Apollon Klarios Kültü, kehanet pratikleri ve adaklar
The Cult of Apollon Klarios, oracle practices and votive offerings
- Tez No: 241364
- Danışmanlar: PROF. DR. NURAN ŞAHİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klasik Arkeoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 1077
Özet
Klaros ve Kolophon'un kuruluşuna ilişkin efsanelere göre, Klaros'un kuruluşunda önce Giritli Rhakios ve sonra Teiresias kızı Manto ve oğlu Mopsos rol oynamıştır. Bu efsanevi kişiliklerin Klaros'u Yunan anakarası ve klasik mitoloji ile ilişkilendirmek için kurgulandığı kabul edilmektedir. Klaros'da 1907 yılında başlayan ve kesintilerle günümüze kadar gelen kazılarda ortaya çıkan yapılar arasında adak malzemeleri açısından zengin buluntu veren ve M.Ö. 7 yy'ın ortasında inşa edilmiş yuvarlak altarla, M.Ö. 6. yy'ın ortasından hemen sonra inşa edilmiş büyük dikdörtgen altar önemlidir. Apollon Klarios'a adanmış Hellenistik tapınak ise, kehanet açısından önemli olan kutsal kuyusu ve naosun altında yer alan iki adyton'u ile ünik bir plan sunmaktadır. Klaros'da bulunan adak eşyaları, burada kült aktivitesinin ve adak sunma uygulamasının en azından M.Ö. 10 yy'da başladığını göstermektedir. Bu buluntular Klaros'da en erken Apollon kültlerinden birinin varlığına işaret etmektedir. Ele geçen buluntulara bakıldığında, Apollon Klarios'a çeşitli kaplardan, pişmiş toprak figürinlere, çeşitli heykellerden, lyra ve aulos gibi müzik aletleri, silahlar ve balıkçılık ya da dokuma ile ilişkili ekipmanlara kadar değişen farklı kategorilerdeki adakların sunulduğu görülmektedir. M.Ö. 10-7. arasında saptanan adak çeşitliliğinin Arkaik devirde değişime uğradığı ve M.Ö. 6. yy'ın ikinci yarısından sonra daha çok elinde telli bir çalgı tutan Apollon figürinlerinin adandığı anlaşılmaktadır. Hellenistik dönemde ise adak eşyası sunumu hayli azalmıştır. M.Ö. 2. yy'ın ilk yarısında yapılmış olan Leto, Artemis ve Apollon'dan oluşan kült heykeli grubunda, elinde kithara'sı ile oturur durumda tasvir edilmiş olan Klaros'lu tanrının kehanet vere, müzisyen, savaşçı, çoban, arındıran v.b. gibi birçok kimliğe sahip olduğu ve bunlarla bağlantılı olarak, tören alayı, kurban töreni, theoksenia düzenlenmesi gibi çeşitli dinsel törenlerle onurlandırıldığı anlaşılmaktadır. Klaros'da kehanet, thespiodos adı verilen kahin tarafından önceden belirlenmiş gecelerde kutsal kuyudan su içerek gerçekleştirilmekteydi. Kutsal alanda bunun dışında hiereus, prophetes, grammateus ve kleidophoros adı verilen başka görevlilerin de bulunduğu anlaşılmaktadır. Klaros'ta kehanetin Hellenistik Dönem öncesinde var olduğunu gösterebilecek tarihsel veriler bulunmamaktadır. Bu dönemden itibaren altı tüz yıl boyunca Klaros, dünyanın çeşitli yerlerindeki kentlerin deprem, veba salgını, kıtlık ve başka bir takım sorunları konusunda kehanet vermiş ve M.S. 3. yy sonrasında işlevini yitirmiştir.
Özet (Çeviri)
According to foundation legends of Clarus and Colophon, the Cretan Rhacius, later Manto, the daughter of Teiresias and Mopsos, his son, had played important roles. These legendary figures are generally accepted to be associated with the Hellenic peninsula and its classical mythology. In the excavations at Clarus which begun in 1907 and continued up to today with some breaks a round altar from the mid 7th century B.C. that is rich in terms of votive goods, and a square altar of mid 6th century B.C. were found. The Hellenistic temple, dedicated to Apollo Clarius, offers a unique plan with its sacred well for oracles and two adytons under its naos. The votive finds from Clarus are further evidence for the beginning of cultic activities and votives as early as 10th century B.C. This finds are also indications one of the earliest Apollo? cults at the site. Finds from the excavated sites range in a spectrum of terracotta figurines to various vessel forms belonging to Apollo Clarius, some statuettes to lyrai and auloi, weapons, fishery equipments etc. The votives between the 10th to 7th centuries B.C. had an evolution and after the mid 6th century B.C. Apollo figurines with lyra were being to be dedicated. In the Hellenistic period the votives were less in numbers. In the cultic sculptural group of Leto, Artemis and Apollo of the 2nd century B.C. Clarian god with his kithara, in a seating position, bears numerous identifications, such as oracle giver, musician, fighter, shepherd etc. He thus was being honored with religious rituals, such as offering ceremonies, theoksenia etc. The oracle at Clarus was carried out by thespiodos, the seer who was drinking sacred water at some determined days. In the sacred place also hiereus, prophetes, grammateus and kleidophoros were acting as directing figures. Historical data indicating the existence of the oracle at Clarus before the Hellenistic period do not existing. Beginning from the Hellenistic period to A.D. 3rd century Clarus was an international oracle center for earthquakes, pests, dearth?s and other problems around the ancient Mediterranean basin.
Benzer Tezler
- Grek kültüründe kâhinlik: Antik Ege'de kehanet merkezleri
Prophecy in Greek culture: Oracle centres in ancient Aegean
ALİ EMRE KÜRKLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
TarihTrakya ÜniversitesiGörsel Kültür Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ENGİN BEKSAÇ
DOÇ. DR. HASAN HÜSEYİN ESENOĞLU
- Apollon Klarios kutsal alanında mimari planlama sistemi
Architectural space planning on oracle of Apollo at Klaros
BURAK YOLAÇAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
ArkeolojiDokuz Eylül ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AKIN ERSOY
- The cult of Artemis at Klaros in relation with the worship of the goddess in western Anatolia and Greece
Klaros'da Artemis kültü ve bu kültün tanrıçanın batı Anadolu ve Yunanistan'daki tapınımıyla ilişkisi
GÜLŞAH GÜNATA
Doktora
İngilizce
2017
ArkeolojiKoç ÜniversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CAROLYN CHABOT ASLAN