Kadıköy Taşköprü Caddesi Mezarlığı (Batı yönündeki 19. yüzyıl mezar taşlarının sanat tarihi açısından değerlendirilmesi)
Kadiköy Taşköprü Lane Graveyard (Evaluating the 19th century tambstones on the west side in terms of history of art)
- Tez No: 249545
- Danışmanlar: PROF. DR. HATİCE ÖRCÜN BARIŞTA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Sanat Tarihi, Taşköprü Caddesi, Mezar Taşı, 19. Yüzyıl, Süsleme, History of Art, Taşköprü Lane, Tambstone, 19th Century, Adornment
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Sanatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 403
Özet
İslamiyet öncesi dönemden başlayıp, günümüze kadar gelen mezar taşı geleneği en olgun örneklerini Osmanlı Dönemi'nde vermiştir. Türk süsleme sanatı içinde önemli bir yere sahip olan mezar taşları her dönemin kendi içindeki beğeni ve üslubunu yansıtan örnekler olarak dikkati çekmektedir. Kadıköy Taşköprü Caddesi Mezarlığı (Batı Yönündeki 19. Yüzyıl Mezar Taşlarının Sanat Tarihi Açısından Değerlendirilmesi) isimli çalışmada mezar taşı tipleri ve süslemeleri incelenmiş; dönem üslubunun mezar taşları üzerindeki etkilerinin ortaya konması amaçlanmıştır.Mezarlığın incelenen bölümünde 114 tane mezar tespit edilmiştir. Mezarlar kendi içinde toprağa gömülü mezar, kapak taşlı mezar ve sembolik lahit olmak üzere üç gruba ayrılmıştır. Bu gruplar içinde yer alan mezar taşları erkek baş taşı, kadın baş taşı ve ayak taşı olmak üzere üç alt gruba ayrılmıştır. Bu taşlar kendi içlerinde gövde tipi, başlık ve tepelik formuna göre tasnif edilmiştir. Buna göre erkek baş taşları kendi içinde 4, kadın baş taşları 9, ayak taşları 8 alt gruba ayrılmıştır. Nesneli bezemeye de konu olan başlıklar ayrı bir başlık olarak ele alınmış ve 12 farklı tipte başlık tespit edilmiştir. Kavuk, sarık, fes, hotoz gibi daha önceki yüzyıllarda da kullanılan başlıkların yanı sıra dönemin sanat anlayışı ile şekillenen başlıklar da görülmüştür. Başlık ve formlarına göre ayrılan mezar taşları üzerinde yer alan süslemeler bitkisel bezeme, nesneli bezeme, geometrik bezeme, anlamsal yükü olan bezeme ve yazılı bezeme olmak üzere beş gruba ayrılmıştır. Bitkisel bezeme içinde gül, lale, nergis, mimoza, kır çiçekleri, buhur-i Meryem, asma, gül ağacı, hurma, servi, üzüm nar, kayısı, incir, akantus yaprağı ve yaprak motifleri kullanılmıştır. Nesneli bezeme kase, perde, kurdele, takı, inci, sepet, kandil, istiridye, bereket boynuzu, sikke, sehpa ve mimari ögeler kullanılmıştır. Geometrik bezemede ışınsal düzenlemeler, ay-yıldız ve çarkıfelek motifi görülmektedir. Anlam yükü olan bezemeler içinde ise yeniçeri işaretleri ele alınmıştır. Mezar taşlarının kitabelerini oluşturan yazılı bezemede ise sülüs veya talik hat ile yazılmış kitabeler, yatay ya da diyagonal eksende yerleştirilmiştir.Bu gruplamalardan yola çıkarak mezar taşlarının zengin bir gövde ve başlık tipolojisine sahip olduğu tespit edilmiştir. Gerek formları, gerekse süslemede kullanılan motifleri ile toplumun her alanında gördüğümüz batılılaşma hareketleri mezar taşları üzerinde de etkin olmuş ve her bir mezar taşı dönemin sanat anlayışını yansıtan örnekler olarak dikkati çekmiştir.
Özet (Çeviri)
The tradition of headstones has shown the most unique examples in the Ottoman era since before Islam. The tambstones have their own style in their periodic scale. In the thesis called Kadıköy Taşköprü Lane Graveyard (Evaluating the 19th Century Tambstones on the West Side in terms of History of Art), the adornment of the tambstones were examined and the genre of the era on the tambstones were meant to be exposed.In the examined part of the graveyard, 114 graves were located. The graves were separated into 3 main groups; intermented, with ledger and tomb style. There are 3 subdivisions as Male Headstones, Female Headstones and footsones. The stones were classified as body, head and cap stone. According to that the male headstones have 4, female headstones have 9 and footstones have 8 subdivisions. Object adornment has been classified separately by itself and in total there are 12 different types of cap stones analyzed. Besides quilted turban, turban, fez and crest, periodical artistic concepts can be observed. The adornments are botanic, object, geometric, spiritual and calligraphy. We can see rose, tulip, daffodil, mimosa, wild flowers, cyclamen, grape, rose tree, betel nut palm, coin, end table and architectural element. Radial arrangements, star-crescent and wheel of fortune patterns were found. Spiritual patterns consists of Janissary signs. The epigraphs on the headstones are written in sülüs and talik style, horizontal and diagonal.Based on the facts, it?s detected that the tambstones have a rich typology of cap stones and bodies. Whether of forms and adornments applied, we can observe the artistic westernation movement on the tambstones. Each one of them has a unique reflection of its term and attracks attention.
Benzer Tezler
- Kadıköy Taşköprü Caddesi Mezarlığı (Batı yönündeki 18. yüzyıl mezar taşlarının sanat tarihi açısından değerlendirilmesi)
Kadiköy Taşköprü Lane Graveyard (evaluating the 18th century tambstones on the west side in terms of history of art)
SELMA GÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Sanat TarihiMarmara ÜniversitesiTürk Sanatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE ÖRCÜN BARIŞTA
- Kadıköy - Kartal metro inşaatında formasyon ve açıklık geometrisine göre geçici tahkimat uygulaması
Initial support system design based on opening geometries and geological formations in Kadiköy - Kartal subway construction
EMRAH ŞİMDİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Maden Mühendisliği ve Madencilikİstanbul Teknik ÜniversitesiMaden Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. CÜNEYT ATİLLA ÖZTÜRK
- Yeni Türk edebiyatında Kadıköy (1872-2000): Hikaye, Roman ve Anı kitapları
Kadıköy in New Turkish literature (1872-2000): Story, novel or memoir books
HALUK ÖNER
Doktora
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HARUN DUMAN
- TBM makinelerinde kayaç özellikleri ve makro süreksizliklerin kazı performansına etkilerinin araştırılması
Investigation of the effects of rock properties and macro discontunitues on TBM's excavation performance
ALİ YÜKSEL
Doktora
Türkçe
2014
Maden Mühendisliği ve Madencilikİstanbul Teknik ÜniversitesiMaden Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NUH BİLGİN
- Kuruluşundan Antik Çağ'ın sonuna kadar Kalkhedon tarihi
History of Calchedon (Chalcedon) from its foundation to the end of antiquity
İNCİ TÜRKOĞLU