İstanbul'daki tarihi saray bahçelerinin peyzaj mimarlığı açısından incelenmesi
Examination of the historical palace gardens in Istanbul from the point of lanscape architecture
- Tez No: 254959
- Danışmanlar: PROF. DR. HAKAN ALTINÇEKİÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Peyzaj Mimarlığı, Landscape Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 254
Özet
Tüm dünyada benzeri bulunmayan kaynaklar olan tarihi eserler, ait oldukları uluslara birer hazine olmalarının yanı sıra, tüm insanlığa da hayran kalınan kültür anlatımları sunmuşlardır. Mimari yapılar ve onları çevreleyen bahçeleri de bu etkide büyük paya sahiptir. Bu yapılar, ait oldukları dönemin kültürlerini yansıtmakla birlikte, mekânları kullananların yaşamlarına ait bilgileri ile sahip oldukları zevkleri ayrıntılara gizlemiş ve dönemin sanatsal bütünlük içindeki uygulama tekniklerini yansıtmaktadırlar.Bu bağlamda tüm bahçe düzenlemeleri arasında, dün-bugün ve yarın ile ilişki kuran, biyolojik temele dayalı canlı kültür anıtları olarak öne çıkan tarihi bahçeler böylelikle tarihi sanat eserleri arasındaki önemli yerini almıştır. Yaşayanların istekleri doğrultusunda yorumlanarak, içinde bulunulan kültürün ve önde gelen sanat akımlarının etkisinde yapılandırılan bu mekânların ilk ve en güzel örnekleri tarihi saray bahçelerinde görülmektedir.Tarihi saray bahçeleri, doğanın güzelliği ve gizemini yakalayabilmek amacı doğrultusunda, çevresel, iklimsel ve manzara etkileri göz önünde bulundurularak fonksiyonel olarak yapılandırılmıştır. XVIII. yüzyıldan önce inşa edilen tarihi saray bahçeleri daha sonraki inşa edilenlere göre çok daha sade ve alçak gönüllü yapılandırılmış, geometrik formda iç ve serbest düzende dış avlular olarak tasarlanmıştır. Tarihi saray bahçeleri XVIII. yüzyıldan itibaren Rönesans ve Barok bahçe sanatından etkilenerek formel bir düzenleme anlayışına yönelmiştir. XIX. yüzyıl ortalarında bu sanat akımı tüm düzenlemelere hakim olmuş, XIX. yüzyıl sonu ve sonrasında, tarihi saray bahçeleri Natüralist akımın etkisiyle pitoresk düzenlemelerle karşımıza çıkmıştır.Bu çalışmanın amacı, geçmişteki yaşam alanlarından dış mekanı canlı materyal eşliğinde günümüze taşımakla kalmamış, şimdilerde kullanım açısından kent olgusuna rekreasyon alanı olarak katılan ve zevkle vakit geçirilen alanlar haline gelen saray bahçelerinin öneminin belirtilmesi, tasarım özelliklerinin araştırılması, mevcut durumunun ortaya konulması, peyzaj mimarlığı adına tasarım ilkeleri ve tüm donatı elemanları ile yorumlanması olmuştur.Bu amaç doğrultusunda öncelikle tasarımları etkileyen dönemsel farklılıklar gözetilerek İstanbul Metropolü'nde yer alan Topkapı Sarayı ve bahçesi, Dolmabahçe Sarayı ve bahçesi, Beylerbeyi Sarayı ve bahçesi, Yıldız Sarayı ve bahçesi araştırma alanları olarak seçilmiştir. Çalışmada, tarihi saray bahçelerinin tarihsel gelişimi öncelikle literatür araştırması konularak, güncel durumları fotoğraflarla saptanmıştır. Bahçelerin güncel kullanımlarını gösteren vaziyet planları hazırlanarak, peyzaj mimarlığına ait tüm materyal kullanımları incelenmiş, araştırma alanlarına ilişkin genel değerlendirmeler yapılmıştır. Kent içinde kültürel ve turistik faaliyetler için öncelikli hale gelen tarihi bahçelerin, bilinçli koruma ve restorasyonunun önemi belirtilmiş ve çözüm önerileri getirilmiştir.Birer kültür ve tarih hazinesi olan tarihi saray bahçelerinde öncelik, sahip oldukları özellikleri gelecek kuşaklara en doğru şekilde aktarmak ve böylelikle tarihi bilinci oluşturmak olmalıdır. Yalnızca sahip olunan ülkede değil, tüm dünyada önem kazanan saray bahçeleri, kendini anlatan tasarımları ile en doğru şekilde korunmalıdır. Geçmişten günümüze yenilenerek ulaşmış saray bahçelerinde yapılacak olan bakım, onarım ve yenilenme çalışmalarında peyzaj tasarım ilkelerine uyma ve tarihsel dokuya aykırı düşmemeye özen gösterilmelidir.
