Kadıköy Taşköprü Caddesi Mezarlığı (Batı yönündeki 18. yüzyıl mezar taşlarının sanat tarihi açısından değerlendirilmesi)
Kadiköy Taşköprü Lane Graveyard (evaluating the 18th century tambstones on the west side in terms of history of art)
- Tez No: 249546
- Danışmanlar: PROF. DR. HATİCE ÖRCÜN BARIŞTA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: History of Art, Tasköprü Lane, Headstone, 18th Century, Adornment
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Sanatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 326
Özet
Kadıköy Taşköprü Caddesi Mezarlığı ( 18. Yüzyıl Mezar Taşlarının Sanat Tarihi Açısından Değerlendirilmesi )“ isimli yüksek lisans tezinde mezar taşları biçimleri, süslemeleri, türleri vb. konular ele alınarak incelenmeye çalışılmıştır.Mezarlıkta toplam 101 tane mezar taşı incelenmiştir. Mezar taşları mezar tipleri bakımından toprağa gömülü ve kapak taşlı mezar taşları olmak üzere iki tipte ele alınmıştır. Baş ve ayak taşı bir arada olan kapak taşlı mezar taşları haricinde mezarlıkta bağımsız olarak yer alan ayak taşları da bulunduğu için ayak taşları ayrı bir biçimde ele alınmıştır. Bu durum da incelenen mezar taşı sayısı 121'i bulmaktadır. Biçimleri ve başlıkları bakımından tipolojik olarak sınıflandırılmaya çalışılan mezar taşları mezar taşı tipleri olarak Erkek Baş Taşları, Kadın Baş Taşları ve Ayak Taşları olmak üzere üç tipte incelenmiştir. Erkek baş taşları kendi içinde biçimleri bakımından üç grupta, başlıkları bakımından ise kavuklar ve sarıklar olmak üzere iki grupta ele alınmıştır. Kavuklar beş tipe, sarıklar ise 6 tipe ayrılmıştır. Kadın baş taşları ise biçimleri bakımından dört tipte ele alınırken, başlıklar bakımından da iki tipte değerlendirilmiştir.Mezar taşlarında gördüğümüz süslemeler türlerine göre bitkisel, geometrik, nesneli, yazılı ve anlam yükü olan bezemeler olmak üzere beş grupta ele alınmıştır. Bitkisel bezemeler 18 örnekte karşımıza çıkmaktadır. 1 örnekte antoryum, 10 örnekte kıvrımdal, 11 örnekte gül, 1 örnekte incir, 3 örnekte lale, iki örnekte üzüm, 1 örnekte nar çiçeği, 3 örnekte palmet, 1 örnekte rumi, 3 örnekte sarmaşık, 3 örnekte sümbül, 12 örnekte yaprak, 1 örnekte zerrin motifleri olarak belirlenmiştir.Geometrik bezemelerde ise, 3 örnekte baklava, 1 örnekte burma, 1 örnekte daire, 1 örnekte hilal, 3 örnekte ışınsal çubuk, 3 örnekte yıldız motifleri kullanılmıştır.Nesneli bezemelerde 71 örnekte başlık, 1 örnekte çapa, 2 örnekte bereket boynuzu, 1 örnekte çan, 3 örnekte inci dizisi, 1 örnekte sütun, 2 örnekte sütünce, 1 örnekte takı, 2 örnekte tuğ, 6 örnekte vazo motifleri tespit edilmiştir. Figürlü bezeme 1 örnekte ”bebek“ olarak karşımıza çıkmaktadır. Anlam yükü olan bezemeler ise ”orta işaretleri" olarak 2 örnekte tuğ, 1 örnekte çapa, 1 örnekte hilal ve 1 örnekte daire olarak belirlenmiştir. Yazılı bezeme olarak ise çoğunlukla sülüs ve cel'i sülüs yazı hattı kullanılırken yalnızca 1 örnekte ta'lik yazı hattı kullanılmıştır.Kadıköy Taşköprü Caddesi Mezarlığı'nda görülen mezar taşlarının bir çoğu çeşitli sebeplerle tahrip olmuş durumdadır. Mezar taşlarında geleneksel Türk Süsleme Sanatları motiflerine rastlanıldığı gibi bu yüzyılda sanatın her dalında kendini göstermeye başlayan Batılı etkiler Osmanlı mezar taşlarında da karşımıza çıkmaktadır. Hem kendi içinde bir bütünlük hem de gelenekselin yanında farklı dönemlerde eklenen ögelerle elde edilen özgünlük, Osmanlı mezar taşı geleneğini daha renkli bir boyuta ulaştırmıştır.
