis-translation written text-translaton-index)
MAHİR ERDEM SAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDAL ŞAHİN
- Yaşar Kalafat'ın Türk kültürüne ait çalışmaları
The works of Yaşar Kalafat about the Turkish culture
ORHAN ÇELTİKCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
TarihSüleyman Demirel ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. ŞENOL KANTARCI
- Yenice (Agonya) folkloru üzerine bir inceleme
Study of the public culture of Yenice (Agonya)
MÜNİRE NİLAY KARAÇAY
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Halk Bilimi (Folklor)Çanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDURRAHMAN GÜZEL
- Türk kültüründe köpek (İnanış, uygulama ve anlatılar)
Dog in Turkish culture (Conviction, practice & narratives)
ZÜLEYHA TÜRKERİ BALTACI
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Halk Bilimi (Folklor)Balıkesir ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET AÇA