Özet (Çeviri)
As well as they are unprecedented resources all over the world, historical artifacts presented illustrious culture expressions to all humankind. Architectural structures and their gardens cover them have an essential contribution in this impact. As well as these structures reflect the culture of the period where they belong to, they concealed the information belonging to their residents? lives into details and reflected the period?s application techniques that were in artistic holistic.In this context, historical gardens that interrelate yesterday, today and tomorrow amongst all garden arrangements, that come into prominent qua biological based live culture monuments, took their places among the historical artworks. The first and the most beautiful samples of these places that were configured under the sway of outstanding art movements by interpreting with respect to the residents? desires, appear in historical palace gardens.Historical palace gardens were configured functionally by considering the climatic and panorama effects toward the aim of capturing the beauty and mystery of the nature. Historical palace gardens constructed before eighteenth century were configured more plain and modest than the ones constructed later, were designed as inner court in geometric form and as outer court in free arrangement. Beginning from eighteenth century, historical palace gardens canalized to a formal arrangement conception by being influenced from Renaissance and Baroque garden art. In the midst of nineteenth century, this art movement dominated all arrangements, at the end of nineteenth century and later, historical palace gardens appeared with picturesque arrangements by the effect of Naturalist movement.The purpose of this study is specifying the importance of palace gardens that did not only carry the outer place from the past living areas in company with live material to present-day, but also attended as a recreation place to city phenomenon in terms of usage nowadays, investigating their design characteristic, presenting the current situation, interpreting with design principles and all equipage elements in behalf of landscape architecture.In accordance with this purpose, firstly by considering periodical differences that affect the designs, Topkapı Palace and its garden, Dolmabahçe Palace and its garden, Beylerbeyi Palace and its garden, Yıldız Palace and its garden that are located in Istanbul Metropolis, were selected as sample places. In the study, by introducing literature resources of historical development of historical palace gardens, their current situation was supported by photographs. By preparing layout plan that shows current usage of the gardens, all material usage belongs to landscape architecture was examined. By making general assessments with respect to sample places, the importance of conscious protecting and restoration of the gardens that became of first priority in the city in behalf of cultural and touristic activities were stated and solutions were offered.The priority in historical palace gardens that became a culture and history treasure should be to transfer the characteristics that they possess to the future in a most accurate way and thus, to build up the historical consciousness. Historical palace gardens that do not only gain importance in their home country but also all over the world should be protected with self expressive designs in a most accurate way. It should be taken care of not to be incongruous with landscape design principles and historical make up in maintenance, restoration and renewal operations of palace gardens that arrived from past to today by regeneration.
Benzer Tezler
- II. Abdülhamid Dönemi'nde İstanbul bahçeleri (1876-1909)
Gardens of Istanbul during the reign of Abdulhamid II (1876-1909)
FİKRİYE PINAR ALTINER
- İstanbul tarihi saray bahçelerinin restorasyon ilkelerinin saptanması
The analysis of restoration principles of historical İstanbul palace gardens
ÖZLEM GÜLOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Şehircilik ve Bölge PlanlamaYıldız Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEMRA ATABAY
- İstanbul'daki tarihi parkların günümüz kullanım işlevleri açısından irdelenmesi
An evaluation about İstanbul?s historical parks from the viewpoint of nowadays usage functions
EMEL OCAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. FUNDA YİRMİBEŞOĞLU
- Yıldız Parkı Has Ağıllar kısmı peyzaj restorasyonunun irdelenmesi
Examination of landscape restoration project for Hasagillar part of Yildiz Park
BİRŞEN ZONTUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Peyzaj MimarlığıFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM NUMAN
- Saray bahçeleri tasarım kriterlerinin Avrupa örnekleri üzerinden irdelenmesi
Analysing the design criteria of palace gardens through European examples
UMID MUSAZADE
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mimarlıkİstanbul Aydın ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. GÖKÇEN FİRDEVS YÜCEL CAYMAZ