Özet (Çeviri)
?Kadıköy Tasköprü Lane Cemetary post graduate thesis (Evaulating the Headstones of the 18th Century in terms of History of Art)? consists of types of headstones, ornamentation and categories.97 pieces of headstones were examined in the graveyard. The headstones were discussed in two sections; intermented and graves with ledger. Except the graves with head and footstone connected together, there were individual footstones in the graveyard. For this reason the types of the footstones were considered separately. With those, the number of the headstones are 117. The types of the markers are analyzed as Male Headstone, Female Headstone and the footstone. The Male Headstone is categorized in 3 types of form and 2 types of sarıklar and quilted kavuklar. Quilted kavuk are of 5 types and sarık are of 6. On the other hand, female headstones are categorized in 4 types of form and 2 types of caps.There are 5 groups of adornment on the headstones: herbal, geometric, object, calligraphy and figurative. 2 anthuriums, 10 bent branches, 11 roses, 1 fig, 3 tulips, 2 grapes, 1 garnet, 3 palmets, 1 roumi, 3 ivies, 3 cypresses, 11 abstract leaves, 3 hyacinths, 12 leaves, 1 daffodil were determined.In geometric ornamentation, 3 diamonds, 1 twist, 1 circle, 1 crescent, 3 radial bars and 3 star patterns were observed. 1 anchor, 2 fertility horns, 1 bell, 3 pearl chains, 1 adornment, 2 tails, 6 vases pattern were categorized in object decoration. There is only one baby figure we can see. In the spiritual figures there are 2 tails, 1 anchor, 1 crescent and 1 circle. Written figures are commonly in sülüs and cel?i sülüs style. There is only one sample of ta?lik style.Many of the headstones found in the Taşköprü Lane Cemetary have been harmed by vairous causes. Mostly the adornments show the characteristics of traditional Turkish art, on the other hand the westernization movements became more effective in the 19th century. Thus the western efected adornments on the headstones evolved and became widespread. Both the entirety in itself and the originality gained with the added components in different terms have carried the art of Ottoman headstones into an extraordinary dimension.
Benzer Tezler
- Kadıköy Taşköprü Caddesi Mezarlığı (Batı yönündeki 19. yüzyıl mezar taşlarının sanat tarihi açısından değerlendirilmesi)
Kadiköy Taşköprü Lane Graveyard (Evaluating the 19th century tambstones on the west side in terms of history of art)
ZEYNEP HATİCE KURTBİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Sanat TarihiMarmara ÜniversitesiTürk Sanatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE ÖRCÜN BARIŞTA
- Kadıköy - Kartal metro inşaatında formasyon ve açıklık geometrisine göre geçici tahkimat uygulaması
Initial support system design based on opening geometries and geological formations in Kadiköy - Kartal subway construction
EMRAH ŞİMDİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Maden Mühendisliği ve Madencilikİstanbul Teknik ÜniversitesiMaden Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. CÜNEYT ATİLLA ÖZTÜRK
- Yeni Türk edebiyatında Kadıköy (1872-2000): Hikaye, Roman ve Anı kitapları
Kadıköy in New Turkish literature (1872-2000): Story, novel or memoir books
HALUK ÖNER
Doktora
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HARUN DUMAN
- TBM makinelerinde kayaç özellikleri ve makro süreksizliklerin kazı performansına etkilerinin araştırılması
Investigation of the effects of rock properties and macro discontunitues on TBM's excavation performance
ALİ YÜKSEL
Doktora
Türkçe
2014
Maden Mühendisliği ve Madencilikİstanbul Teknik ÜniversitesiMaden Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NUH BİLGİN
- Kuruluşundan Antik Çağ'ın sonuna kadar Kalkhedon tarihi
History of Calchedon (Chalcedon) from its foundation to the end of antiquity
İNCİ TÜRKOĞLU